Xroniki qastrit – morfoloji diaqnozdur (xərçəng önü halı bildirmək üçün) Funksional dispepsiya – kliniki diaqnozdur (hipersekresiya + motorikanın pozulması)
“ Bizim funksional dispepsiya haqqında məlumatımız var, ancaq bizim belə xəstələrimiz yoxdur. Xəstələrimizin hamısı xroniki qastritli xəstələrdir” Həkimlərin söhbətindən
Polietiolojidir Polietiolojidir Ekzogen faktorlar: Düzgün qidalanmamaq Siqaret Sinir-psixi faktorlar Peşə zərərləri (metal, pambıq tozu, kimyəvi maddələr və s.) Dərman maddələri (QSİƏ preparatlar, qlükokortikosteroidlər)
Endogen faktorlar: Endogen faktorlar: Xronik infeksiyalar (vərəm, malyariya, sifilis, xr. və septiki ocaqlar) Endokrin sistemi xəstəlikləri Patoloji dəyişilmiş üzvlərdən reflektor təsirlər Maddələr mübadiləsinin pozulması (piylənmə, podaqra) Toxuma hipoksiyasına gətirib çıxaran xəstəliklər İntoksikasiya məhsulları: uremiya Allergik faktorlar
Etioloji faktorların təsirindən mədənin selikli qişası və vəziləri zədələnir Etioloji faktorların təsirindən mədənin selikli qişası və vəziləri zədələnir Vəzi epitelinin regenerasiyası pozulur Mədə sekresiyasının və motor funksiyasının tənzimlənməsi pozulur Nəticədə - mədə, bağırsaq dispepsiyası və ağrı əmələ gəlir
H.pylori tərəfindən törənən qastrit (70%-ni təşkil edir, B tip qastrit, antral qastrit) H.pylori tərəfindən törənən qastrit (70%-ni təşkil edir, B tip qastrit, antral qastrit) Xronik autoimmun qastrit (15-18%-ni təşkil edir, A tip qastrit, fundal qastrit, atrofik qastrit) Xronik idiopatik qastrit Xronik reaktiv qastrit (S tip qastrit). Öd reflüksü, QSİP təsirindən əmələ gəlir.
Xr. qastritin xüsusi formaları: Xr. qastritin xüsusi formaları: Qranulomatoz qastrit (Kron xəstəliyində, sarkoidozda, vərəmdə) Eozinofil qastriti (bronxial astmada, qida allergiyasında) Limfositar qastrit Menetriye xəstəliyi (giqant hipertrofik qastrit) Antral rigid (sklerozlaşan) qastrit
Mədə dispepsiyası – qida qəbulundan sonra ağırlıq, təzyiq hissi, ürəkbulanma, qusma, qıcqırma, gəyirmə, ağızda xoşa gəlməyən dad, iy, iştahanın pozulması (90% hallarda müşahidə edilir) Mədə dispepsiyası – qida qəbulundan sonra ağırlıq, təzyiq hissi, ürəkbulanma, qusma, qıcqırma, gəyirmə, ağızda xoşa gəlməyən dad, iy, iştahanın pozulması (90% hallarda müşahidə edilir) Bağırsaq dispepsiyası - əsasən meteorizmlə özünü göstərir: qarında qurultu, stulun pozulması-qəbizlik, ishal, dəyişkən stul (20-40% hallarda qeyd edilir) Ağrı sindromu
Əsasən yaşlılarda olur Əsasən yaşlılarda olur Ağrının qida qəbulu ilə əlaqəsi olmur Periodiklik olmur B12, dəmir defisitli anemiya, endokrin sistemi xəstəlikləri (1TŞD, Addison xəstəliyi) etioloji səbəb olur Digər autoimmun xəstəliklərdə (autoimmun tireoidit), vitiliqoda tez-tez rast gəlinir
Normal atrofik qastrit
İshal İshal Hipokortisizm – arıqlama, adinamiya, ümumi zəiflik, baş gicəllənmə, dəri örtüklərinin tündləşməsi Polihipovitaminoz –dəri quru olur, damaq qızarır, dil qalınlaşır, dilin kənarında dişlərin izi qalır, dil məməcikləri atrofiyalaşır, hamarlaşır, angulyar stomatit
Qastroskopiyada: mədə selikli qişasının avazıması və nazikləşməsi, selikli qişa üzərində qansızma Qastroskopiyada: mədə selikli qişasının avazıması və nazikləşməsi, selikli qişa üzərində qansızma Rentgenoskopiyada: motorikanın güclənməsi və barium sulfatın evakuasiyasının sürətlənməsi
Mədə xorası Mədə xorası Mədənin polipi
Daha çox cavanlarda olur Daha çox cavanlarda olur Asidizm əlamətləri: ürəkbulanma, qusma, qıcqırma, gəyirmə Ağrının qida qəbulu ilə əlaqəsi olur Qəbizlik Qastroskopiyada: mədə selikli qişasının hiperemiyası, ödemi Hipertrofik qastritdə: selikli qişa büküşlərinin qalınlaşması Rentgenoskopiyada: kobud rigid büküşlər
Morfoloji müayinə ( “qızıl standart”) Morfoloji müayinə ( “qızıl standart”) Nəcisdə HP əleyhinə antigenlərin təyini Qastrobioptatda ureazanın aktivliyinin təyini Histoloji müayinə (atrofiya, hiperplaziya) Rentgenoskopiya Qanda antihelikobakter antitellərin təyini Nəfəs verilən havada izotopların təyini (H. pylori-nin diaqnostikası üçün)
Mədə selikli qişasında interleykin 8-in artması – H.Pylori qastritində Mədə selikli qişasında interleykin 8-in artması – H.Pylori qastritində Fundal vəzilərin atrofiyası bağırsaq metaplaziyası ilə - autoimmun qastritdə Zərdab pepsinogeni I-in səviyyəsi aşağı, hiperqastrinemiya olur - autoimmun qastritdə
1983-cu il – Avstraliya alimləri Warren və Marshal 1983-cu il – Avstraliya alimləri Warren və Marshal 2005-ci il – Nobel mükafatı H.Pylori-nin 40-a qədər növü var Məməlilərdə, quşların bəzi növlərində HP-nin hər hansı 1 növü tapılır
H.pyloriyə qarşı müalicə - 4 Maastrixt konsensusu (ardı) PNİ (gündə 2 dəfə)+ Amoksisillin 2 qr./gün + Levofloksasillin 1000 mq/gün (10 gün) Yaxud PNİ + Klaritromisin + Levofloksasillin 1000 mq/gün (10 gün) Yaxud PNİ + Metronidazol 1q/gün + Levofloksasillin 1000 mq/gün (10 gün)
Çobanyastığı Çobanyastığı Nanə Gicitkən salatı Kələm Alma Çuğundur Qara qarağat Kartof şirəsi (çəhrayı)
Qələvi mineral sular Qələvi mineral sular İsti halda (37-38 dər.) 1 st.×3 d. yem. 1 saat əvvəl (qazını əvvəlcədən çıxarmaqla) - 20-25 gün
Abşeron, Borjomi, Yessentuki, Jeleznovodsk Abşeron, Borjomi, Yessentuki, Jeleznovodsk Remissiya dövründə (müalicəvi qidalanma, mineral sular, fizioterapiya)
Xəstəliyin etioloji səbəblərinə və risk faktorlarına qarşı mübarizə Xəstəliyin etioloji səbəblərinə və risk faktorlarına qarşı mübarizə
Prozerin 0,5-1 ml x 1-2 dəfə ə/dax. (2-3 həftə) Kokarboksilaza 50-200 mq x 1 dəfə ə/d. -3-4 həftə Polivitaminlər (1 ay) Sitoxrom S 4 ml ə/d. – 2-3 həftə Pentaqastrin 1 ml ə/d.- 2-3 həftə
Sirab, Yessentuki, Slavyanovskaya, Mirqorodskaya Sirab, Yessentuki, Slavyanovskaya, Mirqorodskaya Yem. 15-20 dəq. əvvəl isti halda yarım stəkandan 2-3 d.-20-25 gün
Remissiya dövründə
Dostları ilə paylaş: |