Ün ey m im arlı

Neyi dönüştürdüğümüzü ya 

da dönüşenin ne olduğunu 

anlamadan inadına “kent için 

dönüşüm” yapan bir anlayışa karşı 

gerçekten yaşam alanlarımızın 

sağlıklaştırılması ve toplum 

yararına işlevlendirilmesi en önemli 

gündem maddelerimizden birisi 

olagelmiştir. Dergimiz baskıya 

girerken jüri çalışmaları süren 

“Kent İçin Dönüşüm Ulusal Mimari 

Fikir Yarışması” bu kapsamda 

kente yönelik yapılacak anlamlı 

bir katkı niteliğindedir. Fikirlerini 

ve çabalarını esirgemeyen tüm 

meslektaşlarımıza teşekkür 

ediyoruz. 

Ufuk ÖNDER

TMMOB Mimarlar Odası

Adana Şubesi Yönetim Kurulu Sekreteri

KENT İÇİN 

DÖNÜŞÜM 

ULUSAL MİMARİ 

FİKİR YARIŞMASI

Adına rant denilen bu kaynak artık evrim de-

ğiştiriyor.

Afet riski altındaki yapıların yeniden kazandı-

rılması  anlamına  gelen  kanun  hükmündeki 

kararname  ile  söylenişinden  çok  hoşlandığı-

mız, kelime anlamının ne ifade ettiğini sorgu-

lamadan, ucundan herkesin bir şekilde nema-

lanmayı  umduğu “kentsel  dönüşüm”  kavramı 

günlük hayatımızın bir parçası oldu.

Planlı  Alanlar  Tip  İmar  Yönetmeliği  der  ki; 

“3.7.2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 

73 üncü maddesi kapsamında Bakanlar Kurulun-

ca  yetkilendirilen  ve  belirlenen  alanlarda  yapı-

lacak  dönüşüm  ve  iyileştirme  uygulamalarında, 

16.5.2012 tarihli ve 6306 sayılı Afet Riski Altındaki 

Alanların  Dönüştürülmesi  Hakkında  Kanun  ile 

29.6.2011 tarihli ve 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Ba-

kanlığının  Teşkilat  ve  Görevleri  Hakkında  Kanun 

Hükmünde  Kararname  kapsamında  yapılacak 

iyileştirme,  yenileme  ve  dönüşüm  uygulamaları 

ile imar planları Bakanlıkça onaylanan; Bakanlar 

Kurulu  kararı  alınan  yatırımlarda,  turizm  yatı-

rımlarında,  finans  merkezleri  ve  diğer  özel  proje 

alanlarında,  merkezî  idarenin  yetkisindeki  kamu 

yatırımlarında  ve  özel  yapım  gerektiren  yapılaş-

malarda  öncelikle  imar  planlarına,  imar  planla-

İmar planı yöre halkının yaşadığı bölgede en 

iyi sağlık, oturma, çalışma, dinlenme, eğlence, 

ulaşım, yaşama koşullarında ve benzeri diğer 

olanaklarla birlikte düşünülen en üst düzeyde 

yaşam  koşulları  sağlayacak  çözümleri  belirle-

yen konusal plan ve haritalardır.

3194  sayılı  İmar  Kanunu’nda  da  belirtildiği 

gibi İmar Planları; Nazım İmar Planı ve Uygu-

lama  İmar  Planı’ndan  meydana  gelir.  Mevcut 

ise  bölge  planı  ve  çevre  düzeni  plan  kararla-

rına  uygunluğu  sağlanarak,  belediye  sınırları 

içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar 

planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırı-

lır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe 

girer.

Bu bağlamda politik yaklaşımlar devreye girer 

ve  yatırım  kararlarına  merkezi  hükümet  des-

tekleri aranır. Aynı zamanda da seçim sürecin-

de verilen vaatler yerine getirilmeye çalışılır.

Önceleri belediye meclis salonlarında yapılan 

parsel  bazındaki  nokta  revizyonlar,  plan  tadi-

latları, imar yönetmeliğine yapılan ilave mad-

deler ile yapılan küçük çaplı dönüşümler, yani 

hiç emek harcamadan elde edilen kazanımlar 

her siyasi dönem için bir kaynak olmuştur.

GÖRÜŞ

Öneri İmar Planı.

6

 | GÜNEYMİMARLIK | EYLÜL2013 | SAYI 13

---

rında hüküm bulunmadığı hallerde bu Yönetme-

lik hükümlerine uyulur.”

Çevre  ve  Şehircilik  Bakanlığı  mekânsal  Plan-

lama  Genel  Müdürlüğü’nün,  Spor  Genel 

Müdürlüğü’nün mülkiyetindeki taşınmazın Baş-

bakanlık  Toplu  Konut  İdaresi’ne  devri  ve  yeni 

spor tesisleri yapımı karşılığında değerlendirile-

cek taşınmazın imar planındaki değişiklik kara-

rına  istinaden  Adana  Büyükşehir  Belediyesi’ne 

ve Seyhan Belediyesi’ne gönderdiği yazı bu an-

lamda çok güzel bir örnektir. 

Adana’yı “verimli tarım, ticaret ve sanayi şehri, sı-

cak ama sağlıklı iklime sahip ideal bir Türk kenti” 

olarak tanımlayan ve şehrimizin ilk imar planını 

hazırlayan Alman plancı Hermann Jansen baş-

kentimizin  şehir  planı  çalışmalarını  yaparken, 

Atatürk’le  aralarında  bir  konuşma  geçer.  Jan-

sen, “Bir şehir planı tatbik edecek kadar kuvvet-

li  bir  iradeniz  var  mıdır?”  diye  sorar.  Bu  soruya 

Atatürk’ün çok kızdığı ve “Koca memleketi yedi 

düvelin elinden kurtarmışız, bir ortaçağ saltana-

tını yıkarak devleti kurmuşuz, bunca devrimler 

yapmaktayız…  Bütün  bunları  başaran  bir  reji-

min bir şehir planını tatbik edebilecek kuvvette 

olup olmadığı nasıl sorulabilir” dediği söylenir.

Dünyada olduğu gibi ülkemizde de çeşitli ne-

denlerden dolayı artan nüfus baskısı nedeni ile 

arazi kullanım kararlarında ciddi sapmalar oluş-

muş  ve  kentsel  alanlar  planlardaki  hedeflerin-

den uzaklaşmıştır.

Adananın  ilk  imar  planın  yapan  Alman  plancı 

Hermann Jansen duyduğu kaygılarda haklı ol-

duğu yıllar sonra ortaya çıkmaktadır. 

Bir süre önce mevcut iktidarın yerel temsilcile-

ri tarafından Adana’ya yeni stadyum yapıyoruz 

müjdesi ile şov yapılmış ve bu haber kentin tüm 

dinamiklerince de takdirle karşılanmıştı. Ancak, 

Başbakanlık Toplu Konut İdaresi’nden gelen bir 

yazı ile gizli niyet ortaya çıkmıştır. Yazıda Balcalı 

civarında yeni yapılacak stada karşılık eski stad-

yum ve yanındaki sahalar ile kapalı spor salonu-

muzun yerinin imara açılarak 644 sayılı Kanun 

Hükmündeki  Kararnameye  istinaden  TOKİ’ye 

devrinin planlandığı belirtilmektedir.

5  Ocak  Stadyumu  ve  yanındaki  kapalı  spor 

kompleksi  Adana’nın  geçmişte  prestij  mahal-

lesi  olan  Reşatbey  Mahallesi’nin  ortasında  yer 

almaktadır. Batısında Atatürk Parkı, doğusunda 

Seyhan  Nehri  kenarındaki  Merkez  Park  ile,  ku-

zeyinde  ve  güneyinde  bulunan  trafik  aksı  ile 

doğu-batı bağlantısı arasında bölgede bir köp-

rü konumundadır.

Adını  Adana’nın  kurtuluşundan  alan  Adana  5 

Ocak Stadyumu 9.600 kişilik olarak 1938 yılında 

hizmete girmiştir. 1975 ve 1988 yıllarında yapılan 

değişiklikler ile bugünkü 23.000 kişilik durumuna 

ulaşmıştır.  Adana’nın  iki  takımına  birden  ev  sa-

hipliği yapan ve kaldırılması düşünülen 5 Ocak 

Başbakanlık Yazısı.

Adana 5 Ocak Stadyumu.

GÜNEYMİMARLIK | EYLÜL2013 | SAYI 13 | 

7

---