7
Ummaviya xalifaligi zamonidagi noroziliklar va islomdagi
bo‘linishlar. Zohidlik harakati. Zohidlik
va sufiylik orasidagi
munosabat. Ishq bilan poklanib Xudo vasliga yetish g‘oyasi.
Me’roj va tasavvuf. Ilohiy muhabbat. Robiya Adviya,
Ibrohim Adham, Xasan Basriy hayoti va faoliyati.
VIII asr
o‘rtalarida tasavvufning alohida ta’limot sifatida shakllanishi.
Tasavvufning uch tarkibiy qismi (tariqat, ma’rifat va haqiqat)
va uning shariat bilan bog‘liqligi. Tasavvuf ta’limotining
asosiy talablari (riyozat, irodat, muhabbat, uzlat, saodat) va
taraqqiyot bosqichlari. Davrlashtirish usullari.
Tasavvufni o‘rganish manbalari: “Tazkirat ul-avliyolar”,
manoqiblar, xolnomalar, adabiy va tarixiy asarlar.
Shuningdek,
Ibn Arabiy, Farididdin Attor, Jaloliddin Rumiy, Kalobodiy,
Kushayriy, Xujviriy, Sarroj, Shabustariy kabi
nazariyotchilarning asarlari. Eron, Misr va Turkiyada nashr
bo‘lgan lug‘at va qomuslar haqida ma’lumot.
3.
3-mavzu. Tariqat va
maqomot.
Tariqat
(yo‘l) — tasavvufning amaliy yo‘l-yo‘rig‘i.
Xonakohlarning paydo bo‘lishi. Pir-muridlik odobi va
qoidalari. Zunnun Misriy faoliyati (X asr o‘rtalari), Junayd
Bog‘dodiy va Abubakr Shibliyning va’z va kitoblari.
Maqomot tushunchasi va uning mohiyati.
Soliqning iloh
tomon sayru safari. Ikki xil soliq. Majzublik va jazbaga yetish
talabi. Ruxiy-ma’naviy poklanish bosqichlari.
Tavbadan rizogacha. Chilla o‘tirish (arba’a), faqirlik va
miskinlik. Qanoat. O‘z mehnati bilan kun ko‘rish. “Rizqi
xalol”. Tasavvuf va shahar hunarmandlarining kayfiyati.
Tasavvuf va ziyolilar. Nafs tushunchasi va uning turlari. Nafsi
ammoraga qarshi kurash g‘oyasi. Anoniyat (kibr)
tushunchasi
va “Men” va “Sen”ning birlashuv g‘oyasi. Iztirob va riyozat
rohati.
2
4.
Dostları ilə paylaş: 
