T. C. Ankara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ kamu yönetiMİ ve siyaset biLİMİ (Sİyaset biLİMİ) anabiLİm dali
Yüklə 2,97 Mb. Pdf görüntüsü
|
47 vindobonense adlı eserlerinde, bu efsaneye Macarların kökenini açıklamak üzere yer verilmiştir. 160
tezleri büyük ölçüde dil üzerinden yürümüştür. Bu dil akrabalığı tezlerine karşı eleştiriler de gecikmemiştir. Macar bilim dünyasında yaşanan Ugor-Török Háború [Ugor-Türk Savaşları] sırasında Macar dilinin Türkçe ile akrabalığını savunan Vámbéry, tartışmanın Türk tarafını temsil eder. Ancak sonunda karşı tarafın tezleri Macar bilim dünyasınca daha inandırıcı bulunmuştur. Bu arada 1870’li yılların ortalarından itibaren Macar kamuoyunda yoğun bir Türk ve Osmanlı yandaşlığının başladığı görülmektedir. 1876 yılında bir Macar generalin Osmanlı Devleti’ni ziyareti sırasında Harbiye ve Tıbbıye öğrencilerinin Vakit’te yayınlanan bir mektubunda da görüldüğü gibi Osmanlı ülkesinde de Macarlara karşı sempati yükselmektedir. Harbiye ve Tıbbiye öğrencileri bu açık mektuplarında Macarlarla Türklerin ırksal bağlılıklarını vurgulamışlardır. 161
İki halk arasındaki bu yakınlaşma 1877 yılında Osmanlı-Rus Savaşı sırasında iade-yi ziyaret amacıyla Macaristan’a bir Osmanlı heyetinin gelmesi ile de doruk noktasına çıkmıştır. 162 İki halk arasındaki yakınlaşma, her iki ülkenin de Rusya ve Slav korkusu/tehdidini yakından hissetmelerinin bir sonucudur. 163
93 Harbi sırasında Macarların Türklere duydukları sempati, “kardeşlik” duygularının yanı sıra,
160
Bu eserlerin ilgili bölümleri için Gyula László, The Magyars, Their Life and Civilisation adlı eserinin s.177-190 arasına bakılabilir. 161 Vakit, no 372, 11 Kasım 1876’dan aktaran David Kushner, The Rise of Turkish Nationalism 1876- 1908, Londra, Frank Cass and Company Ltd., 1977, s.45. 162
Osmanlı heyetinin Macaristan ziyareti için Yılmaz Gülen, “Csok Jasa!,” Tarih ve Toplum, Cilt:36, Sayı: 215 ( Kasım 2001- Macaristan Özel Sayısı), s.4-7 ve Ebubekir Sofuoğlu, “ “Her Bir Macar için Elli Bin Osmanlı’yı Feda Ederim” Abdülmecid ve Macar mültecileri,” a.g.d., s.41-46. 163
David Kushner, The Rise of Turkish Nationalism, s.45.
48 Balkanlarda statükonun bozulmasının Macar çıkarlarını tehdit edebileceği endişesi üzerinde yükselmiş görünmektedir. 164
sosyo-ekonomik yapısının temel unsurlarını da bilmeyi gerekli kılmaktadır. Çifte Monarşinin kurulması izleyen yıllar Macaristan açısından ekonomik olarak büyük bir gelişmeyi gösterir. Ulusal gelir 1867-1913 yıllları arasında %429’luk büyük bir artış gerçekleştirmiştir.. Ulusal gelirin son derece hızlı artışında sanayinin gelişmesinin payı büyük olmuştur. Aynı dönem içerisinde tarımsal üretimin sağladığı ulusal gelir %290 artarken, sanayi üretimi %1450’lik bir artış sergilemiştir. 165
Buna paralel olarak aktif nüfusun tarımda istihdam edilen bölümü 1867’de %80 iken 1913 yılında %66.7’ye gerilemiştir. 166
yılları arasında 19.638 km’lik demiryolu yapımı gerçekleştirilmiştir. 167
Ekonomik gelişme özellikle 1867-1873 ve 1887-1899 yılları arasında büyük hıza sahip olmuştur. 1887-1899 yılları arasında sanayide yıllık büyüme hızı ortalama 6-7 dolaylarında gerçekleşmiştir. 168 Sanayinin hızlı gelişimi, Macaristan’ın ithalat- ihracat yapısında da kendisini göstermiştir. 1864’te ithalatın %92’si mamul
164 Gábor Ágostan’ın verdiği bilgiye göre Haziran 1877’de Macar Parlamentosundaki parlamenterlerin çoğu Türkiye’nin bütünlüğünün ve Balkanlardaki statükonun korunmasını istemişlerdir. (Gábor Ágostan, “ Siyaset ve Histografi: Macaristan’da Türk ve Balkan Çalışmalarının Gelişimi ve İstanbul’daki Macar Araştırma Enstitüsü,” Türkler Ansiklopedisi, Cilt:15, s.93.) 165
Iván T.Berend- Miklós Szuhay, A Tőkés Gazdaság története Magyarországon, 1848-1944, Kossuth Könyvkiádo, 1973, s.117-118. 1867-1913 yılları arasındaki gayri safi yurtiçi fiziki ürün’e ait rakamlar da bu olguları desteklemektedirler. 1913 rakamlarıyla, 1867’de tarım %81, sanayi %13, ulaşım ve ticaret %5.2’lik paylara sahiplerken; 1913 yılında tarım %56, sanayi, %30.4, ulaşım ve ticaret %13.6’lık paylara sahip olmuşlardır. Ortalama yıllık büyüme hızları tarım için 1.7, sanayi için 4.2, ulaşım ve ticaret için 4.6 olmuştur. (Lajos Katus, Social-Economic Researches on the History of East- Central Europe, s.108-109, Tablo 40-41.) 166
Lajos Katus, Social-Economic Researches on the History of East-Central Europe, s.111, Tablo 46. 167
a.g.e., s.108, Tablo 39. 168
Lajos Katus, “ Economic Growth in Hungary During the Age of Dualism,” Social-Economic Researches on the History of East-Central Europe, ed.: E.Pamlényi, Budapeşte, Akadémiai kiadó, 1970, s.56.
49 mallardan, %5’i hammaddelerden ve %3’ü de yarı-mamullerden; ihracatının %65’i hammadde, %12’si mamul mal ve %23’ü de yarı-mamullerden oluşurken; 1913 yılında ithalat içerisindeki mamul mal oranı %61.7’ye gerilemiş, hammadde oranı %25’e, yarı-mamul oranı da %13’e yükselmiştir. 1913 yılında ihracat içerisinde mamul malların oranı %38’e yükselmiş, yarı-mamul malların oranı %10’a ve hammadde oranı da %52’ye gerilemiştir. 169 Bununla birlikte sınayi ve ticari etkinlikler büyük ölçüde Alman asıllıların ve özellikle Yahudilerin kontrolünde gelişmiştir. Macaristan’daki Yahudi nüfusu 1848’de 336.000 dolaylarındayken, 1910 yılına geldiğinde nüfusun %5’ini oluşturacak biçimde 909.500 kişiye ulaşmıştır. Bu son derece hızlı artışın nedeni olarak Doğu Avrupa’dan ve özellikle Galiçya’dan göç eden Yahudilerin, Macar hükümetinin de ekonomik gelişmeyi desteklemek üzere onları teşvik etmesi ile Macaristan’a gelmeleri olarak gösterilmektedir. 170
Ancak nüfus sayımlarında Yahudi unsurlar, Macar kategorisi altında yer almışlar; Yahudiler de Macar uyum göstermişlerdir.1910 yılında sanayideki ücretlilerin %21.8’i, tüccarların %54’ü ve bankacılık ve finans sektöründeki işletmecilerin %85’i Yahudilerden oluşmaktaydı. 171
Bununla birlikte Yahudi toplumunun büyük kısmı fakirlik içerisindeydi. Ayrıcalıklı Yahudi aileleri içerisinden 25’i Franz Jozsef tarafından baronluk, diğer 290 Yahudi aile de soyluluk ünvanları ile
ödüllendirilmişlerdi. Bu durum eski aristokratik aileler ile yeni Yahudi soyluluğu arasında bağ kurulmasını beraberinde getirmiştir. 172
169 Iván T.Berend- Miklós Szuhay, A tőkés gazdaság története Magyarországon, 1848-1944, Budapeşte, Kossuth Könyvkiádo, 1973, s.119. 170
István Deák, “Hungary,” içinde, The European Right, A Historical Profile, ed.: Hans Roger ve Eugen Weber, Berkeley, University of California Press, 1966, s.367. 171 a.g.e., s.367-368. 172 a.g.e., s.368. Yüklə 2,97 Mb. Dostları ilə paylaş:
|