Qarori yo‘l harakati qoidalarini tasdiqlash to‘G‘risida

ajratuvchi mintaqa — yo‘lning yonma-yon joylashgan qatnov qismlarini ajratuvchi, transport
vositalari harakatlanishi yoki to‘xtashi uchun mo‘ljallanmagan, yo‘l sathidan ko‘tarilgan yoki
maysazor, ariq, maxsus to‘siqlar bilan ajratilgan baland qismi;
elektromobil — tashqi elektr manbaidan quvvatlanib faqat elektr dvigateli bilan
harakatlanadigan transport vositasi;
xavf — yo‘l harakati xavfsizligiga xavf soluvchi har qanday omil;
to‘siq — yo‘lning qatnov qismida harakatsiz holda bo‘lgan jism (buzilib qolgan transport
vositasi, tushib qolgan yuk, yiqilgan daraxt va boshqalar).
Tirbandlik tufayli yoki Qoidalar talabiga binoan ushbu tasmada to‘xtagan transport vositasi
to‘siq hisoblanmaydi;
tezkor va maxsus xizmatlarning transport vositasi — tezkor vazifalarni bajarishga
mo‘ljallangan, ko‘k yoki qizil yoxud ko‘k va qizil rangli yaltiroq mayoqcha bilan jihozlangan hamda
maxsus rangli bo‘yoq sxemalar va yozuvlar bilan belgilangan transport vositasi;
avariya holatini yuzaga keltirish — yo‘l harakatining boshqa qatnashchilarini harakat
yo‘nalishi yoki tezligini keskin o‘zgartirishga, shuningdek, o‘z xavfsizligini yoxud boshqa fuqarolar
xavfsizligini ta’minlash uchun o‘zga choralarni ko‘rishga majbur qilish;
xorijiy avtotransport vositalari — xorijiy davlatlarning ro‘yxatga olish idoralarida ro‘yxatda
turgan va O‘zbekiston Respublikasi hududiga chet el fuqarolari va O‘zbekiston Respublikasi
hududida doimiy yashash joyiga ega bo‘lmagan fuqaroligi bo‘lmagan shaxslarning shaxsiy
ehtiyojlarini qondirish, yuklar va yo‘lovchilarni xalqaro tashish maqsadlarida vaqtincha olib
kiriladigan avtotransport vositalari.
2-bob. Haydovchilarning umumiy vazifalari
7. Mexanik transport vositasining haydovchisi quyidagi hujjatlarni yonida olib yurishi va IIO
xodimlari talab qilganda ularga tekshirish uchun berishi shart:
tegishli toifadagi transport vositasini boshqarish huquqini beruvchi haydovchilik
guvohnomasini, uning talonini (eski namunadagi haydovchilik guvohnomasi bo‘lsa), haydovchilik
guvohnomasi belgilangan tartibda olib qo‘yilgan hollarda vaqtincha ruxsatnomani;
vaqtincha ruxsatnoma bilan transport vositasini boshqarishda haydovchining shaxsini
tasdiqlovchi hujjatni;
transport vositasini (mopeddan tashqari), mavjud bo‘lganda tirkamani ro‘yxatdan o‘tkazish
haqidagi guvohnomani;

---

transport vositasining egasi bo‘lmagan hollarda esa, umumiy egalik huquqini yoki tasarruf
etish huquqini beruvchi, egalik qilishga va foydalanishga berilganligini tasdiqlovchi hujjatni,
transport vositasi egasining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilish bo‘yicha sug‘urta
polisida ko‘rsatilgan transport vositasi egasining yaqin qarindoshlari (ota-ona, er (xotin), bolalar, aka-
ukalar, opa-singillar) bundan mustasno;
transport vositasi egasining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilish bo‘yicha sug‘urta
polisini (elektron ko‘rinishda ham bo‘lishi mumkin).
“Nogironligi bo‘lgan shaxs” taniqli belgisi o‘rnatilgan transport vositasini birinchi yoki ikkinchi
guruh nogironligi bo‘lgan shaxs boshqarayotganda nogironligini tasdiqlovchi hujjatni;
qonunchilik hujjatlarida ko‘zda tutilgan hollarda litsenziya guvohnomasini, yuridik shaxs
tomonidan berilgan transport vositasini boshqarish huquqini beruvchi ishonchnomani yoki yo‘l
varaqasini, tashilayotgan yuk hujjatlarini;
yuridik shaxslar transport vositalari haydovchilarining, shu jumladan yo‘lovchi yoki yuk tashish
faoliyatini amalga oshiruvchi haydovchilarning malaka oshirishdan o‘tganligi to‘g‘risidagi sertifikati.
Xorijiy avtotransport vositalari haydovchilari esa qo‘shimcha:
“Avtotransport vositasini qaytarib olib chiqish to‘g‘risidagi majburiyatnoma”ni;
oynalari tusi o‘zgartirilgan (qoraytirilgan) yengil avtotransport vositasining majburiy yig‘im
qabul qilinganligi haqidagi kvitansiyani.
DYHXX xodimlari tomonidan quyidagi hujjatlar planshet orqali tekshiriladi:
avtomototransport vositasidan foydalanish va uni tasarruf etish to‘g‘risidagi ishonchnoma
(notarial tartibda tasdiqlangan bo‘lsa);
avtotransport vositasi oynalarining tusini o‘zgartirishga (qoraytirishga) ruxsatnoma;
transport vositasining texnik ko‘rikdan o‘tganligi to‘g‘risidagi ma’lumot.
Mexanik transport vositasi haydovchisining yonida O‘zbekiston Respublikasi ichki ishlar
organlari yoxud konsullik muassasalari tomonidan berilgan biometrik pasporti yoki
identifikatsiyalovchi ID-kartasi mavjud bo‘lgan taqdirda, uning transport vositasini boshqarish
huquqini beruvchi hujjati, transport vositasi ro‘yxatdan o‘tkazilganligi to‘g‘risidagi, shuningdek
transport vositasiga egalik qilish, egasi yo‘qligida undan foydalanish yoki uni tasarruf etish huquqini
tasdiqlovchi hujjatlar (yuridik shaxs tomonidan berilgan transport vositasini boshqarish huquqini
beruvchi ishonchnoma yoki yo‘l varaqasi, tashilayotgan yukning hujjatlar bundan mustasno),
transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilish bo‘yicha sug‘urta
polisi haydovchidan talab etilmaydi.
O‘zbekiston Respublikasi ichki ishlar organlari yoxud konsullik muassasalari tomonidan
berilgan biometrik pasporti yoki identifikatsiyalovchi ID-kartasi yonida bo‘lgan haydovchilarning:
haydovchilik guvohnomasi;
transport vositasini ro‘yxatdan o‘tkazganlik to‘g‘risidagi guvohnomasi;
transport vositasiga egalik qilish, egasi yo‘qligida undan foydalanish yoki uni tasarruf etish
huquqini tasdiqlovchi hujjatlari;
avtotransport vositasi oynalarining tusini o‘zgartirishga (qoraytirishga) ruxsatnoma;
transport vositasining texnik ko‘rikdan o‘tganligi to‘g‘risidagi ma’lumotni;
transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilish bo‘yicha
sug‘urta polisi planshet orqali tekshiriladi (planshetda aniqlash imkoni bo‘lmagan hamda
favqulodda holatlar bundan mustasno).
8. Haydovchi tegishli toifadagi transport vositasini boshqarish huquqini beruvchi haydovchilik
guvohnomasiga ega bo‘lishi shart:
“A” — moped, mototsikl va ularga tenglashtirilgan mototransport vositalari;
“B” — ruxsat etilgan to‘liq vazni 3 500 kilogrammdan oshmaydigan yoki haydovchining
o‘rindig‘idan tashqari o‘rindiqlar soni sakkiztadan ortiq bo‘lmagan, shuningdek, ular bazasida ishlab
chiqarilgan qo‘l bilan boshqariladigan avtotransport vositalari, tirkamasining ruxsat etilgan to‘liq

---

vazni 750 kilogrammdan ortiq bo‘lmagan “B” toifadagi avtotransport vositalari, tirkamasining ruxsat
etilgan to‘liq vazni 750 kilogrammdan ortiq bo‘lgan lekin “B” toifadagi avtotransport vositasining
aslahalangan vaznidan ortiq bo‘lmagan va avtotransport vositalari tarkibining ruxsat etilgan to‘liq
vazni 3 500 kilogrammdan ortiq bo‘lmagan tirkamali “B” toifadagi avtotransport vositalari;
“C” — ruxsat etilgan to‘liq vazni 3 500 kilogrammdan ortiq bo‘lgan avtotransport vositalari,
tirkamasining ruxsat etilgan to‘liq vazni 750 kilogrammdan ortiq bo‘lmagan “C” toifadagi
avtotransport vositalari;
“D” — yo‘lovchi tashishga mo‘ljallangan, haydovchi o‘rindig‘idan tashqari o‘rindiqlar soni
sakkiztadan ortiq bo‘lgan avtotransport vositalari, tirkamasining ruxsat etilgan to‘liq vazni 750
kilogrammdan ortiq bo‘lmagan “D” toifadagi avtotransport vositalari;
“BE” — tirkamasining ruxsat etilgan to‘liq vazni 750 kilogrammdan ortiq yoki tirkamasining
ruxsat etilgan to‘liq vazni jihozlangan avtotransport vositasining vaznidan ortiq bo‘lgan “B” toifadagi
avtotransport vositalari, tirkamasining ruxsat etilgan to‘liq vazni 750 kilogrammdan ortiq lekin
transport vositalari tarkibining ruxsat etilgan to‘liq vazni 3 500 kilogrammdan ortiq bo‘lmagan “B”
toifadagi avtotransport vositalari;
“CE” — tirkamasining ruxsat etilgan to‘liq vazni 750 kilogrammdan ortiq bo‘lgan “C” toifadagi
avtotransport vositalari;
“DE” — tirkamasining ruxsat etilgan to‘liq vazni 750 kilogrammdan ortiq bo‘lgan “D” toifadagi
avtotransport vositalari hamda bo‘g‘imli avtobuslar.
Tramvay haydovchisiga faqat tramvay, trolleybus haydovchisiga faqat trolleybus boshqarishga
ruxsat etiladi.
Tegishli toifadagi transport vositasini boshqarish huquqini beruvchi haydovchilik
guvohnomasi, eski namunadagi haydovchilik guvohnomasi bo‘lsa uning taloni mavjud bo‘lganda,
o‘ziga tegishli bo‘lmagan transport vositasini, uning egasi yonida bo‘lganida yoxud
avtomototransport vositasidan foydalanish va ularni tasarruf etish to‘g‘risidagi ishonchnomasi
bo‘lgan shaxs ishtirokidagina (ularning roziligi bilan) boshqarish mumkin, agar transport vositalari
egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilish bo‘yicha sug‘urta polisi ushbu transport
vositasidan cheklanmagan shaxslarning foydalanilishini hisobga olgan holda tuzilgan yoki
transport vositasini boshqarayotgan shaxs sug‘urta polisida ko‘rsatilgan bo‘lsa.
Transport vositasi egasining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilish bo‘yicha sug‘urta
polisida ko‘rsatilgan transport vositasi egasining yaqin qarindoshlari (ota-ona, er (xotin), bolalar, aka-
ukalar, opa-singillar) ushbu transport vositasidan mustaqil foydalanishi va boshqarishi mumkin.
9. Konstruksiyasida xavfsizlik kamarlari nazarda tutilgan transport vositasini boshqarayotgan
haydovchi va uning old o‘rindig‘idagi yo‘lovchilar harakatni boshlashdan oldin xavfsizlik kamarlarini
taqib olishlari shart.
Quyidagi shaxslarga xavfsizlik kamarini taqmaslikka ruxsat beriladi:
avtomobilning orqa o‘rindig‘idagi 12 yoshgacha bo‘lgan bolalar (ushbu Qoidalarning 
159-
bandiga
 muvofiq);
o‘quv-mashq transport vositasini o‘quvchi boshqarayotgan vaqtda avtomototransport
vositasini yoki shahar elektr transportini boshqarishni o‘rgatuvchi amaliy mashg‘ulotlar instruktori;
homilador ayollar, salomatligi xavfsizlik kamari taqish imkonini bermaydigan bemorlar
(Sog‘liqni saqlash vazirligi tomonidan belgilangan kasalliklar ro‘yxatiga muvofiq va ushbu kasalliklar
bilan kasallanganligi bo‘yicha tibbiy ma’lumotnoma mavjud bo‘lganda);
xizmat vazifasini bajarayotgan xodimga biriktirilgan ko‘k yoki qizil yoxud ko‘k va qizil rangli
yaltiroq mayoqchasi bilan jihozlangan hamda maxsus rangli bo‘yoq sxemalar va yozuvlar bilan
belgilangan transport vositalari haydovchisi va yo‘lovchilari.
Mototsikl va mopedda harakatlanayotgan haydovchi va yo‘lovchilar maxsus motoshlem
kiyishlari va uni qadab olishlari shart.
10. Respublika hududida harakatlanayotgan xorijiy davlat fuqarosi boshqaruvidagi mexanik
transport vositasi haydovchisining yonida yo‘l harakati haqidagi Konvensiya talablariga mos
keladigan haydovchilik guvohnomasi va transport vositasining (tirkama bo‘lsa unga ham)

---

ro‘yxatdan o‘tganligi haqidagi hujjat, transport vositasida (tirkama bo‘lsa unda ham) ro‘yxatdan
o‘tkazish davlat raqam belgisi va u ro‘yxatdan o‘tgan davlatning taniqlik belgisi bo‘lishi shart.
Xalqaro yo‘llarda yuklarni tashishni amalga oshirayotgan xorijiy davlat fuqarosi hisoblangan
haydovchi tegishli yo‘l belgisi bilan maxsus jihozlangan nazorat punktlarida transport sohasini
nazorat qilish bo‘yicha vakolatli xodimlarning talabiga muvofiq to‘xtashi va transport vositasini,
shuningdek, ruxsatnomani va xalqaro kelishuvlarda nazarda tutilgan boshqa hujjatlarni tekshirish
uchun ularga berishi shart.
11. Transport vositasining haydovchisi quyidagilarga majburdir:
a) yo‘lga chiqishdan oldin transport vositasining texnik sozligini, tozaligini va to‘liq
jihozlanganligini tekshirishi;
b) harakatlanish vaqtida transport vositasining texnik sozligini ta’minlashi;
v) harakatlanishni boshlashdan oldin yo‘lovchilar transport vositasida joylarini egallaganligiga,
transport vositasining eshiklari yopilganligiga, yo‘lovchilar tashish uchun maxsus jihozlangan yuk
transport vositalarida yo‘lovchilar tashiyotganda Qoidalarning 
24-bandi 
talablari bajarilganligiga
ishonch hosil qilishi;
g) harakatlanish jarayonida boshqa yo‘l harakati qatnashchilariga, ayniqsa, piyodalar, bolalar,
nogironlar, qariyalarga va velosipedchilarga nisbatan ehtiyotkorlik choralarini ko‘rishi;
d) yo‘lovchilarni quyidagilar haqida ogohlantirishi shart:
harakatlanayotgan vaqtda avtomobil salonidan tana qismlarini (qo‘ldan tashqari) chiqarish
taqiqlanganligi;
transport vositasi harakatlanishni boshlashidan oldin xavfsizlik kamarlarini taqishlari (ushbu
Qoidalarning 
9-bandiga
muvofiq), mototsikl, moped va skuterda harakatlanayotganda esa
motoshlem kiyishlari va uni qadab olishlari zarurligi;
e) sutkaning qorong‘i vaqtida va yetarlicha ko‘rinmaydigan sharoitda majburiy to‘xtagan
transport vositasining haydovchisi ta’mirlash maqsadida yo‘lning qatnov qismiga chiqishdan oldin
nur qaytargichli maxsus jilet kiyib olishi (yengil va yuk avtomobili, avtobus va g‘ildirakli traktorlar
haydovchilari);
yo) IIO xodimlarining talabiga ko‘ra mastlik holatini aniqlovchi maxsus tekshiruv yoki alkogolli
ichimliklar, giyohvandlik vositalari, ularning analoglari, psixotrop yoxud kuchli ta’sir qiluvchi
moddalar ta’sirida yoki o‘zgacha tarzda mast holatda ekanligini aniqlash uchun tibbiy tekshiruvdan
o‘tishi;
j) harakatlanish vaqtida avariya holatini yuzaga keltirmasliklari;
z) quyidagi hollarda foydalanish uchun transport vositasini berishi shart:
IIO, Milliy gvardiya, Davlat xavfsizlik xizmati va O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti davlat
xavfsizlik xizmati organlari xodimlariga qonunchilik hujjatlarida belgilangan xollarda kechiktirib
bo‘lmaydigan xizmat vazifalarini bajarish uchun, shuningdek, yo‘l-transport hodisasi tufayli
shikastlangan yoki nosoz transport vositalarini olib ketish (shatakka olish) uchun (faqat yuk
avtomobilidan);
yo‘lakay yo‘nalishda kechiktirib bo‘lmaydigan tibbiy yordam ko‘rsatishga ketayotgan tibbiyot
xodimlariga hamda zudlik bilan tibbiy yordamga muhtoj bo‘lgan fuqarolarni davolash-profilaktika
muassasasiga olib borish uchun.
Xorijiy davlatlarning diplomatik, konsullik vakolatxonalariga va boshqa vakolatxonalariga
hamda xalqaro tashkilotlarga tegishli transport vositalari, shuningdek yong‘in uchirish, konvoy,
inkassator xizmatlarining transport vositalaridan foydalanishga yo‘l qo‘yilmaydi.
Transport vositasidan foydalangan shaxs haydovchi talab qilganda yo‘l varaqasiga yurilgan
vaqtni, bosib o‘tilgan masofani, o‘z ismi-familiyasi, mansabi, ish joyi nomini, yo‘l varaqasi bo‘lmagan
taqdirda, belgilangan tartibda ma’lumot yoki xabar yozib berishi kerak.
Transport vositalarini tekshirish yoki undan foydalanish huquqiga ega bo‘lgan shaxslar
haydovchining talabiga muvofiq o‘z xizmat guvohnomasini ko‘rsatishi shart.

---

Xizmat vaqtida haydovchiga yetkazilgan moddiy va ma’naviy zarar uning talabiga ko‘ra
qonunchilik hujjatlarida belgilangan tartibda tiklab beriladi;
i) qonunchilik hujjatlarida talab qilingan hollarda vazn va hajm parametrlarini o‘lchash uchun
nazorat joylari (punkt)dan o‘tishi.
12. Haydovchiga quyidagilar taqiqlanadi:
transport vositasini spirtli ichimliklar, giyohvandlik vositalari, ularning analoglari, psixotrop
yoxud kuchli ta’sir qiluvchi moddalar ta’sirida yoki o‘zgacha tarzda mast holatda, sezgirlik va
e’tiborni susaytiradigan dori-darmonlar ta’sirida, yo‘l harakati xavfsizligiga tahdid soladigan
charchoqlik va betoblik holatida boshqarish;
har qanday mastlik holatida, sezgirlik va e’tiborni susaytiradigan dori-darmonlar ta’sirida, yo‘l
harakati xavfsizligiga tahdid soladigan charchoqlik va betoblik holatida bo‘lgan, shuningdek,
tegishli toifadagi transport vositasini boshqarish huquqini beruvchi haydovchilik guvohnomasi
bo‘lmagan, yo‘l varaqasida yoki transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy
sug‘urta qilish bo‘yicha sug‘urta polisida ism-familiyasi ko‘rsatilmagan (transport vositalari
egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilish bo‘yicha shartnoma ushbu transport
vositasidan cheklanmagan shaxslarning foydalanilishini hisobga olgan holda tuzilgan hollardan
tashqari) shaxslarga transport vositasini boshqarish uchun topshirish;
tormoz tizimi, rul boshqaruvi ishlamayotgan, ulagich moslamasi (avtopoyezd tarkibida) nosoz
bo‘lgan, sutkaning qorong‘i vaqtida yoki ko‘rinish cheklangan vaziyatlarda yonmaydigan fara
chiroqlari va orqa gabarit fara chiroqlari, yomg‘ir yoki qor yog‘ayotgan vaqtda oyna tozalagich
ishlamaydigan transport vositasini boshqarish;
tegishli ruxsatsiz transport vositalariga maxsus texnik jihoz (ratsiya, sirena va shu kabilar)lar
o‘rnatish;
transport vositalarining tashkiliy jamlanmasi, shu jumladan piyodalar jamlanmalari
harakatiga xalaqit berish va ular orasiga kirish;
transport vositasini boshqarish paytida telefondan (telefondan quloqchinlar orqali va qo‘llarni
ishlatmasdan turib so‘zlashuvlar olib borish imkoniyatini beradigan boshqa uskunalar orqali
foydalanish bundan mustasno), transport vositasi salonining old qismiga o‘rnatilgan tele,
videomonitordan tele, videodasturlarni tomosha qilish uchun foydalanish;
aholi punktlarida transport vositalarining magnitofon va ovoz chiqaruvchi boshqa
apparaturalarni hamda dvigatel shovqinini belgilangan me’yordan baland ovozda qilib foydalanish.
Harakatlanish vaqtida ushbu Qoidalarga 
3-ilovada
ko‘rsatilgan transport vositalaridan
foydalanishni taqiqlovchi shartlar yuzaga kelganda, haydovchi ularni bartaraf etishi, agar buning
iloji bo‘lmasa, zarur bo‘lgan ehtiyot choralarini ko‘rgan holda ta’mirlash yoki to‘xtab turish joyiga
evakuator yoki shatakka olish orqali transport vositasini olib borish choralarini ko‘rishi mumkin.