Toshkent tibbiyot akademiyasi biotibbiyot muhandisligi, informatika va biofizika

Endoskopiya turlari, vazifalari va bemorlar uchun foydali ko‘ratmalar
Me’da-ichak yo‘li a’zolari – qizilo‘ngach, me’da va o‘n ikki barmoq va yo‘g‘on ichaklarni maxsus yoritish tizimi optik asbob yordamida tekshirish usuli bugungi kunda keng qo‘llanilmoqda. Endoskopiya yordamida nafaqat kasalliklarni tashxislash balki, kichik davo muolajalarini ham o‘tkazish mumkin.

Tola optikasiga asoslangan fibroendoskop va tugal qismiga kichik hajmdagi chip o‘rnatilgan zamonaviy tolasiz videoendoskoplar yordamida tekshiruvlar qisqa fursatda va samarali o‘tkazilmoqda. Aholi orasida «zond», «shlang», «yapon zondi» nomlari bilan mashhur bo‘lgan endoskopning tugal qismi aylanasi hajmi 9,8 va 7 hatto 5 mm bo‘lib, bu muolajaning kam noqulayliklar bilan o‘tishini ta’minlaydi. Endoskopik tekshiruvda asosan shilliq va shilliqosti pardadagi quyidagi o‘zgarishlar ko‘p aniqlanadi: yara va uning asoratlari, eroziyalar, chandiqlar, qizilo‘ngach va me’da venalarining kengayishi, safroning quyilishi, xavfsiz-xavfli o‘smalar va ularning darajalari, yot jismlar, ayrim ozuqa chiqitlari (soch, qora saqich, xurmo po‘sti, dafna bargi singarilar) to‘planib qolishi – bezoar, yallig‘lanish belgilari, ichki churra va bo‘rtma-divertikul, a’zo bo‘shlig‘i torayishi yoki kengayishi va hokazo.
Me’da-ichak yo‘li yuqori qism a’zolarini endoskopiya qildirishga boradigan kishilar quyidagilarni bilishi lozim:
– muolajadan 1 kun oldin kechki ovqat yengilroq bo‘lishi lozim. Ovqati yaxshi hazm bo‘lmaydigan va qayt qiladigan kishilar, yaxshisi, 1 kun oldin kuyuq ovqat umuman yemaganlari ma’qul;
– muolajadan bir kun oldin yaxshi dam oling: vaqtida uxlang, asabiylashmaslikka harakat qiling;
– muolaja kuni nonushta qilmang (shu bois ertalab o‘tkaziladi);
– o‘zingiz bilan toza sochiq olib boring;
– muolaja davomida bo‘yinni siqib turadigan bo‘yinbog‘, sharf, ro‘mol shuningdek belbog‘, tasmani bo‘shating. Agar tish protezi bo‘lsa, olib qo‘ying;
– mabodo ayrim dorilarga allergik reaksiyangiz bo‘lsa, shifokorni ogohlantiring;
– muolaja davomida shifokor ko‘rsatmalariga qat’iy amal qiling. Shunda tekshiruv ham qisqa fursatda, ham kam noxushliklar bilan o‘tadi;