Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi
Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 5
Layihənin təsviri
Noyabr 2013-cü il
Yekun
variant
5/11
Texnoloji təchizat /
Texniki dəstək
fəaliyyəti
“Heydər Əliyev” SDQQ-nun təsviri
“İstiqlal” SDQQ-nun təsviri
ATMNƏQM, neft/dizel/sement və yağlı su drenaj çənlərinə yönəldəcəkdir. Təhlükəli tullantılar çəninin
içindəkilər utilizasiya üçün sahilə daşınacaq və AGT-nin hazırda mövcud olan idarəetmə planlarına və
prosedurlarına uyğun surətdə idarə olunacaq
.
“Heydər Əliyev”qazma qurğusunun göyərtəsində:
Drenaj sistemindən toplanan tullantı yağlar tullantı yağ çənlərinə göndəriləcəkdir. Çənin içindəkilər
qurğunun tullantı yandırılan sobasında yandırılacaqdır.
Anbar suyu yağlı su separatoruna göndəriləcəkdir. İçərisində yağ tərkibi 15 ppm-dən az olan saflaşdırılmış
anbar suyu dənizə axıdılacaqdır.
Qazma sahəsi daxilindəki drenajlar qazma məhlulu sisteminə birləşdirilmişdir.
Qazma məhlulu da daxil
olmaqla, qazma sahəsindən çıxan axıntıları qazma məhlulu sisteminə göndərmək mümkün olmadıqda,
onlar sıfır sentrifuqa (qarışıq maddələri (mayeləri) mərkəzdənqaçan qüvvə vasitəsilə tərkib hissələrinə
ayıran) cihazına istiqamətləndiriləcəkdir. Sentrifuqadan içərisində yağ tərkibi 15 ppm-dən az olan
təmizlənmiş anbar suyu dənizə axıdılacaq.Ayrılmış çöküntü AGT-nin hazırda mövcud olan idarəetmə
planlarına və prosedurlarına uyğun olaraq gəmilərə yüklənib utilizasiya üçün sahilə daşınır və ayrılan
tullantı yağlar tullantı yağ çənlərinə göndəriləcəkdir.
SDQQ-nin ballast
sistemi
SDQQ-nun ballast sistemi elə fəaliyyət göstərəcəkdir ki, qazma işlərinin səmərəli şəkildə aparılması
məqsədilə SDQQ-nun sabitliyini təmin etmək üçün təmizlənməmiş dəniz suyu ilə ballastlama əməliyyatı
gündəlik
olaraq həyata keçirilir
Köməkçi gəminin
drenajı
Yağlı və yağsız drenaj və yuma suları ayrılacaq:
yağsız drenaj suyunda (göyərtə drenajı və yuma suyu) parıltılı təbəqə müşahidə edilmədikdə, onlar dənizə
axıdıla bilər
Yağlı sularya tərkibində 15 milyonda hissə və ya daha az yağ qalana qədər təmizlənəcək və dənizə
axıdılacaq, yaxud da çənə toplanacaq və AGT-nin hazırda mövcud olan idarəetmə planlarına və
prosedurlarına uyğun olaraq gəmilərə yüklənib utilizasiya üçün sahilə daşınacaq
Qeydlər: 1. “İstiqlal” SDQQ üçün çirkab su təmizləmə sistemi “Hamworthy Membran Bioreaktor”unun çirkab su təmizləmə qurğusundan ibarətdir. “Heydər
Əliyev” SDQQ hazırda iki “Hamworthy Super Trident” çirkab su təmizləmə qurğusuna malikdir. 2013-cü ilin 4-cü rübü üçün mövcud qurğunu “Hamworthy
Membran Bioreaktor” qurğusuilə əvəz etmə planlaşdırılır.Membran Bioreaktoru sistemi MARPOL 73/78 Əlavə IV MEPC 159(55) standartlarına uyğim
layihələşdiriləcək - cəmi asılı bərk hissəciklər - 35 mq/L, BOT5 - 25 mq/l, KOT = 125 mq/L, pH - 6 və 8.5 arasında, istiyə dözümlü koliform bakteriyaları
(fekal koliform bakteriyaları) - 100 istiyə dözümlü koliform bakteriyaları/100 ml. Çirkab sularına xlorin əlavə etmək lazım deyil.
Qazma proqramı zamanı yaranan tullantı və havaya buraxılan istixana qazları (İXQ) və qeyri-
istixana qazlarının (İXQ) təxmini həcmi aşağıdakı Cədvəl 5.4.9-da verilmişdir.
Qazma məhlulu və dizel yanacağı kimi istehlak malları SDQQ-na bundan əvvəl
AÇG və ŞD
qabaqlayıcı quyu qazma proqramları ərzində istifadə edilmiş mövcud sahil obyektlərindən
dənizə gəmilərlə gətiriləcək və bu gəmi həmçinin hazırda işləyən AÇG və ŞD platformalarını
da təchiz edəcək.
5.4.2 Qazma
əməliyyatları və atqılar
ŞD2 qazma proqramının həyata keçirilməsi zamanı Səyyar Dəniz Qazma Qurğusunda
aparılan işlərə aşağıdakilər daxildir:
Qazma
avadanlıqlarının hazırlanması;
Geotexnoloji quyu lülələrinin qazılması (tələb olunarsa);
Konduktor,
səth və aşağı quyu lülə hissələrinin qazılması;
Qoruyucu
kəmərin quraşdırılması və sementlənməsi;
Kimyəvi təmizlənmə və sınaqdan keçirilmə; və
Quyunun
konservasiyası.
Quyu ilə bağlı yenidən giriş və tamamlanma işləri aşağıda Bölmə 5.4.7-yə müzakirə edilir.
Atqıların növlərinə dair xülasə və qazma fəaliyyətləri ilə əlaqədar atqı ssenariləri Cədvəl 5.2-
də verilmişdir. ŞD2 hasilat quyuları ilə bağlı qazma işləri aşağıda Şəkil 5.4-də əks
olunmuşdur.
Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 5
Layihənin təsviri
Noyabr 2013-cü il
Yekun variant
5/12
Cədvəl 5.2 Qazma zamanı atqı növləri və ssenarilərinin xülasəsi
Mərhələ
(Şəkil 5.4-ə
əsasən)
Fəaliyyət
Tərkibi
Atqı ssenarisi
- Qazma
avadanlığının
birləşmələrinə boru
yağı sürtmə
Boru yağı
Rayzer quraşdırmazdan əvvəl və geotexniki lülələrin qazılması
zamanı dəniz suyu/PHB məhlulu/SƏQM ilə kiçik miqdarda boru
yağının atılması (42”, 32” və 28” lülə intervalları)
- Geotexniki
lülələrin
qazılması
Su əsaslı
məhlulla (SƏQM)
şlamlar
SƏQM və şlamların birbaşa dəniz dibinə atılması
- Hər bir geotexniki
lülənin qazılmasının
sonu
SƏQM Hər bir geotexniki lülə intervalının qazılmasının
tamamlanmasından sonra qurğunun
məhlul sistemində qalan və
toplanması mümkün olmayan qalıq SƏQM şlamlarını HPBS
tələblərinə uyğun olaraq SDQQ şlam kessonları ilə dənizə
axıdılacaq
1,2
.
1 və 2
Lülənin yuxarı
hissəsinin qazılması
(42” və 32”)
PHB(öncədən
hidratlaşmış
bentonit) məhlulu
ilə şlam və dəniz
suyu.
Dəniz suyunun/PHB məhlulunun və şlamların birbaşa dəniz
dibinə atılması
3a 28”
lülə intervalının
qazılması (rayzersiz)
SƏQM Rayzersiz
QMGVS-dən istifadə edərək SƏQM və şlamlar SDQQ-
na qaytarılır, qazma məhlulu şlamlardan ayrılır. Bərpa
edilmiş
SƏQM mümkün olduğu zaman təkrar istifadə olunacaq. SƏQM
şlamlarını HPBS tələblərinə uyğun olaraq SDQQ şlam kessonları
ilə dənizə axıdılır
1,2
. Əgər gillərin şişməsi nəticəsində QMGVS
şlanqları tıxaclanarsa, onda quyu təhlükəsiz hala gətirilənə və
şlanqların tıxacı təmizlənə qədər qazma məhlulu dəniz dibinə
tökülə bilər.
3b 28”
lülə intervalının
qazılmasının sonu
SƏQM 28”
lülə intervalının qazılmasının tamamlanmasından sonra
qurğunun məhlul sistemində qalan və toplanması mümkün
olmayan qalıq SƏQM şlamlarını HPBS tələblərinə uyğun olaraq
SDQQ şlam kessonları ilə dənizə axıdılacaq
1,2
4 və 5
Aşağı lülə
intervallarının
qazılması (22”, 18”,
16.5”, 16”, 12.25” və
8.5 (rayzerlə)
Heç bir atqı planlaşdırılmır
2, 4 və 5a.
Qoruyucu kəmərin
sementlənməsi
Sement Qoruyucu
kəmərin və kəmər quyruğunun sementlənməsindən
sonra doldurulmuş az miqdarda artıq sement dəniz dibinə axıdılır
(qoruyucu kəmərin tam dəniz dibinə sementləndiyini təmin etmək
üçün tələb olunur).
5a Sementləmənin
tamamlanması
Sement Sementləmə işlərindən sonra sement sistemində qalan və
məqbul şəkildə toplana bilməyən artıq
sement su ilə
qarışdırılaraq SDQQ şlam kessonları vasitəsilə dənizə
axıdılacaq
2
5b və 6
Quyunun təmizlənməsi
/ mayelərin
sıxışdırılması, sınağı
və konservasiyası
Heç bir atqı planlaşdırılmır
Qeydlər: 1 Əgər qazma flüidi sisteminin maksimum xlorin konsentrasiyası qəbuledici su mühitinin fon konsentrasiyasından 4 dəfədən çox artıqdırsa, o
zaman SDQQ-dan qazma şlamları və ya qazma məhlulları atılmayacaqdır.
2. ŞD2 sualtı avadanlıqlarının quraşdırılması planlaşdırıldığı yerdə istifadə edilən sementin və şlamların yığılıb bərkiməsinin qarşısını almaq üçün
SDQQ şlam kessonuna dənizin dibinə qədər uzadılan elastik boru kəməri yerləşdirilə bilər.