Xanhüseyn Kazımlı, İbrahim Quliyev
Yüklə 2,23 Mb. Pdf görüntüsü
|
181 Riskə görə təshih оlunmuş diskоnt dərəcəsi metоdu praktiki istifadə üçün asandır. Оna görə ki, оrta risk dərəcəsinə malik layihələr üçün diskоnt dərəcəsini fоnd bazarının müşahidə göstəriciləri əsasında hesablamaq оlar. Firmanın оrta layihəsi üçün pul axınlarının risksiz ekvivalentlərinin hesablanmasında menecerlərə kömək üçün faydalı оlan məlumatlar (göstəricilər) isə fоnd bazarında yоxdur. Özünüyоxlama sualları. 1. Riskin uçоtunun hansı metоdları vardır? 2. Risksiz ekvivalent metоdunun mahiyyətini üstünlük və çatışmazlıqları şərh edin. 3. Kapital qоyuluşları büdcəsinin fоrmalaşdırılmasında risksiz ekvivalent metоdunun tətbiqi qaydasını şərh edin. 4. Riskə görə təshih оlunmuş diskоnt dərəcəsi metоdunu səciyyələndirin. 182 X Fəsil. İqtisadi risklərin idarə edilməsi 10.1. Игтисади рисклярин идаря едилмяси вя гиймятляндирилмяси мясяляляри Игтисади рискляр идаря олунараг гиймятляндирилмякля йанашы, щям дя гиймятляндирляряк идаря олунмаг хассясини юзцндя бирляшдирир. Беля ки, рисклярин щесабланмасы, прогнозлашдырылмасы, щабеля иш адамларынын проблемли инвестисийа гойулушу тящлцкясиндян горунмасы рисклярин идаря едилмяси вя дцзэцн гиймятляндирилмясиндян даща чох асылыдыр. Чцнки бцтцн тясяррцфат фяалиййятинин нятижяляри гябул олунан гярарларын ижра едилмяси сявиййясиндян асылы олур. Шцбщясиз ки, инвестор бу вя йа диэяр ниййятлярини щяйата кечиряркян яввялжя мювжуд ганунларын мцддяаларынын мцзакиря обйекти олмасы щаггында дцшцнцр. Бу да рисклярин тящлцкясизлийинин сахланылмасынын илкин вя ясас шяртляриндян биридир. Даща сонра мцяййян олунмайан, габагжадан эюрцнмяйян амилляр топлусунун юйрянилмяси лазым эялир. Щямин эюстярижиляр дя гябул олунан гярарларын ижрасы просесиндя онун цзляшя биляжяйи рискляри ещтива едир. Тясяррцфатчылыг гярарынын тясир даиряси ясасян истещсал просесинин ящатясиндя юзцнц эюстярир. Ола биляр ки, бу ящатядя жидди рисклярдян сющбят эетмясин. Лакин тясяррцфатчылыьын эениш тякрар истещсал, инвестисийа гойулушу, бейнялхалг тяжрцбя мцбадиляси кими амилляри рисклярин жидди ямял олунмасы вя дягиг гиймятляндирилмяси зярурятини ортайа гойур. Бу да даща 183 сямяряли фяалиййят цчцн сечим имканларынын мювжудлуьу шяраитиндя мцмкцн олур. Беляликля, игтисадиййатын инкишафы реал алтернативлярин сайынын чохалмасына, гярарын гябул едилмясиндя мцстягиллийин артмасына эятириб чыхарыр ки, бу да рисклярин учотунун дягигляшдирилмяси зярурятини йарадыр. Щямин вязифяляр мцвафиг тящлиллярин апарылмасы гайдасында щяйата кечирилир. Бу кими тящлилляр схемдя якс олунан ардыжыллыгларла щяйата кечирилир (схем 10. __) Konkret risk növünü azaldan və artıran xarici və daxili amillərin müəyyən edilməsi Müəyyən olunan amillərin təhlili Konkret risk növünü maliyyə baxımandan qiymətləndirilməsi Maliyyə vəziyyətinin müəyyən edilməsi (layihənin likvidliyi) Maliyyə vəsaiti qoyuluşunun iqtisadi məqsədəuyğunluğu- nun (faydalılığının) müəyyən edilməsi Sərfəli risk səviyyəsinin müəyyən edilməsi Seçilmiş risk səviyyəsi üzrə müxtəlif əməliyyatların təhlili Riskin azaldılması tədbirlərinin işlənib hazırlanması 184 Рисклярин мцяййян едилмяси тяжрцбясиндя ясасян ики методдан даща эениш истифадя олунур. Бунлардан бири рисклярин кямиййятжя, икинжиси ися кейфиййятжя гиймятляндирилмяси методларыдыр. Илк нювбядя рисклярин кямиййятжя гиймятляндирилмяси методлары цзяриндя дайанмаг даща мягсядяуйьун оларды. Игтисади рисклярин кямиййятжя гиймятляндирилмяси методларыны ики группа бюлмяк олар. Методларын биринжи групунун ясасында бу вя йа диэяр вязиййяти там вя йа гисмян формалашмыш проседурларын кюмяйи иля ифадя етмяк жящди дайаныр. Бунлар еля проседурлардыр ки, тядгиг едилян щадисялярин инкишаф мянтигини щямин щадисяляр арасындакы ялагяни нязяря алмаг йолу иля якс етдирир. Бу методлардан истифадя едилмяси юйрянилян просесляр арасында гаршылыглы фяалиййятин мцмкцн ола билян характериня даир ишчи фярзиййялярин иряли сцрцлмясини, нязярдян кечирилян щадисялярин инкишафыны кямиййят бахымындан якс етдирян рийази ганунун вя йа гайдалар топлусунун фформалашдырылмасыны, мювжуд информасийа ясасында модел гурулмасыны нязярдя тутур. Бу група аид методларын тятбиги мцряккяб щесаблама апаратынын мювжудлуьу, щесаблама вя тящлилин ямяк тутумунун чох олмасы иля сяжиййялянир. Икинжи груп методлар ися ясасян емприк нятижяляря ясасланыр. Бу заман эюзлянилян риски мцяййянляшдирмяк цчцн онун кечмиш тяжрцбя, щадисяляр вя фактлар базасында Yüklə 2,23 Mb. Dostları ilə paylaş:
|