Til bilimi hám onıń tarawları Til bilimi ilimiy ádebiyatlarda lingvistika 1 dep te aytıladı. Til bilimi —

logika
ilimi menen tı
ǵ
ız baylanıslı boladı. Logika 
— 
insan oylawı hám 
onıń nızamları haqqında
ǵ
ı ilim. Al oylaw bolsa, til arqalı júzege shı
ǵ
adı. Ol sóz hám 
gáp túrinde materiallıq-seslik kóriniske iye bola otırıp, hámmege túsinikli sıpatqa 
enedi.
Til biliminde oylaw
ǵ
a dıqqat awdarıl
ǵ
anda eń aldı menen onıń sáykes tillik 
birlikler menen nızamlar
ǵ
a qarım-qatnasına kewil bólinedi. Máselen, oylawdıń 
birlikleri bol
ǵ
an u
ǵ
ım menen pikir hám so
ǵ
an sáykes tillik birlikler bol
ǵ
an sóz benen 
gáp ortasında
ǵ
ı baylanısqa til biliminde úlken dıqqat awdarıladı. Anı
ǵ
ıraq aytqanda, 
u
ǵ
ım hám sóz, pikir hám gáp bir-birine tı
ǵ
ız baylanıslı bol
ǵ
an logikalıq (u
ǵ
ım, pikir) 
hám lingvistikalıq (sóz, gáp) tiykar
ǵ
ı birlikler bolıp tabıladı. Biraq sóz benen u
ǵ
ım, 
gáp penen pikir teńdey birlikler emesligin de esten shı
ǵ
armaw kerek. Olardıń 
ayırmashılı
ǵ
ı bol
ǵ
anlıqtan da sóz benen gáp lingvistikalıq, u
ǵ
ım menen pikir 
logikalıq kategoriyalar dep esaplanadı. Tillik qubılıslar menen nızamlılıqlar 
milliylik, jeke xalıqlıq sıpatqa iye bolsa, oylaw hám onıń nızamlılıqları ulıwma 
adamzatlıq sıpatqa iye boladı. Sonlıqtan birdey u
ǵ
ım yamasa birdey túsinik hár túrli 
tillerde hár qıylı seslik kórinislerde ańlatıladı. Mısalı: Qaraqalpaq tilindegi 
kitap
sózi 
usı mánisinde hár túrli tillerde hár qıylı seslik kórinislerde beriledi: orıssha — 
kniga
, 
inglizshe — 
a buk
, francuzsha —
 manuel
hám t.b. Bul tildiń milletlik, al oylawdıń 
ulıwma adamzatlıq sıpatqa iye bolatu
ǵ
ının kórsetedi. Til biliminiń tariyxında 
logikalıq hám grammatikalıq kategoriyalardı teńlestirip, barlıq yamasa kópshilik 
tillerge ortaq bol
ǵ
an universal logikalıq grammatika ilimin dóretiwdiń táreptarları 
da boldı. Bu
ǵ
an mısal retinde XVII ásirde Franciyada payda bol
ǵ
an grammatikanı 
atap kórsetiwge boladı. Grammatika teoriyası tariyxında
ǵ
ı bul ba
ǵ
dar eki ilimdi (til 
bilimi hám logikanı) birlestire otırıp, adamzat tiliniń hámmesine teńdey ortaq bol
ǵ
an 
birden bir grammatikanı (universal-racional grammatikanı) dóretiwge umtılıw 
túrinde kózge túsedi.
Til bilimi