Süleyman saniaxundov seçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ
Yüklə 3,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
TAMAHKAR Beş pərdəli məzhəkə İŞTİRAK EDƏNLƏR: H a c ı M u r a d - 6 0 yaşmda. İ m r a n - 25 yaşmda. G ü 1 z a r - Hacı M uradm qızı, 18 yaşmda. M ə h ə r r ə m b ə y - 5 5 yaşmda, xəsis bir mülkədar. H a c ı S a l e h - 4 8 yaşmda, tacir. Ş ə r ə f x a n ı m - Hacı M uradm həm şirəsi1. Ə h m ə d - Şərəfin oğlu, 10 yaşmda. N a b a t - Hacı M uradm xidmətçisi, 25 yaşmda. Q u 1 u - Hacı M uradm nökəri. Ə 1 i q u 1 u - M əhərrəm bəyin sabiq nökəri. Q u r b a n Qulunun yoldaşlan. N i y a z BİRİNCİ PƏRDƏ H acı M u ra d ın otağı. İki qapısı və iki pəncərəsi var. O taq fərşlə döşənm iş. Sol tərəfd ə H acı M u ra d ın paltarı, sağ tərəfd ə pul və cav ah ir san d ıq ları qoyulm uş. Q apı tərəfd ə bir dolab. Y an ın d a bir əl ağacı. P ə rd ə açıld ıq d a Q u lu otağı sü p ü rərək ö z-ö zü n ə söylənir. Q u 1 u. Deyən gərək, a qoca kaftar, bu pulları kimə yığırsan, niyə yemirsən? Arvadm yox, oğlun yox, bir qızm var, o da bu gün-sabah çıxıb allah bəndəsinin birinə gedər. Yenidən evlənməyə ömrün yox; çünki yaşm altmışdan ötmüşdür. Bəs bu pulları kimə yığırsan? Adam pulu qazanar ya bu dünya üçün, ya axirət üçün. Bu dünyada yeyər, içər, aşna-dosta xərclər, k ef edər. Axirət üçün də məscid-mədrəsə tikdirər, fağıra pul verər, yetimə paltar alıb qamını doydurar. Amma bu zalım oğlunda bunlarm heç biri yoxdur. Nə deyim, allahm sirrinə təəccüb qalm alıdır... Pulu götürüb belə xəsisə verir ki, sandığa doldurub ı Bacısı gecə-gündüz keşiyini çəkir və mənim kimi bazburudlu oğlanı da ona nökər edir, yəni belə malmyeməzin malmı yem ək haramdır? Vallahi, mənə görə halaldan da halaldır. Ancaq açarları əlimə sala bilm irəm və özü də nə duyursa, məni otağma qoymur. İndi gəlib məni burada görsə həşirimi qatacaqdır. (Pəncərədən baxır.) Odur, gəlir, dədəmin evi yıxıldı. S üpürgəni y erə atıb tez qaçır, H acı M u rad o biri qap ıd an daxil olur. H a c ı M u r a d . Bu süpürgə burada nə gəzir? Yoxsa yenə zalım oğlu Qulu burada imiş. Qulu! Qulu! Kar olsan. Nabat! Nabat!.. N a b at daxil olur. N a b a t. Nə buyurursan, ağa? H a c ı M u r a d . Qulu haradadır? Bu süpürgə burada nə gəzir? N a b a t. Qulu indicə əlində süpürgə buraya girdi. H a c ı M u r a d . K afir uşaqları kafir, min dəfə demişəm ki, mənim otağıma, ta özüm çağırmasam girməyəsiniz. Sizin əlinizdən rahat bayıra da çıxa bilmirəm. Bəs Qulunun özü haradadır? N a b a t. Ağa, bilmirəm. H a c ı M u r a d . Get bu saat harada isə tap buraya göndər. (Nabat gedir.) Axırı bu zalım oğlu Qulu mənim başıma bir iş gətirəcəkdir. M urdar oğlunu görmək istəmirəm. Üzündən-gözündən oğurluq yağır. (Qulu daxil olur.) Qulu, harada idin? Səni çağırıram heç səs də vermirsən. Q u 1 u. Ağa, bağçada çarhovuza su buraxmışdım. H a c ı M u r a d.Bu süpürgə burada nə gəzir? Q u 1 u. Ağa, gəldim, səndən izin alıb evi süpürəm, gördüm evdə yoxsan, çıxdım. Özün buyurubsan ki, izinsiz sənin otağma girməyim. H a c ı M u r a d . Yaxşı, itil get. (Qulu çıxır.) Durum sandığı yoxlayım. Yoxsa Quluya etibar eləmək olmaz. Xoş o adamm halma ki, pulu əlçatmaz və möhkəm yerdədir. O gün də Məhərrəm bəy deyir ki, m ən pullarımı bangə verirəm. A kişi, adam da gözü görə-görə pullarmı özgəyə verərmi? Bu dünya elə dünyadır ki, adama bir qəpik də etibar etmək olmaz. Yaxşı, birdən o bangdə pullar itdi, ya vermədilər, onda m ən kim dən alım? Yox, səfih işdir. (Papağının içindən əsgiyə düyünlü açarları çıxardır, dörd tərəfinə baxa-baxa sandığın içindən mücrünü çıxardıb pulları sanayır.) Gərək burada əlli min manat ola. Dünən də Məşədi İsmayıl istədi ki, müamilədən kəsə, gördü ki, xeyr, mən o adamlardan deyiləm. (Bu halda N abat daxil olur. Hacı M urad cəld mücrünü altına qoyub üstünü çuxası ilə örtür.) Yenə nə var? N a b a t. Hacı ağa, Gülzar xanım ham am a gedəcəkdir, pul istəyir. H a c ı M u r a d . Hamama gedəcəkdir? Çox qələt edəcəkdir. Evdə su da var, od da var, qab da var, qazan da var. Su qızdırsm çimsin. Gələniniz əlini açır pul ver, gedəniniz pul ver. Pul, pul, pul! Haradan alım? Deyəsən xəzinə üstə oturmuşam. Niyə dayanmısan? İtil get. N a b a t (gedə-gedə kənara). Qoca kaftar, pulları sandıqlarda gizlədib bir tək balasma da qıymır. H a c ı M u r a d (yalqız). Yox, evdə bu qədər pulu saxlamaq olmaz. Heç olmasa mücrünü bir başqa yerdə gizlədim. Yoxsa sandıq elə şeydir ki, oğru əvvəl onun üstə yüyürər. (F ikir edir.) Tapdım. Hacı Saleh də pulu gətirsin, onu da bunlara qatıb basdırım. (Mücrünü yenə sandığa qoyur.) Görəsən nə oldu ki, Hacı Saleh gec gəldi? Şəhərdə bərk səs var ki, Hacı Saleh banqurotdu. B u h ald a H acı S aleh p ərişan b ir h ald a daxil olur. H a c ı S a 1 e h. Salaməleyküm. H a c ı M u r a d . Əleyküməssəlam. Hacı,buyur əyləş. Nə var? Çox pərişansan, xeyir ola? H a c ı S a 1 e h. Hacı əmi, dünyanm hansı işinə baxıb pərişan olmayım? İnsanda insaf, rəhm, sədaqət qalmayıbdır. Vaxtı ki, işin sazdır, sənə ehtiyac var, hamı sənin qulundur. Amma elə ki, işin bir balaca əydi, hamı üstünə ayaq basıb, sənə qılınc vuracaqdır. Sənə məlumdur ki, bu şəhərin sövdəgərlərinin əksərini m ən pullu etmişəm. Neçələrini dar günündən qurtarmışam. Neçələrinin veksillərini cırıb atmışam. İllər ilə müamiləsiz pul borc vermişəm. Xülasə, hansmı deyim? Özün bilirsən. H a c ı M u r a d (kənara). Bu müqəddimədən heç gözüm su içmir. H a c ı S a 1 e h. Hacı əmi, Moskvadan gətirdiyim mal tamamilə satılmamış durur, barama da zərər çıxartdı. Alış-veriş belədir ki, beşinə sən borclu olursan, beşi də sənə. Mal satılıb qurtarar, borclar verilər. İndi mənim işim bir az dolaşıqdır, dövlətli etdiyim adamlar mənə macal vermir. Sənin beş min manatmı hazır etmişəm, ancaq altı yüzünə bir həftə möhlət ver, çünki onu M əşədi Niyazquluya verəcəyəm. O
Yüklə 3,9 Mb. Dostları ilə paylaş:
|