Raqobatlashuvchi firmaning qisqa muddatli oraliqdagi taklif chizig’i

Uzoq muddatda firmaning muvozanati. Uzoq muddatda firmaning muvozanat shartlari:

1. firmaning marjinal xarajatlari mahsulotning bozor narxiga teng bo'lishi kerak;

2. firma nol iqtisodiy foyda olishi kerak;
3. ishlab chiqarishni cheksiz kengaytirish hisobiga firma foydani oshira olmaydi.
Ushbu uchta shart quyidagilarga teng:
1.Sanoat firmalari qisqa muddatda o'rtacha umumiy xarajatlar egri chizig'ining minimal nuqtalariga mos keladigan hajmlarda mahsulot ishlab chiqaradi;
2. tarmoqdagi barcha firmalar uchun ularning marjinal ishlab chiqarish xarajatlari tovar narxiga teng;
3. Tarmoq firmalari uzoq muddatda o'rtacha xarajatlar egri chizig'ining minimal nuqtalariga mos keladigan hajmlarda mahsulot ishlab chiqaradi.
Uzoq muddatda rentabellik darajasi sanoatda foydalaniladigan resurslarni tartibga soluvchi hisoblanadi.
Agar sanoatdagi barcha firmalar uzoq muddatda minimal xarajatlar bilan ishlayotgan bo'lsa, sanoat muvozanat holatida bo'lgan hisoblanadi. Bu shuni anglatadiki, texnologiya rivojlanishining ma'lum darajasida va iqtisodiy resurslarning o'zgarmas narxlarida sanoatning har bir korxonasi ishlab chiqarishni optimallashtirish uchun o'zining ichki zaxiralarini to'liq tugatadi va uning xarajatlarini minimallashtiradi. Agar texnologiya darajasi ham, ishlab chiqarish omillarining narxi ham o'zgarmasa, firmaning ishlab chiqarish hajmini oshirishga (yoki kamaytirishga) bo'lgan har qanday urinishi yo'qotishlarga olib keladi.
Nomukammal raqobat- alohida ishlab chiqaruvchilar o'zlari ishlab chiqarayotgan mahsulot narxini nazorat qilish imkoniyatiga ega bo'lgan sharoitdagi raqobat. Mukammal raqobatning bozor modelidan farqli o'laroq, mavhum bo'lgan va real hayotda amalda mavjud emas, faqat nazariy jihatdan, nomukammal raqobat bozori deyarli hamma joyda uchraydi. Hozirgi iqtisodiyotdagi aksariyat real bozorlar nomukammal raqobat bozorlaridir.
Nomukammal raqobat belgilari:
· sanoatga kirishda to'siqlarning mavjudligi;
· Mahsulotni farqlash;
· Sotishning asosiy ulushi bir yoki bir nechta yetakchi ishlab chiqaruvchilarga to‘g‘ri keladi;
· Mahsulotlari narxini to'liq yoki qisman nazorat qilish imkoniyati.
Nomukammal raqobat sharoitida firmaning muvozanati (ya'ni qachon MC = MR) o'rtacha xarajatlar minimal darajaga etmaganda va narx o'rtacha xarajatlardan yuqori bo'lganda yuzaga keladi: