44
(a) zərərçəkmiş şəxs və ya digər tərəf (ola bildiyi halda )18
yaşından aşağıdırsa, yaxud
(c) cinayətkar həmin cinayət əməli və ya məhkəmə qərarı ilə
bağlı olaraq:
(i) ən azı 30 ay müddətində azadlıqdan məhrum etmə ilə
cəzalandırılmışdırsa; yaxud
(ii) azadlığının məhdudlaşdırılması şərti ilə xəstəxanaya qəbul
edilmişdirsə
həmin Qanunun 14-cü bölməsində nəzərdə tutulan cinayət
əməli (qadına əxlaqsız təcavüz)
8 Əgər:
(a) zərərçəkmiş şəxs və ya digər tərəf (ola bildiyi halda )18
yaşından aşağıdırsa; yaxud
(b) cinayətkar həmin cinayət əməli və ya məhkəmə qərarı ilə
bağlı olaraq:
(i) ən azı 30 ay müddətində azadlıqdan məhrum etmə ilə
cəzalandırılmışdırsa; yaxud
(ii) azadlığının məhdudlaşdırılması şərti ilə xəstəxanaya qəbul
edilmişdirsə
həmin Qanunun 15-ci bölməsində nəzərdə tutulan cinayət
əməli (kişiyə əxlaqsız təcavüz)
9 Əgər, zə rər çək miş şəxs və ya di gər tə rəf (ola bil di yi hal-
da )18 ya şın dan aşa ğı dır sa, hə min Qa nu nun 16-cı böl mə sin-
45
də nə zər də tu tu lan ci na yət əmə li (qey ri-ənə nə vi cin si əla qə yə
gir mək məq sə di lə tə ca vüz).
10 Həmin Qanunun 28-ci bölməsində nəzərdə tutulan cinayət
əməli (16 yaşadək qızı fahişəliklə məşğul olmağa məcbur
etmək və ya təhrik etmək, bu cür qız ilə cinsi əlaqəyə girmək
və ya əxlaqsız təcavüz etmək ).
Qaynar xətt və qurbanlara yardım edilməsi
İn san la rın tö rə dil miş cin si is tis mar və ya sek sual xa rak ter li hə-
rə kət lər ba rə də ma lik ol duq la rı mə lu ma tı və ya bu cür is tis mar
və ya hə rə kət lə rə mə ruz qal dıq la rı nı təh lü kə siz şə kil də açıq la-
ya bil mə lə ri və ya sa də cə öz ənə nə vi mü hit lə rin dən kə nar da kı
bir şəxs lə söh bət edə bil mə lə ri üçün nə zər də tu tul muş va si tə-
lə rin tək mil ləş di ril mə si çox va cib dir. Uşaq la rın ri fa hı sa hə sin də
fəaliy yət gös tə rən mü tə xəs sis lər və bu sa hə də ki si ya sə ti müəy-
yən edən lər get-ge də da ha çox ina nır lar ki, uşaq lar üçün qay-
nar xət lər uşaq la ra asan şə kil də yar dım gös tə ril mə sin də, on la rın
acı təc rü bə lə ri nin öy rə nil mə sin də və on la rın mü va fiq or qan la ra
yön lən di ril mə sin də çox mü hüm va si tə dir.
Uşaq lar te le fon va si tə si lə is tə dik lə ri vaxt giz li şə kil də və üz bəüz
ün siy yə tin ya rat dı ğı qor xu his si ol ma dan öz lə ri ni ifa də edə bil-
dik lə ri üçün te le fon xü su si ro la ma lik dir. Döv lət lər uşaq la rı din-
lə mək və on la ra məs lə hət ver mək üçün qay nar xətt xid mət lə ri
ya rat ma lı dır lar. Bu qay nar xət lə rə müm kün qə dər hər kəs qo şu la
bil mə li dir və qay nar xət lər də uşaq lar ilə iş lə mə yə mü na sib olan
şəxs lər işə gö tü rül mə li dir.
Qur ban la ra iki ci nah da yar dım gös tə ril mə li dir: bi rin ci si, fakt la rın
açıq lan ma sı nın tə tik lə di yi bü tün yük sək və al çaq böh ran nöq tə-
lə rin də yar dım və ikin ci si, cin si zo ra kı lı ğın sə bəb ol du ğu fi zi ki və
46
psi xo lo ji trav ma la rın müali cə si. Bun dan əla və, qur ban lar növ bə ti
cin si zo ra kı lıq dan qo run ma lı dır lar.
Konvensiyada tərəflərin qurbanlar ilə bağlı görməli olduqları
tədbirlər sadalanır:
X
fiziki və psixoloji baxımdan bərpa olunmaları üçün qurbanlara
qısa və uzunmüddətli yardımlar edilməsi. Vurulmuş
zərərin ağırlıq dərəcəsindən asılı olaraq, uşaq tam şəkildə
bərpa olunana qədər yardım göstərilməlidir. Zərərin fiziki
nəticələrinə və psixoloji təsirlərinə diqqət yönəldilməli və
uşağın uzunmüddətli sağlam inkişafı təmin edilməlidir. Cinsi
zorakılığın bəzi nəticələri həddi-buluğa çatana qədər davam
edir. Uşaqlıqda cinsi zorakılığın qurbanı olmuş şəxslərə bu
barədə danışmaq və ehtiyac yarandığı təqdirdə, lazımi yardım
ala bilmək imkanı vermək üçün tədbirlər görülməlidir;
X
cinayətkar olduqları ehtimal edilən şəxsləri təcrid etmək
və ya uşaqların valideynləri və ya himayəçiləri onlara qarşı
törədilən zorakılıqda iştirak etmişdirlərsə, qurbanları öz ailə
mühitlərindən ayırmaq. Ailə daxilində cinsi zorakılıq baş
verdikdə, adətən, uşaq ailədən təcrid edilir, lakin, cinayətkarın
təcrid edilməsi daha məqsədəuyğun ola bilər. Lakin, bu
digər valideynin uşağı saxlamaq və qayğısına qalmaq imkanı
olduğu təqdirdə baş verə bilər;
X
zəruri olduğu və arzu edildiyi təqdirdə qurbanlar ilə yaxın
ünsiyyətdə olan şəxslərə terapevtik yardım göstərilməsi.
Həmçinin, qurbanlar ilə yaxın ünsiyyətdə olan şəxslərin kədər
hissini və özlərini gücsüz və günahkar hiss etmələrini aradan
qaldırmaq məqsədilə müalicə edilməsi faydalı ola bilər
X
qurbanlara yardım göstərilməsində iştirak edən dövlət
qurumları, QHT-lər və ya digər təşkilatlar arasında birgə
cəmiyyətlərin yaradılması.
47
Müdaxilə tədbirləri
Seksual xarakterli cinayətkarlar üçün
müdaxilə proqramları və ya tədbirləri
Bir çox te ra pevt lər id dia edir lər ki, sek sual xa rak ter li hə rə kət lə-
rin cə miy yət də və ailə də ge niş ya yıl ma sı ci na yət kar la rın öz lə ri nin
uşaq lıq da bu cür hə rə kət lə rə mə ruz qal ma sın dan qay naq la nır.
On lar üçün fa ciəvi hal dır ki, on la rın uşaq lıq da ya şa dıq la rı təc rü-
bə nin nə ti cə sin də çək dik lə ri iz ti rab, yə qin ki, heç bir za man ifa də
edil mə miş və ya eşi dil mə miş dir. Bu trav ma tik təc rü bə lər şüur al-
tı na yer lə şir və ey ni təc rü bə nin tək rar lan ma sı ilə üzə çı xır. Di gər
te ra pevt lər id dia edir lər ki, sek sual xa rak ter li hə rə kət lə rin nə sil-
lər üz rə döv riy yə si sü but edil miş fakt de yil; uşaq lıq da sek sual xa-
rak ter li hə rə kət lə rin qur ba nı ol muş bir çox şəxs lər bu ci na yət lə ri
tö rət mir lər və sek sual xa rak ter li hə rə kət lər tö rət miş ci na yət kar-
la rın ço xu uşaq lıq da bu cür hə rə kət lə rin qur ba nı ol ma mış dır lar.
Bax ma ya raq ki, bu cür hə rə kət lə rin tö rə dil mə si nə öz lü yün də dö-
züm lü lük gös tər mək müm kün de yil, la kin, ba şa dü şül mə li dir ki,
bu cür hə rə kət lə ri tö rə dən ci na yət kar lar da yar dı ma möh tac olan
in san lar dır və on la rı müali cə yə eh ti ya cı olan xəs tə he sab et mək
la zım dır. Sek sual xa rak ter li hə rə kət lər ba rə də ic ti mai mə lu mat lı lı-
ğın art dı ğı və ha zır kı ten den si ya nın da ha sərt cə za la ra doğ ru get-
di yi ni nə zə rə al saq, sek sual xa rak ter li ci na yət kar lar üçün müali cə
proq ram la rı nın hə ya ta ke çi ril mə si və bə zən, məh dud ic ti mai re-
surs la rın ay rıl ma sı və si ya si priori tet lə rin müəy yən edil mə si ilə bu
cür proq ram la ra la zı mi yer ve ril mə li dir. Bu edil mə dən, ha zır kı və
po ten sial qur ban la rın real şə kil də qo run ma sı inan dı rı cı de yil.
Kon ven si ya nın əla və də yər ya rat dı ğı sa hə lər dən bi ri də bun dan
iba rət dir ki, kon ven si ya üç ka te qo ri ya da kı şəxs lə rə ci na yə tin tək-
rar tö rə dil mə si ris ki ni azalt maq və on la rın da şı dıq la rı təh lü kə ni
qiy mət lən dir mək məq sə di ilə, is tə ni lən za man, psi xo lo ji, elə cə
də, tib bi və so sial kom po nent lə ri ilə bir lik də mü da xi lə təd bir lə-
rin dən və proq ram la rın dan is ti fa də et mək im ka nı ve rir:
Dostları ilə paylaş: |