II
aa) Râmâyana Destanı ................................................................................ 67
ab) Mahâbhârata Destanı............................................................................ 67
aba) Bhagavad Gita ............................................................................... 68
b) PURÂNALAR ............................................................................................ 70
c) DHARMAŞASTRALAR ........................................................................... 71
İKİNCİ BÖLÜM
UPANİSHADLAR’IN HİNDUİZMİN KUTSAL METİNLERİ
ARASINDAKİ YERİ VE ÖNEMİ
..................................................................... 74
I) Upanishadlar ve Genel Özellikleri
............................................................... 74
II) Upanishadlar’ın Temel Konuları
................................................................. 87
A) TANRI TASAVVURU ................................................................................... 87
a) Tanrı Anlayışı ............................................................................................. 88
b) Tanrı-Yaratılış İlişkisi ............................................................................... 101
ba) İlk Yaratılışta Dünyanın Durumu ....................................................... 101
bb) İlk Yaratılışta Etkin Olan Güç ........................................................... 105
B) KARMA – TENASÛH TASAVVURU ....................................................... 107
a) Karma ......................................................................................................... 107
b) Tenasûh ...................................................................................................... 109
c) Upanishadlar’a Göre Karma – Tenasûh İnancı .......................................... 112
ca) Birinci Yol (Devayana/Tanrılar Yurdu .............................................. 113
cb) İkinci Yol (Pitryana/Atalar Yurdu ..................................................... 115
cc) Üçüncü Yol ........................................................................................ 118
d) Yeniden Doğumun Nedeni ........................................................................ 125
C) MOKSHA (NECAT) TASAVVURU ........................................................... 129
a) Karma (Amel) Kavramı ile İlişkisi… ....................................................... 135
b) Cnanam (Bilgi) Kavramı ile İlişkisi ......................................................... 137
c) Avidya (Cehalet) ve Maya (Yanılsama) Kavramı ile İlişkisi ................... 139
ca) Avidya ................................................................................................. 139
cb) Maya.................................................................................................... 141
III
d) Bhakti (Dindarlık, Taat) Kavramı ile İlişkisi ............................................ 142
e) Ritüellerle ilişkisi ...................................................................................... 145
ea) Tapas (Riyazet/Çile ............................................................................. 146
eb) Yanca (Kurban .................................................................................... 151
ec) Yoga .................................................................................................... 157
f) Kurtuluş durumunda Atman –Brahman ilişkisi ......................................... 161
D) KAST TASAVVURU .................................................................................. 166
III) Upanishadlar’ın Hint Kültür ve Felsefesine Etkisi
.............................. 170
SONUÇ .................................................................................................................... 179
BİBLİYOGRAFYA ............................................................................................... 183
EKLER ................................................................................................................... 187
Upanishadlar’ın Genel Listesi
.......................................................................... 187
Upanishad Tenasûh Anlayışını gösteren Tablo ................................................... 190
IV
ÖNSÖZ
Hinduizmin bilinen tarihi takriben otuz beş asırdan daha fazla bir zaman
dilimini kapsar. Bu yönüyle Hinduizm, yaşayan
en eski dinlerden biri olma
özelliğine sahiptir. O, dayandığı dini temeller sayesinde asırlarca varlığını devam
ettirmiştir
. Hinduizmin dini temellerinin kaynağı kutsal metinleridir. Din literatürü
açısından oldukça geniş olan Hint kutsal metinlerinin başlangıcı Vedalar dönemine
kadar (M.Ö. 1200 civarı) uzanır. Bu itibarla
Hint kutsal metinleri, insanlık tarihinin
günümüze kadar ulaşan en eski dini metinlerinden birini oluşturmaktadır.
Bilge
kişilere ilham edildiğine inanılan şruti metinlerinin yanı sıra, beşeri
kaynaklı olduğu kabul edilen destan, hikâye vb.
smriti türü eserler, Hinduizmin
zengin dini metinleri arasında yer alır. Hinduizmde çok geniş bir kutsal metin
külliyatı olmasına karşın bunların hepsi aynı derecede önemli kabul edilmez. Bu
zengin literatür içerisinde Upanishadlar’ın ayrı bir yeri vardır. Çünkü Upanishadlar
içerik bakımından dikkat çekicidir ve çeşitli bölümleri itibariyle bazı farklılıklar
ihtiva etmektedir.
Hinduizmin temellerini oluşturan
önemli dini metinlerden biri
Upanishadlar’dır. Zira Hinduizmin temel taşları olan doğum-ölüm döngüsü (karma-
tenasûh) ve kişinin bu doğum-ölüm döngüsünden hangi yollarla kurtulabileceği
(moksha) gibi düşüncelerin teolojik temelleri ilk olarak Upanishad metinlerinde yer
alır. Diğer taraftan Upanishadlar’ın ortaya koymuş olduğu bir takım
düşünceler,
Upabnishad sonrası ortaya çıkan Hint felsefi ekollerini derinden etkilemiş ve onların
kendi esaslarını oluşturmalarında büyük rol oynamıştır. Hint dini inanç, kültür ve
felsefesinde böylesine etkili olan Upanishad metinlerinin
incelenmesi ve temel