Рассказы (На азербайджанском языке) Redaktoru İlyas Tapdıq Bədii redaktoru Y. Ağayev Nexniki redaktoru B. X. Qurbanova
Yüklə 480,31 Kb. Pdf görüntüsü
|
52
F.Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasının Elektron Kitabları sən boynuna torba salıb, ona-buna əl açıb dilənəsən. Doğru dost son tikəsinə qədər səninlə bölüşər. Ocaq üstünə su asıb isitsə də sənsiz boğazından bir qurtum da keçməz!.. Piri babanın müdrik misallarını diqqətlə dinləyən Gülbala çal qaya yuxarı dırmandı. Dostluğu-doğruluğu götürüb bağrına basdı, sürüşə-sürüşə düşüb, qaça-qaça öz axar-baxarlı tağbəndlərinə apardı...
SARIBABA VƏ SARISAÇAQ
Dünya bünyad olandan Qırxqız Dağı ilə
Sağsağanlı dağının
arasında Sarıbaba dağı ucalırdı. Əgər əlini papağına gətirib altdan yuxarı Sarıbabaya baxsaydın, görərdin ki, necə də bu dağın başı ağlı-qaralı buludlarda gizlənir... Sarıbaba özünün qızılı
sarı qayaları, qızılı sarı uçurumlu dərələri, qalın tutac meşələri, şır-şır axan buz bulaqlarıyla, buraya ayağı düşən hər bir müsafiri heyran edirdi... Sarıbabanın yazı güclü- gurultulu, payızı bollu-bərəkətli gəlirdi. İlin yazında çiçək-çiçəyi çağırır, payızın da rəngbərəng meyvələri bir-birini dindirib bəhsə girişirdi. Alma-armuda, alça-zoğala, cövüz-fındığa, əzgil-qarağata, moruq-böyürtkənə, qaragilə-yemişana qarşı dururdu. Bu meyvələrin hansından nə qədər istəsən yığ, apar, bitəsi-tükənəsi deyildi. Sarıbaba 53
F.Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasının Elektron Kitabları dağında, binadan-başdan arıçılıqdan başqa, ovçuluqla məşğul olan bir Sarıbaba var idi... Rəvayətə görə Sarıbaba Aran elində qoluzorlu qanlı düşəndən sonra öz köç- külfətini gecə götürüb neçə gün, neçə gecə mənzil kəsəndən sonra bura çatmışdı. Düzünə gəlincə, dürüstünü bilən yox idi, Sarıbaba dağı öz adını Sarıbabadan, ya Sarıbaba öz adını Sarıbaba dağından götürmüşdü. Kimi belə deyirdi, kimi də elə! Burada özünə yurd-yuva salandan sonra dağın adı Sarıbaba olubdur. Baxanda Sarıbaba adamının kişi tayfası qızılı sarı saçlı-saqqallı, qızılı sarı bığlı idi. Qadın qismi isə qızılı sarı hörüklü, qızılı sarı sifətli, qızılı sarı kirpikli idi... Sarıbabanın kişili-qadınlı hamısı şahin baxışlı, ala gözlü idi! Baxanda nə Sarıbaba bu Sarıbaba dağından, nə də Sarıbaba dağı Sarıbaba adamından seçilirdi. Sarıbaba adamı hansı elə getsəydi xəbər almamış bilinərdi ki, bu adam hardandır, hansı dağdandır!.. Sarıbabada ömür uzun idi. Yüzdən aşağı yaşayan yox idi. Hələ çoxu da yüzü o üzə aşırdı. Deyilənə görə, bu adamların ulu babası Sarıbaba hamıdan çox ömür sürmüşdü. O yüz əlli ilini rahatca başa vurub öz ömrünün iki yüz ilinə qədəm qoymuşdu. Deyilənə görə indiki Sarıbabalıların ulu babası Sarıbabanın qızılı sarı saqqalı nə əsla ağarmaq, nə də seyrəlmək bilər, öz geniş köksünü sipər kimi saxlarmış. Sarıbabanın qıvrım qızılı saçları enli çiyinlərinə tökülər kürəyini örtərmiş, Sarıbabanın qızılı qaşları onun ala şahin baxışlı ala gözlərini yan-yörədən gələn yad-yadırğanın bıçaq batası bəd nəzərindən qorqanarmış. Sarıbabanın çevikliyinə, sürətinə də heç söz yoxmuş, onun əlindən canlı-cinli qurtarmazmış. Bu kişi qızılı sarı qayalardan qurduğu yuvalarda qızılı sarı arı saxlar, buraya gələn müsafirləri qızılı sarı balla qonaqlar, ən başlıcası sarıqundaq çaxmaqlı tüfənkini yerə qoymaz, ovçuluqla məşğul olarmış... Sarıbaba dağ təkəsini qaçarağında, qanadlı quşları da uçarağında atarmış. Ancaq Sarıbaba nə bu dağın dövrəsinə dolanan qartala, nə də qızılı mağarada məskən salan qızılı sarı saçaq ayıya dəyib-dolaşmazmış. Ondan soruşanda deyərmiş ki, qartalsız Sarıbaba dağı gündə bir qarış qalxa bilməz, sarı saçaqsız da dağın qüvvəti azalar, özünü kurşaddan, sel-sudan, şimşəkdən qoruyub salamat saxlaya bilməz! Bir də niyə gərək «yersiz gəldi yerli qaç» olsun?! Sarıbaba sarı saçaq ayının adına belə hörmət edər, ona gözün üstündə qaşın var deməzmiş. Öz oğul-uşağına da tapşırarmış
54
F.Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasının Elektron Kitabları ki, Sarıbaba dağında, qızılı rəng olan, dövrələnib dağımızı gündə bir qarış qaldıran qartala dəyməyin, bir də heç zaman Sarısaçaq ayını acıtmayın, onunla döşləşib düşmən olmayın. Qoyun Sarısaçaq yaşasın qızılı qayaların içində saldığı mağarasında, siz də yaşayın qızılı qayalardan qurduğumuz komalarda. Sarıbaba dağının yetişdirdiyi mer-meyvədə, Sarıbaba palıdlarının koğuşlarında əmələ gələn arı pətəklərindəki batman-batman bal da bir mahala bəsdir... Belə deyən, dediyinə də əməl edən Sarıbaba bir gün öz sarı qundaq çaxmaqlısını çiyninə salıb mağarasının qabağından arxayın-arxayın ötüb-keçəndə birdən Sarısaçaq öz mağarasından sıçrayıb Sarıbabanın üstünə atıldı, ovçunun çiynindəki çaxmaqlının qayışını qırıb üzü aşağı tulladı. Sarıbaba ilə Sarısaçağın tutaşması başladı... Gah bu onu, gah da o bunu götürüb qayadan qayaya atdı. Belə- belə qızılı qayaların ayağında, uçurum dərənin başı yastanada Sarıbaba ilə Sarısaçaq bir daha döşləşdilər... Onlar bir-birinin qanını axıtdığından acıdılar, bir-birindən əl çəkmədilər. Sarıbaba istədi Sarısaçağın axırına daş atsın, Sarısaçaq da istədi ki, Sarıbabanın sipər saqqallı başını yesin. Ya lələ şələni, ya da şələ lələni!.. Görünür hər necə Sarıbaba Sarısaçağa dəyib-dolaşmaq istəməsə də, Sarısaçaq onun yuvasının söykəyində yurd salan, törəyib Sarıbaba dağını başdan-başa tutmağından qorxduğu adamdan çox narazı imiş, haçandansa belə bir girəvə gözləyirmiş! Nə isə Sarıbaba ilə Sarısaçağın süpürləşməsi xeyli çəkdi. Nə Sarısaçaq Sarıbabanı, nə də Sarıbaba Sarısaçağı basa bildi. Sonuncu tutaşma zamanı onlar süpürləşdikləri yastanadan qopub qızılı daşlı dərə aşağı yomalana-yomalana, bir- birini üstələyə-üstələyə getdilər. Yox, yox, dərənin qurtaracağına çatar-çatmaz Sarıbaba elə səs-səda salıb, elə əks-səda qopartdı ki, Sarısaçağın sarı tükləri biz-biz oldu. Qəzəblənən Sarıbaba öz dəmirə dönən əllərini Sarısaçağın boğazında birləşdirdi, boğduqca boğdu, ayının hər iki gözünü kəlləsinə çıxardı. O, gücdən düşən Sarısaçağı götürüb o biri yana fırlatdı. İlk həmlədən çaxmaqlısı əlindən çıxarılan Sarıbabanın yadına döşündə saxladığı xəncər düşdü. O daha fürsəti fövtə vermədi,
Yüklə 480,31 Kb. Dostları ilə paylaş:
|