O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti
Yüklə 4,77 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 23%
Маркировка 32% 105 Dori vositalarini qalbakilashtirish muammosi ko‘lamlari haqida ma’lumotlar xozircha etarli emas. Xozirgi paytda bu muammo rivojlangan mamlakatlar bilan bir qatorda, rivojlanib kelayotgan mamlakatlarga ham ta’sir qilmokda.Bu muammo ko‘proq dori vositalarini ishlab chiqarish, importi, tarqatilishi, etkazib berish tartibga solinishi va nazorati kuchsiz bo‘lgan mamlakatlarda kuzatilmoqda. Respublikamizda dori vositalarining sifati “O predotvra щenii vvoza na tamojennuyu territoriyu RUz falsifitsirovannыx lekarstvennыx sredstv”(25 avgust 2000 g), «O lekarstvennыx sredstvax i farm deyatelnosti» (25 anrel 1997 g) «O zaщite prav potrebiteley» ( 26 aprel 1996 g), «O standartizatsii» (28 dekabr 1993 g), «Ob oxrane zdorovya» (29 avgust 1996 g) qonunlari, «O realizatsii mer po sovershens tvovaniyu vvoza potrebitelskix tovarov v RUz» (5 dekabr 2002 g №427) qaror Bilan boshqarib turiladi. O‘zbekiston xududida faqat mos kelish sertifikatiga ega bo‘lgan dorilargina sotuvga chiqariladi. Bunday sertifikatlar akkreditatsiyadan o‘tgan “Dori vositalarini ekspertizadan o‘tkazish va standartlash Davlat Markazi”qoshidagi laboratoriyalar tomonidan beriladi. Sertifikatlashtirish ishlarini engillashtirish maqsadida Andijon (Farg‘ona, Andijon, Namangan viloyatlarida), Urgench (Xorazm vil. va Qoraqalpog‘iston), Samarqand (Samarqand, Navoiy, Buxoro vil.) va Qarshida (Qashqadaryo, Surxondaryo) regional sertifikatlashtirish Markazlari tashkil etilgan.Ushbu organlarning sertifikatlari hamdo‘stlik Davlatlari tomonidan tan olingan. Dori vositalarining qalbakilashtirilishga ta’sir ko‘rsatuvchi omillar . Qalbaki dori vositalari miqdorining ko‘payishiga bir kancha omillar ta’sir qiladi. Bu omillar yaxshilab o‘rganib chiqilib, muammoni xukumat miqyosida belgilab,dori vositalarini taqsimlash tizimida qalbakilashtirishning oldini olish bo‘yicha samarali dasturlar ishlab chiqilishi kerak.Quyida qalbakilashtirilishga ta’sir ko‘rsatuvchi asosiy omillar keltirilgan. • Qonun bazasining etarli emasligi Har bir mamlakatda dori vositalari qalbakilashtirilishining oldini olish va bu muammoni bartaraf etishga qaratilgan qonunlar mavjud bo‘lishi kerak.Agar dori vositalarini ishlab chiqarish va sotish jarayonini nazorat qiluvchi qonunlar etarli bo‘lmasa yoki umuman yo‘q bo‘lsa,qalbakilashtirish jazosiz qolishi mumkin. • Amaldagi qonunlarni etarli darajada qo‘llanilmasligi Mavjud qonunlarni so‘zsiz bajarilishi yulga qo‘yilmaganligi qalbakilashtirish kabi jinoyatlarning sodir bo‘lishiga olib keladi,chunki bu holda qamalish yoki jazodan qo‘rqish xissi bo‘lmaydi. • Jazo sanksiyalarining kuchsizligi Dori vositalari to‘g‘risidagi qonunchilikni buzganlik uchun jazo sanksiyalari yumshoqligi yoki umuman jazolanmasligi qalbakilashtirishga olib keladi. • Ko‘p sonli vositachilar ishtirokidagi kelishuvlar Mahsulot ko‘plab vositachilar yoki rasmiy kelishuvlardan utsa va nazorat tizimi etarli bo‘lmasa,bu holatda dorilarni qalbakilashtiruvchilarga bozorga o‘z mahsulotlarini kiritishga qulay imkoniyat yaratiladi. • Talabning taklifdan yuqoriligi Dorilarga talabning taklifdan ustunligi, qalbakilashtirilishni keltirib beruvchi omil hisoblanadi.CHunki, bu holatda qalbaki mahsulotni ishlab chiqarish va sotish katta foyda olish imkonini beradi. Ba’zan dorilarga talabning ortishi dorilarning kerak bo‘lmagan xollarda ham iste’mol qilishi tufayli yuzaga keladi. • Narxning yuqoriligi Dorilarga bo‘lgan narxning yuqoriligi va narxlar orasidagi katta farqlarning bo‘lishi arzonrok qalbaki dori vositalarini bozorga kiritish imkonini beradi. • Dorilarning noqonuniy ishlab chiqarilishning mukammallashuvi . Dori vositalarni ishlab chiqarish va qadoqlash uchun taklif etilayotgan murakkab zamonaviy asbob-uskunalarning paydo bo‘lishi tufayli qalbaki dorilarni haqiqiylaridan farqlashni murakkablashtirdi. CHunki, bu holat dorilarni qalbakilashtiruvchilarga haqiqiy dori vositalariga aynan o‘xshash bo‘lgan qalbakilarini chiqarish imkonini berdi. • Manfaatdor tomonlarning orasidagi samarasiz hamkorlik 106 Ulgurji ta’minotchilar va ishlab chiqaruvchilarning tegishli nazorat organlariga dori vositalarining qalbakilashtirish holati to‘g‘risidagi ma’lumotlarning berish istagi yo‘qligi milliy xokimiyat organlariga Ushbu faoliyatni tuxtatishiga imkon berayapti. • Eksport qiluvchi mamlakatlar tomonidan va erkin savdo zonalarida nazoratning mavjud emasligi Eksport uchun ishlab chiqariladigan farmatsvtik preparatlar mazkur mamlakat o‘zi uchun ishlab chiqargan dori vositalariga qabul qilingan standart bo‘yicha nazorat qilinmaydi. Undan tashqari xorijiy mamlakatlar uchun mo‘ljallangan dorilar nazorati kuchsiz bo‘lgan erkin savdo zonalari orqali eksport qilinadi. Bu esa zonalarda qayta qadoqlash va yorliqlash imkoniyatini yaratadi. Natijada qalbaki dorilar savdosi ko‘payadi. Yüklə 4,77 Mb. Dostları ilə paylaş:
|