R sayfullayeva, B. Mengliyev, G. Boqiyeva, M. Q urbo no va, Z. Yunuso va, M. Abuzalova

lisoniy imkoniyatlar
tilshunosligi 
bo'lgan substansial tahlilda bular yuksak umumiylikka 
ega b o i g a n kategorial tushuncha sifatida juda m uhim va ishning 
maxsus b o l i m i ayni shu masala sharhiga bagishlanadi.
Mualliflar ushbu kitob «Hozirgi o'zbek adabiy tili» namunaviy 
dasturi 
asosida 
yaratilgan 
ilk q o l l a n m a bo'lganligi 
bois u 
kamchiliklarga 
ega 
ekanligini 
to'la 
tan 
oladi 
va 
uni 
mukammallashtirishga ko'maklashadigan barcha fikr-mulohazalarni 
m am nuniyat bilan qabul qiladi, uni davom ettiruvchilarga xayrixoh 
ekanligini bildiradi.
So'zning yakunida qadimiy yunon va arablarda m ashhur 
bo'lgan, akademik A .N .K ononov ham isha takrorlaydigan «
Men
qoTundan kelganicha qildim, mukammalroq qilguvchiga y o ‘l keng,
om ad yo r b o ‘lsin!»
degan hikmatini keltirish lozim topildi.
Hamid N e’matov,
filologiya fanlari doktori, professor
2 Qiyos. M ahm udov N. K esim ning gapdagi m aqom i / / O 'zb ek tili va adabiyoti, 
2009. -№1. 53-b.
7

---

K IRISH
Q o'llan m an in g bu bo'lim i ikki qism dan iborat. Birinchisida 
o 'zbek xalqi va tili tarixining shu o 'q u v fanini o ‘zlashtirish bilan 
bog'liq bo'lgan ayrim zarur tu sh u n ch a va atamalari izohlanadi. Bu 
tu sh u n ch a va ular bilan a loqador masalalar bakalavriat o'quv 
rejasidagi «O'zbekiston tarixi», 
«O'zbek tili tarixi», 
«O'zbek 
shevashunosligi», 
«O'z bek 
tilshunosligi 
tarixi», 
«O'zbek 
tili 
uslubiyati» va boshqa o 'q u v fanlarida mufassal o'rganilishi bois bu 
erda ular shu — «Hozirgi o'z bek tili» — o 'q u v fani ehtiyojiga zarur 
shakl va m azn iu n d a (asosan atam alar bilan tanishtirish maqsadida) 
bayon qilinadi.
B o iim n in g ikkinchi qismi til, lison, m e ’yor, nutq m unosabati 
masalasiga 
bag'ishlanadi. 
C hunki 
hozirgi 
kunda 
talabalar 
«Tilshunoslikka kirish» o 'q u v fanidan bu masalaga doir «Hozirgi 
o 'zbek tili» o 'q u v fanining amaldagi namunaviy dasturi talab 
qiladigan hajm da bilim, malaka va ko'n ik m a hosil qilmaydi. 
Shuning uchun o 'z tavsifida lison-nutq dixotomiyasiga izchil amal 
qilishni maqsad qilib qo'y gan ushbu q o 'llanm a uchun bunday 
kirish zaruriy deb topildi.
8

---