Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 13
Kumulyativ və transsərhəd təsirlər və
təsadüfi hadisələr
Noyabr 2013-cü il
13/7
Yekun variant
Şəkil 13.2 Səngəçal Terminalının və Qızıldaş Sement Zavodunun yaxınlığındakı əsas
drenaj sututar hövzələri
1D
-1
9
-
1
9
- 1 9
-19
-19
- 1 9
-1
9
-1
9
-19
-19
-1
9
-1
9
-19
C A S P I A N S E A
228
302
308
220
251
327.4
389
0
80
172.5
215.4
110
61
403
217
144.2
223
263
191.7
152
317
43
B4
B3
B5
CS1
B2
B1
CS2
R5
R1
R4
s7
s8
nw1
nw2
nw3
RES2
Gz1
Gz2
Gz3
s1
s2
s4
s5
s6
T
q91
q82
q81
s3
q9
q8
q7
RES1
Shachkaiya
Wadi
Shachkaiya
Hills
Mt
Qaraqush
SANGACHAL
Dzhumathaz
Shachkaiya Wadi
Terminal central drainage outlet
Wadi Umid
Djeyramkechmez River
Mt Shachkaiya
Primorsk
drainage
KEY
Main watercourses
Maximum elevations
Principal gulleys
Flood storage area
Catchment outlets for
hydrological simulation
293
Mudflows / volcanic vents
Scale in metres
Shachkaiya catchments
Perimeter Catchments
Mt Qaraqush catchments
s
nw
q
Existing quarries
RES
Old Oil wells
0
1
2
3
4
Escarpments
0
10 0 0
20 0 0
3 00 0
4 0 00
KEY
Main watercourses
Maximum elevations
Principal gulleys
Flood storage area
Catchment outlets for
hydrological simulation
293
Mudflows / volcanic vents
Scale [ m ]
Shachkaiya catchments
Perimeter Catchments
Mt Qaraqush catchments
s
nw
q
Existing quarries
Cement plant & access
RES
Gizildas land boundaries
Old Oil wells
Proposed Gizildas quarries
0
1000
2000
3000
4000
New Access Road
Flood Bund
© Hidroloji Tədqiqatlar Assosiasiyası 1:50000 miqyası ilə sovet kartoqrafiyası əsasında, HTA-nın
məlumatları əlavə olunmaqla.
Şəkil 13.2-də göstərilən Qızıldaş torpaq sahəsi hüdudlarında səth sularının filtrasiya
dərəcələrinin Qızıldaş Sement Zavodu və ARDNŞ-nin Neft-Kimya Kompleksi fəaliyyətləri
səbəbindən dəyişməsini qiymətləndirmək üçün ŞD2 İlkin İnfrastruktur İşləri (İİİ) üçün
yaradılan hidroloji modelləşdirmə həyata keçirilmişdir və mu modelləşdirmə zamanı,aşağıdakı
sadalanan yerlərdə daşqın səviyyəsində dəyişiklikləri nəzərdə tutulmuşdur.
Səngəçal qəsəbəsi: və
Karvansara
Əsas su məcraları
Maksimum hündürlüklər
Hidroloji simulyasiya üçün suyığıcı
çıxışlar
Köhnə neft quyuları
Əsas arxlar
Şahqaya suyığıcı sahələri
Qaraquş dağı
Perimetr boyu suyığıcılar
Qaraquş dağı suyığıcıları
Mövcud karxanalar
Daşqın sularının saxlanma
sahəsi
Palçıq axınları /vulkanın çıxış
nöqtəsi
Nəzərdə tutulan Qızıldaş
karxanaları
Sement Zavodu və giriş
Qızıldaş quru sərhədləri
Şahqaya
vadisi
Xəzər dənizi
Terminalın mərkəzi drenaj çıxışı
Şahqaya vadisi
Ümid vadisi
Ceyrankeçməz çayı
Səngəçal
Daşqına qarşı
Yeni giriş-çıxış yolu
Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 13
Kumulyativ və transsərhəd təsirlər və
təsadüfi hadisələr
Noyabr 2013-cü il
13/8
Yekun variant
Cədvəl 13.1 Qızıldaş Sement Zavodundan və ARDNŞ-nin neft-kimya kompleksindən
əsas reseptorlarda daşqın sularının səviyyəsi
Reseptor
mAOD –da 100-ildə 1 dəfə daşqın səviyyəsi
İşlənməmiş yuxarı
sututar hövzəsi
Yalnız Qızıldaş
Sement Zavodunun
tikintisi
Yalnız ARDNŞ Neft-
Kimya Kompleksinin
tikintisi
ARDNŞ-nin Neft-
Kimya Kompleksi
və Qızıldaş
Sement Zavodu
Səngəçal
qəsəbəsi;
-12.93 -12.47 -12.49 -12.47
Karvansaray -20.95
-20.21
-20.36
-20.21
Cədvəl 13.1-də daşqınların baş verməsi halarının modelləşdirmənin nəticələri göstərir ki,
Qızıldaş Sement Zavodu 100 ildə 1 daşqın hadisəsi zamanı Şahqaya vadisində suyun
həcmini 61 m
3
/s-dən 80 m
3
/s-ə qədər artıracaq və bununla Səngəçal qəsəbəsinin daşqın
səviyyəsində Karvansarada 0,46 m və 0,71 m-ə qədər artmaya gətirib çıxaracaq. ARDNŞ-nin
Neft-Kimya Kompleksində daşqın səviyyəsinin dəyişməsi ilə Səngəçal qəsəbəsində 0,44 m və
Karvansarada 0,59 m-ə qədər artım olacağı gözlənilir. Qızıldaş Sement Zavodu və ARDNŞ-
nin Neft-Kimya Kompleksinin tikinti işləri birləşdirildikdə, daşqın suyunun səviyyəsi Səngəçal
qəsəbəsində 0,46m, Karvansarada isə 0,74 m-ə qədər artır.
Ayrılıqda götürüldükdə, ŞD2 layihəsinin bu həssas reseptorlardan heç birinin daşqın suyu
səviyyələrinə nəzərəçarpacaq təsir göstərəcəyi gözlənilmir. Hidroloji modelləşdirmə
göstərmişdir ki, Qızıldaş Sement Zavodu və ARDNŞ Neft-Kimya Kompleksinin gələcək
işlənməsinin bəzi axın aşağı reseptorlarda daşqın riskini bir qədər artırma ehtimalı var.
13.4.2.2 Səs-küy
ARDNŞ Neft-Kimya Kompleksinin istismar işləri nəticəsində bir sıra nəzərəçarpacaq səs-küy
mənbələrin yaradılması mümkündür. Kompleksin daxili planı məlum olmadığına baxmayaraq,
onun mövcud Səngəçal terminalının şimalında Əzim kəndin 2-3 km məsafəsində yerləşməsi
düşünülür. Səngəçal Terminalını əhatə edən hər bir reseptorda səs-küy səviyyələrini nəzərə
almaqla seçmə qiymətləndirməsi tamamlanmışdır. Bunlar, 45dB(A) gecə vaxtı səs-küy
həddindən, ŞD və AÇG obyektlərindən mövcud Səngəçal Terminalı qurğusu və ŞD2
qurğusunun proqnozlaşdırılan səs-küyü çıxılmaqla əldə olunmuşdur (daha ətraflı məlumat
üçün Əlavə 11D-yə istinad edin). Tikinti sahəsinin nəzərdə tutulan yerinə əsasən istismarda
olan ARDNŞ obyektindən gələn səs-küyün gecə vaxtı səs-küy həddini keçməməsi üçün,
LAeq 35dB-dən az olması lazımdır.
Zavodun xüsusi detalları və qurğunun işləməsi məlum olmadığına görə, istismar işləri zamanı
səs-küyün ətraflı təhlili mümkün deyil. Ehtimal olunan kumulyativ təsiri qiymətləndirmək üçün,
ARDNŞ-nin Neft-Kimya Kompleksinin sahəsi hüdudunda səs gücü səviyyəsinin BK-dakı
oxşar neft-kimya kompleksi üzrə məlumatlara əsaslanmaqla LWA 120dB olması güman
edilirdi. İlkin qiymətləndirmə göstərdi ki, bu fərziyyə əsasında Səngəçal və Ümid
qəsəbələrində gecə vaxtı 45dB(A) səs-küy həddindən aşağı ola bilər, lakin Əzim kənddə və
Massiv 3-də bu, 1dB(A)-ni keçmişdir. Lakin ətraflı modelləşdirmə obyektin yeri və planı
yekunlaşdırıldıqdan sonra tamamlanmalıdır.
Qazın məşəldə yandırılması ssenariləri və yeni ŞD1 və ŞD2 yüksəyə qaldırılmış məşəldən
gözlənilən səs-küy səviyyələri əsasında ŞD1 və ŞD2-də qeyri-müntəzəm səraitdə məşəldə
yandırılma ilə bağlı mümkün kumulyativ təsirləri nəzərə almaqla bir daha təsirin
qiymətləndirməsi aparılmışdır.
Hər bir məşəl sistemi üzrə qiymətləndirmə Fəsil 11, Bölmə 11.5.2.1-də təsvir olunan eyni
metoddan istifadə etmişdir. Burada hər bir məşəldə yandırılma ssenarisi üçün hər bir
reseptorda nəzərdə tutulan səs-küy səviyyəsi və ssenarinin baş verməsi gözlənilən il ərzində
baş tutacağı mövsüm və davametmə müddəti hesablanmışdır. Nəticələr ilin hansı
mövsümündə ən kəskin səs-küy səviyyəsinin və bu səs-küyün qəbul olunmuş limit həddini
(45dB(A)) keçməsinin gözlənəcəyi göstərmişdir. Bu nəticələr ilin 95% müddəti ərzində cavab
veriləcək səs-küy səviyyəsi üzrə tələblər ilə müqayisə olunmuşdur. Fəsil 11-də təqdim