Reja: "Morfologiya" o’qitishning maqsadi, vazifalari va tamoyillari

Mavzu yuzasidan savol va topshiriqlar:

1. 
   Maktabda morfologiya o’qitishning ahamiyati va vazifalari nimalardan iborat?
   
2. 
   ”Morfologiya” bo’limining maqsad va vazifalariga nimalar kiradi?
   
3. 
   ”To’plam” va “tasnif” tushunchalarini qanday sharhlaysiz?
   
4. 
   ”Fе’l” so’z turkumini o’tishda o’quvchilar nutqini fе’l va uning ma’nodoshlari bilan boyitish imkoniyatlari haqida fikr bildiring.
   
5. 
   Otning lug’aviy shakllari va ma’no guruhlari ustida ishlash imkoniyatlari to’g’risida so’zlang.
   
6. 
   Sifatning lug’aviy shakllari va uning guruhlari ustida ishlash imkoniyatlari nimalardan iborat?
   
7. 
   Sonning lug’aviy shakllari ustida ishlash imkoniyatlari haqida nima deya olasiz?
   
8. 
   Ravish va sifatni farqlashning qanday yo’llari mavjud?
   
9. 
   Ravishning lug’aviy ma’no guruhlari ustida ishlash imkoniyatlari qaysilar?
   
10. 
    Olmoshning lug’aviy ma’no guruhlari ustida ishlash imkoniyatlari nimalardan iborat?
    
11. 
    Ko’makchining turlari ustida ishlash yo’llarini izohlang.
    

12.Bog’lovchining turlari qaysilar va ularni maktabda o’rganish qanday ahamiyatga ega?
13.Yuklama ta’limining qanday ahamiyati mavjud?
14.Oraliq so’zlar ta’limi haqida nimalarni bilasiz?

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1. 
   Бабанский Ю.К. Ҳозирги замон умумий таълим мактабида ўқитиш методлари. – Тошкент: Ўқитувчи, 1990.
   
2. 
   Долимов У. ва б. Иншо ва диктантни қандай ѐзиш керак? – Тошкент: Университет, 1991.
   
3. 
   Kompetensiyaga vo’naltirilgan Davlat ta’lim standarti va o’quv dasturi: Ona tili, adabiyol. o’zbek tili (5-9 sinllar). – Toshkent. 2016.
   
4. 
   Лернер И.Я. Педагогическая литература о проблемнoм обучении.– Москва, 1983.
   
5. 
   Назаров К. Ўзбек тили пунктуацияси. –Тошкент: Ўқитувчи, 1976.
   
6. 
   Неъматов Ҳ., Ғуломов А. Мактабда тил сатҳларини ўзаро боғлаб ўргатиш. – Тошкент: РТМ, 1992.
   
7. 
   Неьматова Г. Ижодий тафаккурни ривожлантириш технологияси ва ўқувчининг мустақил фаолияти (она тили ўқитувчилари учун методик тавсиялар).– Тошкент: РТМ, 2001.
   
8. 
   Неъматов Ҳ., Йўлдошева Д. Тил илми ва таълими истиқболи//«Маърифат» газетаси, 2013,14 август, №65 (8610) 8-9- с.
   
9. 
   O’rta ta’limning umumta’lim fanlari bo’yicha malaka talablari. Ona tili fani.–Toshkent, 2018.
   
10. 
    Розиқов О., Оғаев С., Маҳмудова М., Адизов Б. Дидактика. – Тошкент: Фан, 1997.
    

1^ Fe’lning vazifa shakllaridan harakat nomi o„z ichki xususiyatlariga ko„ra otga, sifatdoshlar esa sifatga, ravishdoshlar ravishga yaqin turadi. Shuning uchun ham ular o„zgalovchilar yoki fe’lning o„zgalovchi kategoriyasi deb ham yuritiladi.

2^ Etimologik nuqtayi nazar bilan yondashsak, aslida sifat so„z turkumiga tegishli bo„lgan ko„plab so„zlarni vaqt o„tishi bilan ot so„z turkumiga ko„chganligini (ya’ni otlashganini) kuzatamiz. Masalan, o‗g‗il (Qanday bola ? –o‗g‗il bola), qiz, chol, kampir kabi. Sifatlarda ma’no torayish hodisasi esa kontekstda sifatdan keyin kelgan otning nutq vaziyatiga ko„ra tushib qolishi va uning vazifasini sifat turkumiga xos so„zning bajarishi tarzida tushunmoq kerak. Masalan, Yaxshi kishi bilan yursang, yetarsan murodga...–