mavjud, u ijrochining ko‘rsatmalar tizimi (sistemasi) deyiladi. Demak, ijrochi uchun
berilayotgan har bir ko‘rsatma ijrochining ko‘rsatmalar tizimiga mansub bo‘lishi
lozim.
Ko‘rsatmalarni ijrochining ko‘rsatmalar tizimiga tegishli bo‘ladigan qilib ifodalay
bilishimiz muhim ahamiyatga ega. Masalan, quyi sinfning a’lochi o‘quvchisi "son
kvadratga oshirilsin" degan ko‘rsatmani tushinmasligi
natijasida bajara olmaydi,
lekin "son o‘zini o‘ziga ko‘paytirilsin" shaklidagi ko‘rsatmani bemalol bajaradi,
chunki u ko‘rsatma mazmunidan ko‘paytirish amalini bajarish kerakligini anglaydi.
Aniqlik
. Ijrochiga berilayotgan ko‘rsatmalar aniq mazmunda bo‘lishi zarur. Chunki
ko‘rsatmadagi noaniqliklar mo‘ljaldagi maqsadga erishishga olib kelmaydi. Odam
uchun tushinarli bo‘lgan "3-4 marta silkitilsin", "5-10 daqiqa qizdirilsin", "1-2
qoshiq solinsin", "tenglamalardan biri yechilsin" kabi noaniq ko‘rsatmalar
robot
yoki
kompyuterni
qiyin
ahvolga
solib
qo‘yadi.
Bundan tashqari, ko‘rsatmalarning qaysi ketma-ketlikda
bajarilishi ham muhim
ahamiyatga ega. Demak, ko‘rsatmalar aniq berilishi va faqat algoritmda ko‘rsatilgan
tartibda
bajarilishi
shart
ekan.
Ommaviylik
. Har bir algoritm mazmuniga ko‘ra bir turdagi masalalarning barchasi
uchun ham o‘rinli bo‘lishi kerak. YA’ni masaladagi boshlang‘ich ma’lumotlar
qanday bo‘lishidan qat’iy nazar algorim shu xildagi har qanday masalani yechishga
yaroqli bo‘lishi kerak. Masalan, ikki oddiy kasrning
umumiy mahrajini topish
algoritmi, kasrlarni turlicha o‘zgartirib bersangiz ham ularning umumiy mahrajlarini
aniqlab beraveradi. Yoki uchburchakning yuzini topish algoritmi, uchburchakning
qanday bo‘lishidan qat’iy nazar, uning yuzini hisoblab beraveradi.
Natijaviylik
. Har bir algoritm chekli sondagi qadamlardan so‘ng albatta natija
berishi shart. Bajariladigan amallar ko‘p bo‘lsa ham baribir
natijaga olib kelishi
kerak. Chekli qadamdan so‘ng qo‘yilgan masala yechimga ega emasligini aniqlash
ham natija hisoblanadi. Agar ko‘rilayotgan jarayon cheksiz davom etib natija
bermasa,
uni
algoritm
deb
atay
olmaymiz.
Dostları ilə paylaş: