Sokrates'in Savunması
Yüklə 375,54 Kb. Pdf görüntüsü
|
| Üçüncü Bölüm
XXIX Atinalılar, Sokrates’i, bir bilgeyi öldürmekle, kentinizi ayıplayacakolanlar nedeniyle kazanacağınız kötü ünün dışında, büyük bir kazancınız olmayacak; bengerçekte hiçbir şey bilmeyen bir adam olduğum halde onlar sizi kötülemekistedikleri zaman, benim bilge olduğumu söyleyecekler. Oysa biraz dahabeklemiş olsaydınız, istediğiniz, doğanın gidişiylekendiliğinden yerine gelmişolacaktı. Çünkü, gördüğünüz gibi, yaşım çok ileri; ölümden çok uzak değilim.Şimdi tümünüze değil, yalnızca bana ölüm cezasını verenlere sesleniyorum. Onlarasöyleyecek bir sözüm daha var: belki aklanmamı kolaylaştıracak şeylersöylemediğimden, suçluluk
kararından kurtulmak için gereken şeyleri söylemeyi veyapmayı kabul etmediğimden dolayı mahkûm edildiğimi sanıyorsunuz.Hayır; cezalandırılmama neden olan eksiklik, sözlerimde değil. Sizin istediğiniz gibi;ağlayarak, sızlayarak, haykırarak, bence bana
yakışmayan, fakat başkalarındansürekli duymaya alıştığınız birçok şeyi
söylemememde ve yapmamamdadır. Fakat ben, tehlikeye düştüğüm zaman, ne böyle aşağılık davranışlara, alçaklıklara saparım, ne de kendimi böyle savunmadığım için pişman olurum. Asla! Böyle bir şey yapmaktansa, sizin alıştığınız gibi kendimi savunmaktansa, kendi alıştığım gibi konuşarak ölmeyi üstüngörürüm. Çünkü, savaş alanında olduğu gibi adalet karşısında da, hiçkimse - ben de - kendini ölümden kurtaracak araçları kullanmaya kalkışmamalıdır. Evet çokkez, bir kimse savaşta silahlarını bırakmakla, düşmanlarının önünde diz çökmekleölümden kurtulabilir; her şeyi söylemeyi, her şeyi yapmayı kabul eden bir kimse içinher türlü tehlike karşısında ölümden kurtulmanın daha birçok yolu vardır. Yalnızca,şuna iyice inanın, yargıçlarım, asıl sorun,
ölümden sakınmak değil, haksızlıktansakınmaktır; çünkü kötülük ölümden daha hızlı koşar. Ben yaşlı ve ağır olduğumdan,bana yavaş koşan ölüm yetişti; oysa beni suçlayanlar güçlü ve çevik olduklarından,onlara da çabuk koşan kötülük yetişti. Şimdi ben, tarafınızdan ölüm cezasına, onlarda gerçek tarafından kötülüğün ve haksızlığın cezasına çarptırılarak ayrılıyoruz. Bencezama boyun eğerim, onlar da cezalarına boyun eğsinler. Herhalde böyle olmasıyazgıymış; belki de yerindedir... XXX Şimdi, ey beni mahkûm edenler! Size bir kehanetimi söylemek isterim; çünküben şimdi yaşamın öyle bir anında bulunuyorum ki, bu anda insanlar ölmeden öncesezgi gücüne erişirler. O halde benim katillerim
olan sizlere haber vereyim ki,ölümümüm üzerinden çok geçmeden, bana verdiğiniz cezadan daha ağır bir cezasizi beklemektedir. Beni öldürmekleyaşamınızın hesabını soranlardankurtulacağınızı sanıyorsunuz. Fakat, bana
inanın, sandığınızın tam tersi
olacaktır.Evet, hiç kuşku duymayın, şimdiye kadar öne atılmalarına engel olduğum birçokkimse karşınıza çıkacak, sizi şiddetle suçlayacaklardır; bunlar daha genç olduklarıiçin sizi daha çok incitecekler, sizinle daha çok uğraşacaklardır. Atinalılar, insanlarıöldürmekle, herkesi kötü
yaşamınızı kınamaktan alıkoyacağınızı sanıyorsanızyanılıyorsunuz; bu, olası bir kaçış yolu, bilinen bir kaçış yolu değildir: en kolay, en soyluyol, başkalarını hiçbir şey yapamayacak hale getirmek değil, kendinizi yüceltmektir.İşte, buradan ayrılmadan önce, beni
cezalandıran yargıçlara söyleyeceğim kehanetbudur. XXXI Beni aklayan dostlar, yargıçlar meşgulken, öleceğim yere gitmeden, sizlerlede olup bitenler hakkında konuşmak isterim. Onun
için azıcık
daha durun,birbirimizle görüşebilecek kadar zaman var. Siz benim dostlarımsınız, onun içinbaşıma gelenin anlamını size açıklamak isterim. Ey yargıçlarım!( Çünkü ancaksizlere gerçekten yargıç diyebilirim.)Size gerçekten şaşılacak bir olayı anlatmakistiyorum. Şimdiye kadar gündelik işlerde bile, kötü ya da yanlış bir iş yapmak tehlikesikarşısında, içimden gelen tanrısal bir ses beni alıkoyuyordu; şimdiyse, gördüğümüzgibi, herkese göre belki de kötülüklerin en kötüsü ve en sonuncusu başıma gelmiştir.Oysa sabahleyin evimden ayrılırken de, mahkeme karşısına çıktığımda da, buradasöz söyleyeceğim anlarda da tanrının sesi beni durdurmamıştı; başka durumlarda,birçok kez söz söylememe engel olurken, bugün bu konu üzerinde söylediğim veyaptığım şeylerin hiçbirinin önüne geçmedi. Bu susmanın anlamı nedir? İşte sizebunu söyleyeceğim: kuşkusuz bu, başıma gelenin iyilik olduğuna ve ölümün
birkötülük olduğuna
inananlarımızın yanıldıklarının bir göstergesidir. Çünkü iyiliğe değil,kötülüğe doğru gitmiş olsaydım, her zamanki uyarı sanırım beni durduracaktı.
Bir başka yönden bakarsak; ölümün, iyilik olduğunu umduracak bir nedenolduğunu da görürüz. Ölüm iki şeyden biridir; ya bir hiçlik, büsbütün bilinçsizlikhalidir, yahut da herkesin dediği gibi, ruhun bu dünyadan ayrılarak başka birdünyaya geçmesidir. Ölüm bir bilinçsizlik, deliksiz ve düşsüz
uyuyan bir
kimseninuykusu gibi bir uykuysa, o ne eksiksiz, ne tam bir kazançtır!Bir kimse, uykusundahiç düş görmediği bir gecesini düşünerek bunu yaşamının öteki günleri vegeceleriyle karşılaştırsaydı, bütün yaşamında bundan daha iyi ve daha hoş kaç günve kaç gece geçirmiş olduğunu da bize söyleseydi; sanırım ki herkes, değil yalnızsıradan kimseler, Büyük Kıral bile yaşamında böyle pek az gündüz ve gece bulurdu.Ölüm bu tür bir uykuysa, büyük bir kazançtır; çünkü öyle olunca, zamanın bütünakışı, tek bir gece gibi gözükecekti. Ama ölüm bizi bu dünyadan başka bir dünyayagötüren bir yolculuksa ve herkesin dediği gibi bütün ölenler başka bir dünyadayaşıyorlarsa, yargıçlarım, bizim için bundan
daha büyük ne iyilik olabilir? Gerçekten,öteki dünyaya vardığımızda, bu dünyada doğru olduğunu ileri süren kimselerden kurtularak, denildiği gibi asıl doğrular olan gerçek yargıçları, Minos’u, Rhadamanthes’i,Aeakos’u, Triptolemos’u, doğru yaşamış olan yarı tanrıları bulacaksak, bu yolculukhiçbir zaman bir ceza olamaz. Bir kimse
orada, Orpheus’a, Musatos’a, Hesiodos’a,Homeros’a kavuşacaksa, bunun için ne vermez ki? Hayır, bu doğruysa bırakın birdaha, bir daha öleyim. Hele Palamedos ile, Telmonoğlu Aias ile, haksız bir cezayüzünden ölen eski kahramanlarla buluşmak bizim için ne yüce şeydir! Kendisonumu onların sonuyla karşılaştırmak benim için ne büyük bir mutluluk! Hepsininüstünde, burada olduğu gibi öteki dünyada da, öz ve yanlış bilgeliği araştırmamıilerletebileceğim; kimin bilgiç, kimin bilgisiz olduğunu anlayabileceğim. Yargıçlar!Büyük Troia seferinin önderi Odysseus’u, Sisyphos’u, kadınlı erkekli
dahabirçoklarını sınayabilmek ne büyük bir mutluluk! Onlarla konuşmak da, onların arasındayaşamak da, onlara sorular sormak da ne sonsuz bir zevk olacak! Orada hiçkuşkusuz, soru sormak yüzünden ölüm cezasına çarptırılmak tehlikesi de yoktur.Doğruyu söyleyen orada bizden daha mutlu olduktan başka, ölümsüz de olacaktır.
O halde yargıçlar! Siz de benim gibi ölümden korkmayın. Şunu bilin ki, iyi birinsana, ne yaşamda, ne de öldükten sonra, hiçbir kötülük gelmez. Onu ve onungibileri tanrılar her zaman korur. Benim yaklaşan sonum, yalnızca bir raslantı işideğildir; tam tersine, apaçık görüyorum ki ölmek ve böylece bütün acılardan
tümüylekurtulmak benim için daha değerlidir. İşte içimden gelen işaretin benialıkoymamasının nedeni budur. Gene bunun için, beni cezalandıranlara, benisuçlayanlara asla kızmıyorum. Onlar bana iyilik etmeyi bile bile istememişlerse de,bana hiç de kötülük etmemişlerdir. Onları ancak bana bilerek kötülük etmekistediklerinden dolayı kınayabilirim. Sizden dileyeceğim bir şey daha kaldı: Çocuklarım büyüdükleri zaman Atinalılar, erdemden çok zenginliğe ya da benzeri herhangi bir şeye düşkünlük gösterecek olurlarsa, ben sizinle nasıl uğraşmışsam, siz de onlarla öyle
uğraşın, onları
cezalandırın; kendilerine, kendilerinde olmayan bir değeri verir, önem vermeleri gereken şeye önem vermez, bir hiç oldukları halde kendilerini bir şey sanırlarsa, ben sizi nasıl azarlamışsam, siz de onları öyleazarlayın. Bunu yaparsanız, bana da, oğullarıma da doğru davranmış olursunuz. Artık ayrılık zamanı geldi, yolumuza gidelim; ben ölmeye, siz yaşamaya. Hangisi daha iyi? Bunu tanrıdan başka kimse bilemez.
Yüklə 375,54 Kb. Dostları ilə paylaş:
|