T c cumhurđyet üNĐversđtesđ EĞĐTĐm bđLĐmlerđ enstđTÜSÜ
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
95 Hayran olunan ve içine nüfuz edilen manzara resimleri vardır; bunların dışında kalanlar, yalnızca içinde gezinilen ortamları yansıtırlar. Kimileri ise, içinde yaşama isteği uyandırırlar. Bütün bu manzaralar, resimde mükemmellik derecesine varmayı amaçlarlar. Ama yine de içinde yaşanmak istenen manzaralar, ötekine göre üst düzeyde işlerdir… Resimle kışkırtılan istek böyledir işte. Mavimsi dumanlar arasında kıvrıla kıvrıla uzanan keçi yolu üzerinde yürümek için insan kendini güdümler ya da gürültüsüz akan ırmak içinde güneşin bütün yansımalarına göz atmak ister… Manzara resminde hayran olunacak bu tür bir manzara gerçekleştirilmeli, insanlar üzerinde de böyle bir manzara içinde bulunma isteği uyandırmalı, yetkinlik izlenimi, onu aşma isteğini ondan ötede bir yapıt üretme arzusunu özendirmelidir (Cheng, 2006:133,134,135). (Resim 27) Resim 27. Kuo Hsi, Nocido en Honan, Çin, 1015-1088 Wang Wei ise, ‘Shan shui-fu’ isimli eserinde, hava perspektifi ve oranlar sistemini gerçekleştirmek konusunda şunları söyler: 96 Bir manzara resmi yaparken düşünce fırçanın önünde gitmeli. Oranlar konusuna gelince: bir dağın yüksekliği on ayak, bir ağacın yüksekliği bir ayak; bir atın boyu, bir ayağın onda biri; bir insanın boyu, yüz santim- -ayak. Perspektifle ilgili olarak: uzaktaki bir adamın gözleri görünmez, uzaktaki bir ağacın dalları seçilmez; bir dağın tepesi, uzaktan bir insan kaşının eğimli çizgisi gibidir, yumuşak hatlarla algılanır, hiçbir kayalık seçilmez uzaktan, aynı şekilde su üzerindeki hiçbir dalga hareketi fark edilmez uzaktan, ufukta bulutlarla birleşir su. Doğa elemanları arasındaki ilişkiye gelince: Dağın tepesi bulutlarla çevrilidir; kayalıklar kendi içlerinde gizler pınarları; Küçük evler ve teraslar ağaçlarla çevrilidir; patikalar üzerinde insan çizgileri vardır. Bir kayalık üç yandan gözlemlenmelidir; bir yol, başlama ve bitiş noktalarıyla vardır; bir ağaç en tepe noktasıyla algılanmış olabilir; bir su üzerini yalayıp geçen rüzgârla hissedilebilir gerçekten. Atmosferdeki olguları, öncelikle incelemek gerekir. Işık ve gölge, belirlilik ve belirsizlik arasındaki ayrımları iyi bilmeli. Figürleri önem derecelerine göre yerleştirmeli resme, bu figürlerin karşılıklı tavırlarını, gidip gelişlerini, selamlaşmalarını iyi saptamak gerekir. Üç eleman, resimde tıkanma tehlikesine işarettir: Bir şeyin az olması gevşeklik işaretidir. O halde doğru ölçüyü ve tam ayrımı yakalamalı. Yukarıdaki ve uzaktaki nesneler arasında boşluk bulunur, dağlar için bu boşluk neyse, su akıntıları için de odur (Cheng, 2006: 135,136). Bayav ise, “hava perspektifi” teriminin genellikle Japon resmi dolayısıyla ortaya çıkmış olduğunu söylemektedir. Japon resminde hava perspektifi çizgiye ve yan yana çizilmiş desenlere dayanmaktadır (2008:12). Hava perspektifinin, Realist sanatçılar tarafından da resimlerinde uygulandığı görülmektedir. Bu sanatçılardan Gustave Courbet (1819–1877), Realizm akımında önemli bir yere sahiptir. Her şeyden önce ışığın ressamı olarak tanınan ve son derece yetenekli bir sanatçıdır. Yoğun görüş biçiminde yansımaları ve derin ışık duyumlarını incelemiştir. Eserlerinde hava perspektifi etkilerinin göründüğü bir diğer realist sanatçı ise Corot’tur. Corot, Fontainebleau ormanındaki çalışmalarına 97 1822’lerde başlamıştır. Tarihsel yapıları incelemek için gittiği Đtalya’da, paleti aydınlanmış ve durgunlaşmıştır. Işığın etkilerini araştırmaya yönelmiştir. Fransa’ya döndükten sonra düzenli bir biçimde Fontainebleau ormanı yakınındaki kasaba ve köyleri konu alan resimler yapmıştır. Corot da diğer realistler gibi gerçeği olabildiğince doğru resmetme amacını gütmüştür. Ama onun gerçeği diğer realistlerinkinden biraz farklıdır. Konunun genel biçim ve tonuna ağırlık verdiği ayrıntıların üzerinde daha az durduğu görülür. Resimlerinde kullandığı parlak ışık ve atmosfer, çok farklı bir biçimde elde edilmiştir. Görsel gerçeklikten uzaklaşmadan havanın sınırsız özelliğini vurgulamak için, uyumlu bir bütünlük sağlayan gümüşümsü gri tonları kullanmıştır (Kavaz, 2007:34,35). Resim 28. Eugene Delacroix, Laras’ın Ölümü, TÜYB, 62x50 cm. Erken Đngiliz Romantizminde de hava perspektifi etkileri gözlenmektedir. Bu dönem sanatçılarından Delacroix’in sanat anlayışının, belli bir ölçüde empresyonistleri etkilediğini de söylemek mümkündür. (Resim 28) Çünkü XVIII. yy.dan beri Đngiliz ressamlarının çalışmalarında manzara resmi, öncelikli bir yer 98 edinmiştir. Yerli ve yabancı sanatçılarca yapılan suluboya ve yağlıboya; kasaba, bahçe, liman ve deniz manzaraları konulu resimler tutulmaya başlamıştır. Bu manzaraları diğerlerinden ayıran özellik; resmin atmosferinin farklı bir ışık seçimiyle verilmesi yanında, hiçte estetik kaygı taşımayan bu kompozisyonların yalınlığıdır. Kamuoyu ve sanat koruyucuları onların resimlerini aynı biçimlerle yapılmasını ve devamlılığını istemişlerdir. Böylece onların sanattaki yeri kesinlik kazanmıştır. Resim sanatında o zamana kadar küçük bir tür olarak görülen manzara resmi, XVIII. yy.da yeni kazanılmış olan konu özgürlüğüyle de, büyük saygınlığa ulaşmıştır. Aynı kuşaktan üç Đngiliz manzaracısı; William Turner (1775 – 1851) (Resim 29), John Constable (1776-1837) ve Richard Parkes Bonington (1801 – 1828) kazanılan bu saygınlıkta en büyük payı olan sanatçılardır (Kavaz, 2007:31,32). Bu dönem sanatçıları sayesinde önem kazanan manzara resmi, empresyonistlerin elinde başka bir boyut kazanmış, hava perspektifinin de en iyi şekilde gözlemlenip resme aktarıldığı dönem olmuştur. Resim 29. W.Turner, Kartaca Đmparatorluğu’nun Düşüşü, 170x239 cm., TÜYB, 1817, Tate Britain Müzesi, Londra Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|