Sharof rashidov nomidagi samarqand davlat universiteti psixologiya va ijtimoiy siyosiy fanlar fakulteti psixologiya kafedrasi «eksperimental psixologiya» fanidan

Savollar
1.	Ism, sharif, familiyang nima?
2.	Ota - onangni ism sharifi va familiyasini aytib ber?
3.	Sen qaerda yashaysan uy masnzilingni aytib ber? .
4.	Yoshing nechada. Bir yildan keyin necha yoshga to'lasan?
5.	Kunduzi yorug', kechasi...
6.	Yil fasllarini sana. hozir yilning qaysi fasli? qaysi faslda daraxtlar gullaydi?
7.	Qanday qushlarni, hashoratlarni bilasan?
8.		Qanday yovvoyi hayvonlarni bilasan? Ular qaerdayashaydi?
9.		Sigirni o’quvchisi buzoqcha, qo'yning o’quvchisi..., otning o’quvchisi...?
10.		Maktabda qo'ng'iroq va parta nima uchun kerak?
11.		Oltidan oldingi va keyingi sonni ayt. 7 dan 12gachasana, endi teskarisini sana...
12		O'ynash yaxshimi yoki o'qish?
13		O'ng qo'ling bilan chap qulog'ingni, chap qo'lingni bosh barmog'i bilan o'ng ko'zingni ko'rsat. Nima uchun ko'z va quloq kerak?
14		O'qituvchi, oshpaz, quruvchi va shifokor nima ish qiladilar?
15.		Hilola va Sevara qizil va sariq shar sotib olishdi. Hilolaning shari qizil emas. Sevaraning shari qanday rangda?
16		So'zlarning juftini top: katta-kichik, baland-past, yaxshi -..., issiq - ...?
17.		Shunday bo'lishi mumkinmi? Kuchuk miyovlaydi, sigirlar uchadi, archada olmalar pishadi.
18.		Qaysi bayramda va qachon sumalak pishiriladi?
19.		Baliq - uchadimi yoki suzadimi? Qush uchadi, ilon..., qayiq ... , mashina... ,
20		Agarda bilmasdan birovning narsasini sindirib qo'ysang, nima qilish kerak?

Xulosa

Xulosa o’rnida aytish mumkinki, ta’lim jarayonida o’qituvchi o`zining obrasidan oqilona va bilan foydalanib o’quvchilarga uyushqoqlik mehnatsevarlik o’qishga ijobiy munosabat o’z diqqatini boshqarish xulqini idora etish o’zini tuta bilish qiyinchiliklarni yengish kabi fazilatlarni shakllantirishi lozim. Buning uchun har tomonlama ta’sir ko’rsatish usulini qo’llash kerak. Maqsadga muvofiq o’qish faoliyati boshlang`ich sinf o`quvchiarning aql-idroki sezgirligini kuzatuv changligi uquvliligi esda olib qolish esga tushiirish imkoniyatlarini rivojlantitrish uchun muhim shart-sharoitlar yaratadi, o’quvchilarda o`qish , yozish hisoblash malakalarini shakllantiradi. Bundan tashqari mazkur ta’lim jarayonida ularning bilimlari ko’lami kengayadi bilishga qiziqishlari ortadi. Ijodiy izlanish qobiliyati rivojlanadi ularda taffakurning faolligi mustaqilligi maxsuldorligi ortadi. Aqliy imkoniyatni ishga olish vujudga keladi. O’quv fanlarga ijobiy munosabat qatiy sug’ullanish hiyati jamoatchilik oldida ma’suliyati xis qilish, bilim olishning ijtimoiy ahamiyati anglash tuyg’ulari tarkib topadi.

Diqqat har qanday faoliyatning muhim shartidir. Diqqatsiz hatto eng oddiy ishlarni ham bajarish mumkin emas. Diqqat mehnatning barcha jarayonida, ijodiy faoliyatda, oqishda ayniqsa katta ahamiyatga ega. K.D.Ushinskiy «Diqqat ruhiy xayotimizning shunday yagona bir eshigidirki, ongingizga kiradigan narsalarning barchasi shu eshik orkali o’tib kiradi», - deb yozgan edi.
Diqqatning nerv – fiziologik mexanizmini I.P Pavlovning yozishicha orientirovka refleksi tashkil etadi. Buni Pavlov «bu nima» refleksi deb ham atagan edi. Bundan tashqari, diqqat ma’lum nerv markazlarining qo’zgolishi va miyadagi boshqa nerv markazlarining tormozlanishi bilan ham bog’liqdir.
Ixtiyoriy diqqat deb ongimizni aniq maqsad asosida va idoraviy kuch yordamida kerakli ob’ektga yo’naltirishga aytiladi. Agar ixtiyorsiz diqqatda ish bizni oziga shunchaki jalb qilib olsa, ijtiyoriy diqqatda biz diqqatimizni qaratish uchun o’z oldimizga ongli suratda maqsad qo’yamiz, qiyinchiliklarni yengib, diqqatni to’plash uchun ko’rashib va har qanday boshqa narsalarga berilmaslik uchun iroda kuchini sarflab diqqatimizni ongli ravishda narsaga qaratamiz.
Ixtiyoriy diqqatning xarakterli xususiyati xuddi mana shu maqsad ko’zlashda, irodaviy zo’r berishda namoyon buladi.
Ixtiyoriy diqqat irodamizning namoyon bo’lishidir. qandaydir biror faoliyat bilan shug’ullanishga qaror kilar ekanmiz, dikkatimizni xatto ayni chogda biz uchun kizikarli bulmagan, lekin biz shug’ullanishni lozim topgan narsalarga ongli suratda qaratamiz. Demak, ixtiyoriy diqqat ixtiyorsiz diqqatdan sifat jihatdan farq qiladi.
Ta’limga psixologik tayyorgarlik deganda o’quvchining obektib va subektiv jihatdan maktab talabiga ta’limiga munosibligi nazarda tutiladi. U maktab ta’limiga avval psixologik jihatdan tayyorlanadi. Binobarin , uning psixikasi bilim olishga yetarli darajada rivojlanadi. Shu yoshdagi o’quvchi idrokining o’tkirligi rvshanligi, sog’ligi , aniqligi, o’zining qiziquvchanligi dikkashligi xayrixoxoligi , ishonuvchnaligi xayolning yaqqolligi, tafakkurining yaqqolligi xotirasining kuchliligi, tafakkurning yorqinligi bilan boshqa yoshdagi o’quvchilardan ajralib turadi.Maktab ta’limiga tayyorlanayotgan o’quvchiga diqqat nisbatan uzoq muddati va shartli barqaror bo’ladi. O’quvchi diqqatining xususiyatlari rolli va syujetli o’yinlarda rasm chizish va qurish- yashash mashg’ulotlarida loy hamda plastilindan o’yinchoqlar tayyorlashda matematik amallarni yeshichda, hikoya tinglash va tuzishda ko’rinadi. O’quvchi o’z diqqatini muayyan obyektga yo’naltirish, to’plash taqsimlash bo’yicha ma’lum darajada ko’nikmaga ega bo’lib o’z diqqatini boshqarish va kerakli paytda to’plashga intiladi. Boshlang’ich sinf o’quvchilarda diqqatni irodaviy zo’r berish bilan boshqarish va favqulotda moslash imkoniyati yaxshi bo’lmaydi. Buning asosiy sababi ularda ixtiyoriy diqqatning kuchsizligi va beqarorligidir. Shu bilan birga boshlang`ich sinf o’quvchilarning ixtiyorli ongli diqqati o’qish motivlari bilan uzviy bog’liq holda namoyon bo’ladi. Odatda ularning o’qish motivlarning uzoqni ko’zlagan va maqsad bilan bog’liq motivlarga ajratiladi. Yuqori motivlari uzoqni ko’zlagan motivlarga kirsa, boshlang’ich sinf o’quvchilarning motivlari voqelikka va realikka bog’liq motivlardir.
Diqqat faoliyatining mukammal emasligi, ota-onalarning buni o’z vaqtida anglab yetmasliklari natijasida yosh o’quvchilarda aqliy rivojlanishdan orqada qolish, nutq jarayonida o’zgalar fikrini qabul qila olmaslik kabi muammolar kelib chiqishini mutaxassislar isbotlashgan.
Diqqat psixik faoliyatining yo’naltirilishi bilan birga uning to’planishini taqozo qiladi. Psixik faoliyatning bir joyga to’planishi – mazkur faoliyatga hech qanday aloqasi bo’lmagan hamma boshqa narsalardan diqqatni chalg’itish demakdir. Diqqatning bir joyga to’planishi deganda mazkur faoliyatga butunlay berilish, unga ozmi – ko’pmi chukur e’tibor berish tushuniladi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATI

1. 
   Goliza M.V. “Возристная и педагогичеслая психология”
   
2. 
   Gafarov A.E, “ Pedagogik amaliyot”. Toshkent 2002 y.
   
3. 
   Gurova A. “Диагностика психочесткого разбитая детей”.
   
4. 
   Davletmin M.G. To’ychieva S.M “Umumiy psixologiya” Toshkent 2002 y.
   
5. 
   Davletmin M.G. “Yosh davrlari va pedagogik psixologiya”. Toshkent 2004 y.
   

Internet saytlari Pedagog.uz Psixol.uz Google.uz