Radioelektronika asoslari

1 - jadval_

advai nattjalari asosida/=//?«) bog‘lanish grafigi chizi/sin.

Eslatma;

1. 
   R i qarshtlikning har bir holati uchun chastotaning kattalig* aniqlanganda qiymatini yozib olishdan oldin R_s o‘zgaruvchan qarshiiiK yordamida tebrantshning garmonikligi tekshirilsm.
   
2. 
   O'rganilayotgan generator ishlab chiqargan tebranish chastotasin¹ CH3 -33 chastotomer yordamida ham o'lchash mumkin.
   

1. 
   Teskari bogManishli zanjiming elementiari C\, R\ va R₂ iardan birortasini uzib generator sxcmasi ikki kaskadli kuchaytirgich holatiga o‘tkazilsin.
   
2. 
   Kuchaytirgichning amplitudaviy xarakteristikasi olinsin. Buning uchun:
   

1. 
   10-rasmda ko‘rsatilgan blok-sxema yigilsin. (bunda kuchaytirgichning kirishiga tovush generatoridan beriladigan signai qo‘shimcha ajratuvchi kondensator orqali uzatiladi).
   
2. 
   Tovush generatorida R\ qarshilikning qiymatlaridan birida aniqlangan chastota kattaligi o‘matilsin.
   
3. 
   Kirish signali amplitudasini (kuchlantshni) oshirib (HHTOO mV oraliqda), chiqish kuchlanishi oTchansin.
   

T G - tovush generatori.
K - ikki kaskadli kuchaytirgich. M manba.
LV-laropaviy vollmef

10. 
    rasm. Ish bajarish blok-sxemasi
    

Ri	/ m	(V)	Cchlqtih (V)	K

OTchash natijalari 2-jadvalga joylashtirilstn.


2- jadval'

3. 
   Teskari bogTanish zanjirintng amplitudaviy xarakteristikasi otinsin. Buning uchun:
   

1. 
   V\ tranzistor, -rezistor va C₄ kondensatomi uzib, teskari bogTanish zanjiri generator sxemasidan ajratilsin.
   
2. 
   11 -rasmda tasvirlangan blok-sxema yigTlsin.
   
3. 
   Tovush generatoridan beriladigan signal amplitudasini UH500 mV orasida o'zgartira borib, chiqish kuchlantshi o‘ lchansin
   

TG - tovush generatori. ji ~ leskari bogJanish zanjiri. I.V-lampaviy voltmetr.

10. 
    r aam. Ish bajarish blok-sxemasi. OMchash natijalari 3-jadvaJga joylashtirilsin.
    

3-Jadval.

Rj	f>m		UthxjBhOO	K

2. 
   2- va 3-jadvaI natijaiari asosida kuchaytirgichning va teskari
   

bog‘iantsh zanjirining amplitudaviy xarakteristikaEari va
~ chizilsin va tebranishning statsionar arnplitudasi topilsin.

5. 
   Tebranish hosil boMishining boshqa qiymatlari (/)J\ ..) uchun 3- va
   

4. 
   bandlar takrorlansin.
   

Estatma: Bu xarakteristikalar bir xii masshtabii bitta grafikka joylashhri/adi.

9. 
   ISH.
   

/.C-G ENERATOR
Ishning maqsadi: 0‘z-o‘zidan uyg‘onuvchi yuqori chastotaii generatorlaming prinsipia) va ekvivalent sxemasini o‘rganish, ulaming ish rejitnlari bilan tanishish.
lshning nazariy asoslari:

1. 
   Elektr signali generatorlari va ulaming turlari.
   
2. 
   Generatsiya shartlari: amplitudalar va fazalar balansi sharti.
   
3. 
   Yuqori chastotaJi generatorning prinsipial va ekvivalent sxemalari.
   
4. 
   Tebranish hosil bo‘lishprinsipi.
   
5. 
   Yuqori chastotali generatortar nazariyasining asoslari.
   
6. 
   Tebranish konturi anod zanjiriga ulangan generatorning differensial teriglamasi va uningyechimlari.
   

, 7. Manfiy qarshilik. So‘nroas tebranishlar hosil bo‘lisb sharti.
¹ 8. Yuqori cbastotali generatorning yumshoq va qattiq isb rejimlari.

9. 
   Tebranish xarakteristikasining graflk tasviri.
   
10. 
    Yumshoq va qattiq ish rejimtarida tebranishning statsionar antplitudasini aniqlash. Tebranish xarakteristikasidagi turg‘un va turg‘un bolmagan nuqtalami tushuntirish.
    

Qisqacha nazariya.

1. 
   Elektr signali generatorlari.
   

Generatsiya shartlari
Fizikaviy tajribalar texnikasida va radioelektronikaning ko‘p sohalarida elektr tebranishini hosil qiladigan qurilmatar katta ahamiyatga ega.
0‘zgarmas tok manbai energiyasini biror shakl va chastotali o‘zgaruvchan tok (kuchlanish) energiyasiga aylantirib beruvchi qurilma elektr signali generatori deb ataladi. Ayrim hollarda maxsus rejimda ishlovchi yuqori chastotali katta quwatli kuchaytirgichlar ham elektr signali generatori deyiladi. Qurilmada hosil qitinayotgan tebranishntng chastotasi va shakli chiziqli bo‘tmagan aktiv element xususryatlariga hamda qurilmaning sxemasiga bog‘liq.
Tebranish hosit qilish usutiga qarab generatorlar tashqi va ichki turtki ta'sir/da ishlovchi generatoflarga ajmti'adi.
Tashqi turtki ta'sirida uyg‘onadigan generatoriar oddiy lcuchaytirgichdan iborat bo'lib, aslida tebranish ishlab ehqamiaydi, balki kaio quvvatli signalni kuchaytirib beradi, xolos, Ular asosan, rezonans kuchaytirgichdan tashkil topadi va yuqori chastotali generator hisoblanadi. Tebranisb chastotasi nagruzka konturining rezonans chastotasiga teng bo'lib, amphtudasi tashqi kuch bilan bclgilanadi, Bunday generatorlarda tebranisb chastotasi kvars orqaii beriiishi mumkin (kvars generatorlari).
!chki turtki ta’sirida g‘alayonlanadigan generatorJar o 'z-o ‘ziticm tebranish hosit qilnvchi generatoHar boiib, ular yana uvtogenerator deb ham ataladi. Ularda tebranish chastotasi va amplitudasi qurilmaning xususiy parametrlari orqali belgilanadi.
Tebranish shakliga qarab generatorlar garmonik va relaksatsiyaviy tebranish generatorlariga ajratiladi. ¹
Qurilmada tebranish hosil boiish hodisasi generatsiya deb aytiladi. Generatsiya vujudga kelishi uchun maium shartlar bajarilishi kerak. Ular generatsiva shartlari deb ataladi.
Kuchaytirgichlarda musbat teskari bogiariish (

J

K