Algoritmlarni loyihalashga kirish. Ko‘phadlar qiymatlarini hisoblashda
Gorner sxemasi Massivlarni qayta ishlash uchun mo‘ljallangan algoritmlarni
ishlab chiqish va dasturlashtirish
Reja:
1.
Algoritmlarni loyihalashga kirish.
2.
Ko‘phadlar qiymatlarini hisoblashda Gorner sxemasi
3.
Massivlarni qayta ishlash uchun mo‘ljallangan algoritmlarni
ishlab chiqish va dasturlashtirish
Algoritmlarni loyihalashga kirish.
Algoritmni tanlash qo’yilgan
masalaning shartlari va boshqa bir nechta parametrlar asosida amalga oshiriladi: ular
elementlar soni, elementlar
joylashish tartibi, EHM axitekturasi,
elementlarga
qo’yiladigan masala shartlari va b. bo’lishi mumkin. Shuning uchun,
algoritmni
loyihalashda masalaning qo’yilishi, qo’llash mumkin bo’lgan algoritmlar sinflari va
yuqoridagi parametrlar juda chuqur o’rganilishi kerak. Algoritm korrekt deyiladi,
agar unng natijasi barcha kiruvchi mt lar uchun aniq chiquvchi mt larni tashkil etsa.
Bu holda ihlatilgan korrekt algoritm berilgan masalani yechib beradi deyiladi. Agar
algoritm nokorrekt bo’lsa, uning natijasi ba’zi bir kiruvchi mt lar uchun noto’g’ri
bo’ladi yoki umuman natija bermasligi mumkin. Ba’zi hollarda, ya’ni xatoliklarni
tekshirib turish imkoni bo’lganda, nokorrekt algoritmlar ham foydali bo’lishi
mumkin. Ko’pincha korrekt algoritmlardan foydalaish maqsadga muvofiq
hisoblanadi.
Algoritm samaradorligi. Javob berilishi kerak bo'lgan
birinchi jiddiy
savol: qanday qilib “samarali algoritm” tushunchasini aniqlash mumkin? Bir
qarashda samaradorlikning ishchi ta'rifi quyidagicha ko'rinishi mumkin.
1- ta'rif: algoritm samarador deb ataladi, agar ma'lumotlar kiritilganda uni
amalga oshirish tezkor bajarilsa.
Albatta, samaradorlik nisbiy tushuncha bo’lib, bir nechta algoritmlarni
solishtirish orqali aniqlanadi.
Xossalari:
Tushunarlilik –algoritmda ijrochiga berilayotgan kо‘rsatmalar aniq
mazmunda bо‘lishi;
Diskretlilik – algoritmlarni chekli qadamlardan tashkil qilib bо‘laklash
imkoniyati ;
Cheklilik – bajarilayotgan algoritm chekli
qadamlarda natijaga olib
kelishi;
Natijaviylik - natijaning bо‘lishi;
Ommaviylik – har bir algoritm mazmuniga kо‘ra bir turdagi masalalarning
barchasi uchun ham о‘rinli bо‘lishi .
Formallik –komandalarni mexanik bajarish imkoniyati.
Bu xossa robotlar, kompyuterlar va boshqa qurilmalarda komandalarning
ketma-ket bajarilishini ta’minlaydi.
Algoritm turlari : Chiziqli algoritm - deb
hech qanday shartsiz faqat
ketma-ket bajariladigan jarayonlarga aytiladi.
Tarmoqlanuvchi algoritm - deb ma’lum shartlarga muvofiq bajariladigan
kо‘rsatmalardan tuzilgan algoritmga aytiladi.
Takrorlanuvchi algoritm - deb biron bir shart tekshirilishi yoki biron
parametrning har xil qiymatlari asosida takroriy
xisblashlarni bajaradigan
algoritmga aytiladi.
Yuqorida qayd qilganimizdek, qo‘yilgan biror masalani EHMda yechish
uchun, avval uning matematik modelini, keyin algoritmini va programmasini tuzish
kerak bo‘ladi. Bu uchlikda algoritm bloki muhim ahamiyatga ega. Endi algoritm
tushunchasining
ta’rifi
va
xossalarini
bayon
qilamiz.
Algoritm bu oldimizga qo‘yilgan masalani yechish zarur bo‘lgan amallar ketma-
ketligidir.
Algoritm so‘zi va tushunchasi IX asrda yashab ijod etgan buyur alloma Muhammad
al-Xorazmiy nomi bilan uzviy bog‘liq. Algoritm so‘zi Al-Xorazmiy nomini Yevropa
olimlari tomonidan buzib talaffuz qilinishidan yuzaga kelgan. Al-Xorazmiy birinchi
bo‘lib o‘nlik sanoq sistemasining tamoyillarini va undagi to‘rtta amallarni bajarish
qoidalarini
asoslab
bergan.