XanəLİ KƏRİMLİ BİR ÖMRÜN İŞIĞI
Yüklə 2,48 Kb. Pdf görüntüsü
|
366 inkişafında Naxçıvan mühiti böyük rol oynamışdır və mü- hit onu böyük bir şair kimi tanıtmışdır. Xanəli Kərimli artıq yeni bir epoxadakı bizim müstəqillik dövrü ədəbiyyatımızı təmsil edən tanınmış şairlərin cərgəsindədir. Məncə bu az- dır, Xanəli Kərimli yaradıcılığı daha geniş dairələrdə ta- nınır. Bu gün Xanəli Kərimlinin geniş, iri həcmli şeirlər ki- tabının çap olunması və həmin kitabın rəğbətlə qarşılan- ması Xanəli Kərimlinin coğrafiyasının genişliyini göstərir. İl boyu Xanəli Kərimlinin şeirlərini və onun məqalələrini Türkiyə mətbuatından oxuyuram. Xanəli Kərimli Türkiyə mətbuatında da fəal təmsil olunur. Türkiyə oxucusu da Xanəli Kərimlini yaxından tanıyır. Pakistanda keçirilən beynəlxalq ədəbiyyat konqresində, İranda keçirilən konfransda, eyni zamanda Türkiyədəki Yunis İmrə konqresində Azərbaycanı ləyaqətlə təmsil etmişdir. Belə olan halda Türkiyədə, Pakis- tanda, İranda Azərbaycan şeirini təmsil edən, ona xidmət edən sənətkar kimi diqqəti cəlb edir. Xanəli Kərimlinin yara- dıcılığı haqqında yəqin ki burada geniş danışan olacaq. An- caq bir neçə ana xətləri deməyi özümə borc bilirəm. Xanəli Kərimli Azərbaycanda vətəndaşlıq lirikasının bu gün çox ta- nınmış nümayəndələrindən biridir. Onu deyim ki, bu sahədə bir boşluq vardır. Bu dəqiqədə ədəbiyyatda bir keçid dövrü yaşayırıq. Ona görə burada forma axtarışları, mövzu axtarış- ları davam edir. İnanıram ki, bu da özünün böyük nəticələrini verəcəkdir. Ona görə bu ənənəsi olan vətəndaşlıq lirikası- nın da görkəmli nümayəndələri dünyasını dəyişmişdir. Biz Bəxtiyar Vahabzadənin, Xəlil Rzanın, Məmməd Arazın, Hü- seyn Razinin və başqalarının vətəndaşıq lirikası sahəsində yaratdıqları böyük ədəbiyyatları dövlət kimi qəbul edirik. Bu gün Azərbaycanda vətəndaşıq lirikasını, poeziyasını təmsil edən Zəlmixan Yaqub, Rüstəm Behrudi və bir necə beləsinin adını çəkə bilərik ki, onlardan biri də Xanəli Kərimlidir. Yax- şı cəhətdir ki, vətəndaşlıq lirikasından yazanda bəzən ideya sənətkarlıqdan qaynaqlanır. Bu adamlar sənətkarlıq lirikasın- dan yazanda böyük sənət nümunələri meydana qoya bilirlər ki, onlar vətəndaşlıq duyğusu ilə milli düşüncə ilə forma, 367 sənətkarlıq bir-birini tamamlayır. Müşahidə edirəm ki, Xanəli Kərimli yaradıcılığında vətəndaşlıq poeziyası ilə, vətəndaşlıq idealları ilə onu ifadə vasitələri, onu təmsil edən bədii vasitələr bir-birini tarazlayır. Bu artıq yetkin bir sənətkarın formalaşdı- ğını aydın şəkildə xəbər verir. Xanəli Kərimli yaradıcılığın- da mən bir maarifçi tərəf də görürəm. Ədəbiyyat özü elə bir maarifçilik hərəkatlarından biridir. Bəzən maarifçilik anlayı- şını məktəblə, müəllimlə, tələbə ilə, şagirdlə əlaqələndirirlər. Xeyr. Mən hesab edirəm ki, cəmiyyətin inkişafına fayda verə biləcək təsir göstərə biləcək, müdrik poetik düşüncə o poe- tik maarifçiliyin nümunəsidir. Xanəli Kərimli son 4-5 ildə bu barədə söz də aça bilərdi. Və Xanəli müəllim poetik maarifçi nümunələrini cəmiyyətə, yeni nəslə, insanlara mənəvi dünya- mıza işıq sala biləcək yeni maarifçi baxışlarını poetik şəkildə meydana qoyur. Yaxşı cəhətdir ki, burada ucuz nəsihətçiliyə getmir. Onda böyük maarifçilik səviyyəsinə qalxa bilməzdi. Mən Xanəli Kərimlini yaradıcılığını sənətkarlıq baxımından da görürəm. Demək olar ki, onun haqqında yazılanların hamısını oxumuşam. Bu yönümdən də Xanəli Kərimli çox irəli getmişdir. Onun yaradıcılığı təkcə ideyalarından de- yil, düşüncələrlə deyil, həm də orijinal bədii vasitələrlə çox zəngindir. Xanəli Kərimli şeirlərində özünəməxsusluğunu ifadə etmişdir, öz üslubunu tapmışdır. O yalnız Xanəli Kərimlidir. Bu ədəbiyyat üçün böyük bir nailiyyətdir. Bir cəhəti də demək istəyirəm ki, Xanəli Kərimlinin elə şeirləri vardır ki, elə bil ki, Xanəli Kərimli onu birnəfəsə yazıb. Elə bil ki, onları yazmağa macal tapmayıb. Elə bir nəfəsə de- yib. İçindən gəlib və yetkindir. Sanki cümlələr bir-birinin içindədir, bir-birini tamamlayır. Şəxsən mənə bədahətən ya- zılmış, deyilmiş şeirlər kimi gəldi. Ən nəhayət onu deyim ki, Xanəli Kərimli haqqında kifayət qədər yazılar vardır. İki kitab gözümüzün qabağındadır. Bir filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Sabir Bəşirovun Xanəli Kərimli haqqında ayrıca monoqrafi- yası çap olunub, ikincisi isə bu günlərdə Xanəli Kərimlinin nəşr olunmuş üç kitabı əlimizdədir. Xanəli Kərimlinin bun- dan əvvəl bu ilə qədərki haqqında yazılanlar kitab halında 368 çap olunmuşdu. Bu il isə Xanəli Kərimlinin əvvəlki kitab- larına düşməyən məqalələrdən ibarət sanballı bir kitab ha- zırlanmışdır. Hesab edirəm ki, bütün bu deyilənlər Xanəli Kərimli haqqında materialları toplamaqla daha sanballı kitab yazmaq olar və çox lazımdır. Bir şeyi də qeyd edim ki, Nax- çıvanda yaşayıb yaradan şairlərin yaradıcılıqları haqqında yazılar yazan, söz deyən onun müasirləridir. Naxçıvanda ya- ranan ədəbiyyatşünaslıq artıq böyük ədəbiyyatşünaslıq üçün zəngin material verə bilər. Bu gün yubileyini qeyd etdiyimiz Xanəli Kərimli haqqında, hətta bu gün burada iştirak edən, iştirak etməyən sənətkarlarımız haqqında sanballı əsərləri Naxçıvanda yaşayan ədəbiyyatşünaslar, filologlar ortaya qo- yacaqlar. Xanəli Kərimli yaxşı müəllimdir. Uzun illərdir mən Xanəli Kərimlini tanıyıram. Mən hələ bir tələbənin şikayətçi, nara- zı oldu ğunu görməmişəm. Bütün tələbələr Xanəli Kərimliyə, onun düşüncə tərzinə, müəllimlik bacarığına hörmətlə ya- naşırlar, o yaxşı müəllim kimi özünü təsdiq edibdi. Xanəli Kərimli bizim universitetdə idarəçilik sistemində çalışıb. Xa- rici tələbələrlə iş üzrə fakültəsinin dekanıdır. O fakültənin imkanları çox genişlənib. Artıq universitetdə 10 ölkədən 350- dən çox tələbə vardır. Ölkələri saymaq istəyirəm. Rusiyadan, Türkiyə Cümhuriyyətindən, Misir Ərəb Respublikasından, Cənubi Koreyadan, Banqladeşdən, Nigeriyadan, Qazaxıstan- dan, Türkmənistandan daha bir neçə ölkələrdən tələbələrimiz vardır. Çoxluq Türkiyə Cümhuriyyətindəndir. Ancaq digər dövlətlərdən də artmaqda davam edir. Biz həmçinin bu işin çoxalmağında da maraqlıyıq. Çünki beynəlxalq imic qazan- maq üçün xarici tələbələrin də olması əsas faktordur. Xanəli Kərimli xarici tələbələrin dilini başa düşən və yaxud da dilini tapan bir müəllimdir, bir təşkilatçıdır. Mən Xanəli Kərimliyə bir insan kimi dəyər vermək istəyirəm. O, Naxçıvanda ya- şayıb, yaradan, çalışan kamil bir vətəndaşdır, mükəmməl bir ziyalıdır. Xanəli Kərimli ildə bir neçə dəfə öz müasirləri haqqında məqalələr yazır. Xanəli Kərimli digər yazıçıla- ra ağırlıq verən yazıçıdır. Ədəbiyyatşünaslığa, elmə ağırlıq Yüklə 2,48 Kb. Dostları ilə paylaş:
|