XULOSA
Jahondagi turli mintaqalar qatori Yevropada ham Islom dinining kengayib jamiyat hayotiga kirib borishi va rivojlanishining o’ziga xos xususiyatlari mavjud. Mintaqa zamonaviy davrda jahon siyosatida o’zining geostrategik holati ko’ra bevosita ichki va tashqi manfaatdor kuchlar joylashgan hudud sanaladi. Shu bois Yevropadagi davlatlarning siyosiy holati, aholining ijtimoiy-iqtisodiy holati, ularning ma’naviy qadiryatlari va diniy ongini shakllanishini o’rganish mintaqadagi mavjud, tarixan shakllangan an’analar, bugungi kundagi jamiyat hayotidagi barcha sohalardagi o’zgarish va islohotlarni o’rganish bilan bevosita bog’liqdir.
Mazkur bitiruv malakaviy ishda ayna Yevropada islom dinining kengayishi va jamiyat hayotidashakllanish muammolari tahlil etilib, quyidagi xulosalarga kelindi:
I.Din o’z tabiatiga ko’ra o’ta murakkab ijtimoiy xodisa bo’lib, u g’ayritabiiy kuchlarning mavjudligiga nisbatan ishonchning xosilasidir. „Din” atamasi arab tilidan tarjimada „ishonch”, „ishonmoq” degan ma’nolarni anglatadi.
II.Islom dinining vujudga kelishi tarixiy jihatdan katta ahamiyatga ega ekanligi va hozirgi kunda nafaqat ijtimoiy balki siyosiy jihatdan ham butun dunyoga ta’sir qila olishi imkonyati mavjudligi.
III.Islom dinining vujudga kelishi va rivojlanishini umumiy asosda o’rganish murakkab ijtimoiy-ilmiy hodisa sanaladi hamda islom dinining rivojlanishini va hozirgi kundagi faoliyatini tadqiq etishnda quyidagi jihatlar muhim ahamiyatga ega:
Birinchidan, mintaqa davlatlarining siyosiy ma’danyati va diniy e’tiqodideyarli bir xil hisoblanadi;
Ikkinchidan, Yevropadagi davlatlariningdiniy qarashlarini o’zgarishi va ma’naviy tushkunlik va qashshoqlikning saqlanib qolinishi, diniy omilning davlatlar ichki siyosatidagita’sirining mavjudligi;
Uchinchidan, Yevropaning iqtisodiy jihatdan rivojlangani va boy an’ana va yuksak ma’daniyati mavjudligi mintaqa davlatlarining ma’naviy hayotiga nisbatan islom dininingta’siri ortib borishi mamlakatlar ichki siyosatida o’zgarishlar sodir bo’lmoqda.
IV. Yevropa mintaqasida jumladan Fransiya, Germanya, Buyuk Britanya, Polsha va MDH mamlakatlarida islom dinining kirib kelishi va tarixiy ahamiyati va jamiyat hayotidagi olib kelayotgan o’zgarishlari, hamda bir qator umumiy jihatlarni kuzatish mumkin:
Birinchidan,Yevropa davlatlarining barchasida islom dini shiddat bilan kirib bormoqda.
Ikkinchidan, islom dini nafaqat jamiyat hayotiga, balki Yevropa madaniyatiga, ayniqsa davlatlar siyosatiga ham katta ta’sir o’tkasmoqda
V.Yevropada xristianlik dinining mavqeyi pasayib bormoqda. Bu esa jamiyat hayotida, turmush tarsi va eng asosiysi davlatlar siyosatiga katta ta’sir o’tkazishi mumkin.
Umuman olganda, bugungi kunda Yevropa davlatlaridaislom dinining kengayishi davom etarkan, bu ikki dinning o’rtasida to’qnashuvga olib kelishi mumkin.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI
1. Rahbariy adabiyotlar. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti asarlari
-
Каримов И.А. Ўзбекистон: миллий истиқлол, иқтисод, сиёсат, мафкура. –Т.1. –Т.: Ўзбекистон, 1996. –364 б.
-
Каримов И.А.. Хавфсизлик ва тинчлик учун курашмоқ керак. –Т.10. –Т.: Ўзбекистон, 2002. –432 б.
-
Каримов И.А.. Тинчлик ва хафсизлигимиз ўз куч-қудратимизга, ҳамжиҳатлигимиз ва қатъий иродамизга боғлиқ. –Т.12 –Т.: Ўзбекистон, 2004. –400 б.
-
Каримов И.А.. Ўзбек халқи ҳеч қачон ҳеч кимга қарам бўлмайди. –Т.13. –Т.: Ўзбекистон, 2005. –264 б.
-
Каримов И.А. Ватанимизнинг босқичма-босқич ва барқарор ривожланишини таъминлаш – бизнинг олий мақсадимиз. –Т.17. –Т.: Ўзбекистон, 2005. –264 б.
-
Каримов И.А. Ўзбекистон ХХI аср бўсағасида: хавфсизликка таҳдид, барқарорлик шартлари ва тараққиёт кафолатлари. –Т.:Ўзбекистон, 1997. –326.б.
-
Каримов И.А. Юксак маънавият – енгилмас куч. –Т.:Маънавият, 2008. –176 б.
-
Каримов И.А. Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош Ассамблеяси мингйиллик ривожланиш мақсадларига бағишланган ялпи мажлисида сўзланган нутқ. // «Халқ сўзи». 2010 йил 22 сентябрь.
-
Мамлакатимизни модернизация қилиш йўлини изчил давом эттириш – тараққиётимизнинг муҳим омили. Президент Ислом Каримовнинг ўзбекистон Республикаси Конституцияси қабул қилинганининг 18 йиллигига бағишланган тантанали маросимдаги маърузаси.// Халқ сўзи, 2010 йил 8 декабрь.
2. Kitoblar, o‘quv qo‘llanmalar, darsliklar va monografiyalar
-
Ахмедов Д.Қ., С.М.Хидиров., Маликова Г.Р., Чўлиев А.B., Хотамов У.Ж.,.Асадов Ш.Ғ. Ахмедов А.Д. Хорижий мамлакатлар Конститутсиявий (давлати) ҳуқуқи. Ўқув қўлланма. – Т.: ТДЮИ нашриёти , 2006. –375 б.
-
Бойдадаев М. Ўзбекистон Республикасида давлат бошқаруви тизими шаклланиши ва ривожланишининг ҳуқуқий асослари. –Т.: Академия, 1999. –184 б.
-
Bорисов А.B. Роль ислама во внутренней и внешней политике Египта (XX век). –M., 2009. –376 с.
-
Bромхед П. Эволюция Bританской конституции. –М., 2008. – 348 с.
-
Гиясов Б., Камилжанов А., Мустапова Х. Международные отношения и Дипломатия на современном этапе - T.: ТашГИВ, 2009. – 318 б.
-
Дюги Л. Конституционное право. –М., 2008. –436 с.
-
Ёвкочев Ш.А. Исламский фактор в политической системе современного Египта. –Т.: Ташкентский исламский университет, 2008. –252 с.
-
Жумаев Р . Ўзбекистонда: сиёсий ислоҳотлар жараёнлари. –Т.: Академия, 2010. – 286 б.
-
История Ирана. XX век. –М.: Ин-т востоковедения РАН: Крафт+, 2004. –411 с.
-
Лазерев В.В., Липень С.В. Теория государства и права . –М., 1998. –341с.
-
Мижуев П.Г. Парламентаризм и представительная форма правления в главных странах современной Европы. – СПб.: Юристъ, 2006. –461 с.
-
Монтескье Ш.Л. Избранные произведения. – М.: Политиздат, 1955 . –368 с.
-
Парламентаризм: хорижий мамлакатлар тажрибаси / Тузувчилар: И.Комилов, Ф.Bакаева, А.Абдуллаев, Р.М.Алимовнинг умумий таҳрири остида. –Т.: Шарқ, 2004. –362 б.
-
Парламентское право России / Под редакцией И.М. Степанова. – М.: Юристъ, 2000. –385 с.
-
Проблемы общей теории права и государства / Под общей ред. В.С. Нерсесянца. – М.: Юридическая литература, 1999. – 423 с.
-
Романов Р.М. Парламентаризм: теория, история и современность – М.: Мирос, 2002. –408 с.
-
Руссо Ж.Ж. Об общественном договоре. Трактаты. –М.:КАНОН-пресс, 1998. –416 с.
-
Саидов А.Х. Межпарламентские организации мира: справочник. – М., 2004. –347 с.
-
Сапронова М.А. Государственный строй и конституции арабских республик. –М., 2003. –168 с.
-
Ўзбекистон Респуbликаси Парламент ҳуқуқи: Ўқув қўлланма/ Масъул муҳаррир: проф. А.Тулаганов. –Т.: ТДЮИ нашриёти, 2006. –276 б.
-
Уэйд Е., Филлипс Г. Конституционное право. –М., 2003. –370 с.
-
Чиркин В.Е. Конституционное право зарубежных стран. –М.: Юрист, 2001. –354 с.
-
Ғофуров С.М., Хайдаров А.А., Тўлаганова Н.Ў. Сиёсатшунослик асослари. –Т.: Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон Миллий кутубхонаси нашриёти, 2006. –240 б.
-
Шарапов С, Каримова Н, Шарапов А, Внутренняя и внешняя политика зарубежных стран востока и запада. – Т.: Фан, 2006. – 404 с.
-
Cordesman A.H., Burke A.A. Saudi Arabia Enters The 21st Century: III. Politics and internal stability - Final Review / Center for Strategic and International Studies. –Washington, 2002. –332 р.
-
Habibi М., Jafari Р., Jones-Nerzic R., Keys D., Smith D. History of Europe and the Middle East. –Oxford, 2010. –428 р.
-
Ottaway M., Muacher M. Arab Monarchies. Chance for Reform. Yet Unmet / / The Carnegie Papers. Middle East / December 2011 / Carnegie Eudow ment for International Peace. –Washington DC., 2011. – 97 p.
3. Avtoreferatlar
-
Абдисатторов А.А. Форс кўрфази араб давлатлари ташқи сиёсатида “ислом омили”нинг сиёсий таҳлили. с.ф.н. олиш учун диссер.автореферати. –Т.: ТошДШИ, 2005. –26 б.
-
Абдуллаев Н.А. Региональная политика Сирийской Арабской Республики в свете ближневосточного урегулирования. Автореф. дисс. …канд. полит. наук. – Т.: ТашГИВ, 2000. –28 с.
-
Муҳамадсидиқов М.М. Саудия Арабистонининг Қизил денгиз минтақасида хавфсизликни таъминлашсиёсатининг хусусиятлари. С.ф.н. олиш учун диссер.автореферати. –Т.:ТошДШИ, 2005. –27 б.
-
Таха Фаргали Абдел Хаким. Процессы становления и развития современных египетско-узбекских отношений. Автореф. дисс. …канд. полит. наук.–Т.: ТашГИВ, 2002. –27 с.
4. Internet manbalari
-
Nasroniylar yerlarida Islom kuch bilan tarqalganmi? / http://www.bbc.co.uk/news /world-middle-east-15537725 // http://arabiangazette.com/qatar-hold-elections-2013/ - 1 November 2011
-
Минг йиллик аломат сифатида... // http://www.aljazeera.com /news/middleeast/2012/05/201253171926431856.html - 03 May 2012
-
Diniy madaniyat (xristian yevropasi va musulmon sharqi)// http://parliament.sy/forms/cms/ viewPage.php?id=124&mid=155&cid=190 – May, 2010
-
First Constitutional Era (Ottoman Empire) //http://www.todayszaman.com /newsDetail_getNewsById.action?load=detay&link=130544
-
Xristianlik tarixiga bir nazar // Heinrich Boll Stiftung / http://www.boell.de/downloads/ worldwide/Ghazian_The_Ninth_Parliamentary_ Elections_in_Iran.pdf
-
Nisman D. Algeria Recipe for Revolution. The Bouteflica Regime’s refusal to address the suffering it the Algerian people will ultimately result in the dowfall of North Africa’s last dictatorship. // http://www.middle-east-online.com/English/?id=50142 – 08.01.2012
-
McKinsey Consulting report, ''The Coming Demographic: How Aging Populations WiiJ ReduceGiobal Savings" (January 2005) McKinsey Company, http://www.mckinsey.com/mgi/publications/demographicsl
-
http://www.religioustolerance.org
-
Encyclopedia Britannica Book of the Year (2010) –P.234 - 15.09.2011
ILOVA
Ilova 1. Xarita
Ilova 2.
1. Indoneziya-182,2 million;
2. Pokistan-146,9 million;
3.Bangladesh-116,0 million;
4. Hindiston-109,6 million;
5. Eron-63,9 million;
6. Turkiya-61,0 million;
7. Misr-51,6 million;
8. Nigeriya-40,2 million;
9. Jazoir-29,1 million;
10.Xitoy-29,1 million (2,4%);
11. Marokash-29,1 million;
12. Iroq-21,4 million;
13. Sudan-20,4 million;
14. Efiopiya-18,3 million;
15. Afg’oniston-18 million;
16. YAman-16,1 million;
17. Rossiya-16 million;
18. S.Arabistoni-16 million;
19. O’zbekiston-15,9 million;
20. Malayziya-10,5 million;
21. Mali-9,4 million;
22. Tunis-9 million;
23. Somali-8,5 million;
24. Senegal-7,7 million;
25. Niger-7,5 million;
26. AQSH-7 million;
27. Qozog’iston-6,9 million;
28. Gvineya-6,5 million;
29. Ozarbayjon-6,1 million;
30. Kot-d’Ivuar-5,9 million;
31. Fransiya-5,8 million;
32. Liviya-5,2 million;
33. Tojikiston-5,2 million;
34. Burkina-Faso-5 million;
35. Iordaniya-3,6 million;
36. Suriya-3,5 million;
37. Kamerun-3,1 million;
38.Turkmaniston-3,1 million;
39. Germaniya-3 million;
40. CHad-2,9 million;
41. Gana-2,8 million;
42. Qirg’iziston-2,8 million;
43. Falastin-2,4 million;
44. Mavritaniya-2,3 million;
45. Mozambik-2,3 million;
46. Serra-Leone-2,0 million;
47. Bosniya-1,8 million;
48. Serbiya-1,8 million;
49. BAA-1,8 million;
50. Livan-1,7 million;
51. Ummon-1,7 million;
52. Buyuk Britaniya-1,6 mln;
53. Malavi-1,5 million;
54. Tanzaniya-1,5 million;
55. Albaniya-1,4 million;
56. Bolgariya-1,3 million;
57. Bruney-1,2 million;
58. Quvayt-1,2 million;
59. Italiya-1 million;
60. Benin-0,95 million;
61. Gambiya-0,94 million;
62. Togo-0,85 million;
63.Makedoniya-0,59 million;
64. Bahrayn-0,51 million;
65.Komor rollari-0,51 mln;
66.Gvineya-Bisau-0,49 mln;
67. Qatar-0,47 million;
68. Jibuti-0,45 million;
69. TSingapur-0,44 million;
70. Liberiya-0,40 million;
71.Maldiv-0,25 million;
72. Mavrikiy-0,19 million;
73. S. Kabir-0,13 million;
74. So’rinam-0,10 million;
75.Kipr-0,04million;
76. Gibraltar-0,003 million.
Dostları ilə paylaş: |