O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti



Yüklə 0,77 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə15/49
tarix26.03.2022
ölçüsü0,77 Mb.
#84742
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   49
20. 5A140501 – Kimyo (fan yo‘nalishlari bo‘yicha)

qaytar 

reaksiyalar

Massalar 



ta’siri 

qonuni. 


Analitik 

kimyoda  muvozanatning  asosiy  turlari:  kislota-asosli  muvozanat,  kompleks 

hosil  qilish,  oksidlanish-qaytarilish,  cho‘ktirish.  Analitik  va  muvozanat 

konsentratsiya.  Elektrostatik  kuchlarning  elektrolit  tabiatiga  va  reaksion 

qobiliyatga 

ta’siri. 

Aktivlik, 

aktivlik 

koeffitsiyenti. 

Eritmaning 

ion 

kuchi.  Chekli  va  kengaytirilgan  Debay  va  Gyukkel  qonunlari.  Moddaning 



standart 

holatdagi 

aktivligi. 

Muvozanat 

konstantalari 

(termodinamik, 

konsentratsion 

va 


shartli) 

ular 


orasidagi 

bog‘liqlik.  Ko‘p  bosqichli 

reaksiyaning  muvozanat  konstantasi  va  uning  bosqichlar  bilan  o‘zaro 

bog‘liqligi. 

Kislota-asosli reaksiyalarda muvozanat. 

Kislota  va  asoslar  haqida  hozirgi  zamon  tushunchalari.  Brensted-Louri 

nazariyasi. 

Asosli 


va 

kislotali 

konstantalari. 

Har 


xil 

ko‘rinishdagi 

protolitik  eritmalarda  rNini  hisoblash.  Protolit  kuchiga  ta’sir  etuvchi 

omillar.  Induksion  (ichki  molekulyar  vodorod  bog‘lanish)  effekt,  dielektrik 

doimiysi  (molekulalararo  vodorod  bog‘lanish).  Ionlanish  va  dissotsilanish. 

Erituvchi  va  uning  avtoprotoliz  konstanstasi  bilan  bog‘liqligi.  Erituvchilarning 

kislota-asos  xossasi  bo‘yicha  klassifikatsiyasi:  aprotonli,  protogenli,  protofilli. 

Lion va liat ionlar. Lyuisning elektron nazariyasi nuqtai nazaridan kislota va asos 

tushunchalari.  Kreshkovning  kislota  asoslar  to‘g‘risidagi  proton-elektron-gidrid 

konsepsiyasi.  Bufer  eritmalar  va  ularning  xossalari.  Bufer  sig‘imi.  Bufer 

sistemalarda rN ni hisoblash. 

Kompleks hosil qilish reaksiyalarida muvozanat. 

Analitik 

kimyoda 


ishlatiladigan 

komplekslarning 

turlari. 

Analitik 

ahamiyatga  ega  bo‘lgan  kompleks  birikmalarning  xossalari:  barqarorlik, 



eruvchanlik,  rangdorlik,  uchuvchanlik.  Metalligandli  o‘zaro  ta’sir  tavsifi 

bo‘yicha  kompleks  birikmalarning  sinflanishi:  bir  va  ko‘p  yadroli  kompleks 

birikmalar.  Bir  ligandli  va  ko‘p  ligandli  (uchlamchi  aralash  ligandli)  kompleks 

birikmalar. Barqarorlik konstantalari (umumiy bosqichli). Hosil bo‘lish funksiyasi. 

Kompleks 

birikmalar 

dissotsiatsiyasi. 

Kompleks 

birikmalar  va  qo‘sh  tuzlar.  Umumiy  va  bosqichli  barqarorlik,  beqarorlik 

konstantalari. 

Xelatlar, 

ichki 


kompleks 

birikmalar. 

Xelatlar 

barqarorligini 

belgilovchi 

omillar: 

reagentlarning 

tuzilishi 

va 

ular 


tarkibidagi  donor  atomlar  tabiati,  sikllar  soni  va  o‘lchami,  metall-ligand 

bog‘ining  tavsifi.  Funksional  analitik  guruhlar,  ularning  kompleks  hosil 

qilishida 

tanlab 


ta’sir  etuvchanligi  va  rangli  komplekslarning  hosil 

bo‘lishida  xromofor  guruhlarning  roli.  Kompleks  hosil  bo‘lishiga  ta’sir 

etuvchi  omillar:  markaziy  atom  va  ligandning  tuzilishi,  komponentlar 

konsentratsiyasi,  rN,  eritmaning  ion  kuchi,  harorat.  Kompleks  birikmalarni 

ishlatish  yo‘li  bilan  sezgirlik  va  tanlovchanlikni  oshirish.  Kompleks 

birikmalar  va  organik  reagentlarni  har  xil  analiz  usullarida  ishlatilish 

imkoniyatlari. 

Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari. 

Elektrod 

potensiali, 

Nernst 

tenglamasi. 

Standart 

va 


formal 

potensiallar 

bilan 

bog‘liqligi. 



Oksidlanish-qaytarilish 

reaksiyalarining 

yo‘nalishi.  Oksidlanish-qaytarilish  reaksiyalarining  mexanizmi.  Analizda 

qo‘llaniladigan 

asosiy 

organik 


va 

anorganik 

oksidlovchilar 

va 


qaytaruvchilar.  Aniqlanadigan  elementni  oldindan  oksidlash  va  qaytarish 

usullari. 

Cho‘ktirish reaksiyalari

Eruvchanlik  ko‘paytmasi  va  eruvchanlik.  Ularga  ta’sir  etuvchi  omillar. 

Bo‘laklab va sistematik cho‘ktirish. 

Ochish va identifikatsiyalash usuli. 

Ochish 

va 


identifikatsiyalash 

usullarini 

tanlash 

va 


ularning 

vazifalari.  Atomlar,  ionlar,  molekula  va  moddalarni  identifikatsiyalash. 

Bo‘laklab  va  sistematik  analiz  qilish.  Guruh  reagentlari  va  ularga 

qo‘yiladigan  talablar.  Anorganik  va  organik  moddalarni  ochish  va 

identifikatsiyalashning 

fizik 


usullari. 

Mikrokristalloskopik 

analiz, 

pirokimyoviy 

analiz. 

Sifat 


analizining 

xromatografik 

usullari. 

Analizning  ho‘l  va  quruq  usullari.  Ajratish  va  konsentrlashning  kimyoviy, 

fizik-kimyoviy  va  fizikaviy  usullari.  va  konsentrlashning  ekstraksion  va 

xromatografik 

usullari. 

Gaz, 


suyuqlik 

va 


gaz-suyuqlik 

xromatografik 

usullari. 



Miqdoriy analiz 

Metodning 

mohiyati. 

Bevosita 

va 

bilvosita 



aniqlash 

usullari. 

Gravimetrik  analizda  xatoliklar.  Aniqlashning  umumiy  sxemasi.  Tortim, 

cho‘kmaning  miqdori  va  eritmaning  hajmi.  Cho‘ktirilayotgan  shaklga 

qo‘yiladigan  talablar.  Cho‘kmani  eritmadan  ajratish  usullari.  Tortilayotgan 

shaklga  qo‘yiladigan  talablar.  Quritish  va  qizdirish  jarayonida  cho‘kma 

tarkibini  o‘zgartirish.  Amorf  va  kristall  cho‘kmalar,  yirik  kristallarni 

olish  sharoitlari.  Gomogen  cho‘ktirish,  cho‘kmaning  yetilishi.  Cho‘kmaning 

ifloslanish 

sababalari. 

Birgalashib 

cho‘kishning  sinflanishi  (adsorbsiya, 

okklyuziya,  izomorfizm).  Nisbiy  o‘ta  to‘yinish.  Birgalashib  cho‘kishning 

afzalliklari 

va 

kamchiliklari. 



Termogravimetrik 

analiz. 


Analitik 

tarozilar, 

ularning 

turlari 


va 

sezgirliklari. 

Tortish 

texnikasi. 

Gravimetrik analizga misollar. 

Titrimetrik analiz usullari 

Titrimetrik 

analiz 


usullarining 

sinflanishi. 

Titrimetrik 

analizda 

ishlatiladigan  reaksiyalarga  qo‘yiladigan  talablar.  Titrimetrik  aniqlashning  turlari: 

bevosita  va  bilvosita  titrlash.  Titrimetrik  analizda  eritma  konsentratsiyasini 

ifodalash  usullari.  Kislota-asosli  titrlash.  Titrlash  egrilari.  Titrlash  sakramasi  va 

unga  ta’sir  etuvchi  omillar.  Suvsiz  muhitda  kislota-asosli  titrlash.  Titrlashning 

indikator  xatoliklari.  Kislota-asosli  indikatorlar.  Kislota-asosli  titrlashning 

amaliyotda 

ishlatilishi. 

Kislota, 

asos, 

kislotalar 



aralashmasini, 

asoslar 


aralashmasini titrlash. Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari asosida titrlash. Titrlash 

egrilarini  tuzish.  Titrlash  egrilariga  ta’sir  etuvchi  omillar:  kompleksning  hosil 

bo‘lishi, vodorod ioni konsentratsiyasi, ion kuchi. Indikatorlar. Titrlash xatoliklari. 

Amaliyotda  ishlatilishi.  Permanganatometriya.  Yodometriya.  Bixromatometriya. 

Kompleksonometrik  titrlash

Titrlash  egrilarini  tuzish.  Titrlash  xatoliklari. 

Aminopolikarbon  kislotalar  va  ularning  kompleksonometriyada  ishlatilishi. 

Etilendiamintetraatsetat  kislota  va  uning  natriyli  tuzlari-komplekson-III  ning 

titrimetrik  analizda  ishlatilishi.  Kompsonometrik  titrlashning  amaliyotda 

qo‘llanilishi. 

Suvning 

qattiqligini 

aniqlash. 

Cho‘ktirish 

reaksiyasi 

asosida 


titrlash. 

Titrlash 

egriligini 

tuzish. 


Titrlash 

aniqligiga 

adsorbilanish 

hodisasining 

ta’siri.  Titrlash  egrisi 

tavsifiga 

cho‘kma  eruvchanligi,  konsentratsiya  va  haroratning  ta’siri. 

Indikatorlar. 

Titrlash 

xatoliklari. 

Folgard, 

Mor, 


Fayans 

usullari. 

Titrlashning amaliyotda ishlatilishi.  

Optik analiz usullari 

Elektromagnit  nurlanish  spektri:  Uning  to‘lqin  va  korpuskulyar  tabiati. 

Elektromagnit 

nurlanishni 

xarakterlovchi 

kattaliklar 

(to‘lqin 

uzunlik, 

chastota, 

to‘lqin 

soni, 


energiya). 

Elektromagnit 

nurlanish 

spektri. 




Elektromagnit  nurlar  bilan  modda  orasidagi  o‘zaro  ta’sir.  Bu  ta’sirlar 

natijasida  moddada  bo‘ladigan  fizikaviy  jarayonlar.  Spektroskopik  usullar  va 

ularning  turlari.  Spektr  oluvchi  asbob,  tuzilishi,  optik  sxemasi.  Spektrometrni 

xarakterlovchi 

kattaliklar: 

ishlash 


sohasi, 

chiziqli 

dispersiya,  ajratib  ko‘rsatish  kuchi,  yorug‘lik  kuchi.  Elektromagnit  nurlarni 

qabul  qilgichlar:  inson  ko‘zi,  fotoplastinka,  bolometr,  termoelementlar, 

fotoelementlar, 

fotoelektron 

ko‘paytirgichlar, 

fotoqarshiliklar, 

fotodiodlar, 

zaryad 


orqali 

bog‘langan  asboblar,  fotodiodlar  lineykasi. 




Yüklə 0,77 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   49




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə