www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
ġəhla Nağıyeva.
Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika
43
saxlamıĢdır: "Gather your sins for the sake of Muhammed
Mustafa of beautiful name" (səh. 95). Həmin cümlə 1972-ci il
nəĢrində "May Allah forgive your all your sins in the name of
Mohammed" (səh. 39) kimi, "Antalogiya"da isə Ģer
formasında - "For the sake of Mohammed his chosen, Whose
name be praised" (səh, 557) kimi tərcümə olunmuĢdur.
Yuxarıda qeyd etmiĢdik ki, xüsusi adlar bir qayda olaraq
tərcümə olunan dilin
hərfləri ilə ifadə edilir, yəni
həmin xüsusi
adın transkripsiyası (transliterasiyası) verilir. Ġlk baxıĢda
adama elə gəlir ki, bu məsələdə ciddi problem çıxa bilməz,
lakin praktik tərcümələrin müqayisəsi sübut edir ki,
transliterasiya da müəyyən çətinliklərlə bağlı olur. Digər
tərəfdən bəzən adların transkripsiyası verilmir, sadəcə olaraq
tərcümə edilir Ġ.ġıxıyevanın hesablamalarına görə dastanda
dini ifadələrlə bağlı iĢlənmiĢ Ģəxs adları bütün Ģəxs adlarının
21 faizini təĢkil edir (64, 67).
Belə adlar tərcümədə ya izahla verilir, ya da sadəcə ad kimi
saxlanılır. Dastanın birinci boyunda "Xızr (Ġlyas)" adı çəkilir.
Əfsanəyə görə, Ġlyas Xızrla bərabər dirilik suyu içən, bəzi
rəvayətlərdə isə Xızrın digər adı kimi çəkilən əbədiyyət
rəmzidir. 1972-ci il nəĢrində bu ad "the gray-horsed Hizir"
(boz atlı Xızır-?) kimi tərcümə edilmiĢ, ona izah verilmiĢdir:
"The most popular Moslem saint, Hizir, plays numerous roles,
among them that of last-minute rescuer disaster" (səh. 184).
Mirabile isə bu adı "Hizir, on hiz gray-coloured horse" kimi
tərcümə etmiĢ, axırda aĢağıdakı qeydi yazmıĢdır: "Hizir:
Could this be 'el Khizer" (səh. 241). Mirabile nədənsə bu
qeyddən sonra Xızrı Quranda adı çəkilən naməlum Ģəxs kimi
təqdim etmiĢ, baĢqa əfsanəyə görə onun bədbəxtlərin