Referat mavzu: paxta tozalash korxonalari to’G’risida umumiy ma’lumotlar

Paxta-
ning 
Sanoat 
navi 
1-sinf 
2-sinf 
3-sinf 
Iflos 
aralashma-
ning
vazniy
 
ulushi,%
 
Namlik
ning 
vazniy 
nisbati, 
% 
Iflos 
aralash-
maning
vazniy
 
ulushi, %
 
Namlik-
ning 
vazniy 
nisbati, 
% 
Iflos 
arlash-
maning
vazniy
 
ulushi,
%
 
Namlik-
ning 
vazniy
Nisbati 
I 
3,0 
9,0 
10,0 
12,0 
16,0 
14,0 
II 
5,0 
10,0 
10,0 
13,0 
16,0 
16,0 
III 
8,0 
11,0 
12,0 
15,0 
18,0 
18,0 
IV 
12,0 
13,0 
16,0 
17,0 
20,0 
20,0 
V 
- 
- 
- 
- 
22,0 
22,0 

---

Laboratoriya sharoitida chigitli paxta paxta iflosligini quyidagi 
formula yordamida aniqlaymiz:
%
100
3
n
C
m
m
Bunda: m
c
- ajratilgan ifloslikning vazni, g; m
n
- paxta namunasining 
vazni, g; 
Chigitli paxta seleksion, sanoat navlari va sinflari bo’yicha, alohida 
to’dalar holida maxsus ochiq maydonchalarda usti brezent bilan yopilgan 
g’aramlarda, usti yopiq omborlarda maxsus tartibda saqlanadi. Chigitli 
paxtani saqlash uchun ochiq maydonchalar yerdan 40 sm. baland bo’lib 
ularning yuzasi 25x14 m. yoki 22x11 m. bo’ladi. Bunday ochiq 
maydonchalarda 150-400 t. gacha chigitli paxtani saqlash mumkin. 
Chigitli paxta saqlanadigan yopiq omborlarning gabarit o’lchamlari 
54x18x8 m. 54x24x8 m. bo’lib, ularning sig’imi 600 750 t. va temir beton 
bo’lakchalaridan (bloklaridan) yig’ilgan yoki pishiq g’ishtdan qurilgan 
bo’ladi. To’rt tomoni ochiq shiyponlardan, bostirmalardan foydalanish ham 
mumkin.
Namligi 20 % dan ortiq paxta QTS yonida joylanadi, chunki u zudlik 
bilan quritilib qayta ishlanishi lozim. Namligi 14% gacha bo’lgan paxtani 
TS mintaqasida, 14 % dan ortiq bo’lganini esa QTS mintaqasida joylash 
kerak.
Yuqori namlikdagi paxta g’aramida (buntda) mahsulot sifatini 
saqlash maqsadida nam havoni so’rish uchun tunnel qaziladi. Tunnel 
qazish qo’lda yoki OBT va TT mashinalarida amalga oshiriladi. Tunnel 
paxta g’aramining uzunligi bo’yicha qaziladi. Tunnel o’lchami: eni 0,8 1,0 
metr, balandligi 1,8 2,0 metr.
Paxta g’aramidan tunnel orqali havoni so’rib olishda UVS-10M yoki 
UVP 
markali 
ko’chma 
shamollatish 
(ventilyator) 
qurilmasidan 
foydalaniladi.
O’rtacha namligi 9-10 % dan ortiq bo’lmagan I va II navlarni 1- va 
2- sinfli, namligi 11-13 % ni tashkil etadigan III, V navlarni barcha 
sinflaridagi saqlanayotgan paxta to’dasining harorati 5 kunda bir marta, 
namligi yuqori bo’lgan to’dalarning harorati esa har 3 kunda o’lchanadi. 
Havo iliq paytlarda (sentyabr, oktyabr) tayyorlangan paxtaning harorati 
35
0
S dan yuqori bo’lmay, 2-3 kun ichida o’zgarmasa, u holda harorat 

---

me’yoriy hisoblanadi. Agar paxtaning harorati dastlabki o’lchovga nisbatan 
ortib ketsa, havoni so’rish yo’li bilan o’z-o’zidan qizishini to’xtatish 
choralarini ko’rish lozim.