Osteologia
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
| Vena sistemasi
Yuqori kovak vena ---- vena cava superior Uzunligi 5-8 sm, klapansiz qon-tomir hisoblanadi. Yuqori kovak vena 3 ta sohadan qon yig`adi. 1) Bosh-bo`yindan 2) Qo`llardan 3) Ko`krak qafasining devor tarmoqlaridan Yig`ilgan qonni yurakning o`ng bo`lmasiga quyadi. Yoqori kovak vena o`ng va chap yelka-bosh venasi --- vena brachiocephalica dextra et sinistra larni o`ng 1-qovurg`aning to`sh suyagiga birikkan joyida o`zaro birlashishi natijasida hosil bo`ladi. Yuqori kovak vena 3-juft qovurg`aning to`sh suyagiga birikkan joyida o`ng bo`lmachaga ochiladi. 135 Yelka-bosh venalari ichki bo`yunturuq venasi --- vena jugularis interna bilan o`mrov osti venasi --- vena subclavia larning to`sh-o`mrov bo`g`imining ostida birlashishi natijasida hosil bo`ladi. Umurtqa pog`onasining ichida vena chigallari --- plexus venosus vertebralis lar tafovut qilinadi. Ularning diafragmaning usti sohasida joylashganlari yuqori kovak venaga, diafragmaning osti sohasida joylashganlari pastki kovak venaga ochiladi. Ichki bo`yinturuq venasi foramen jugularis dan boshlanib, 2 ta sohadan vena qonini yig`adi. 1) Kalla ichi tarmoqlaridan --- foramen jugularis ning to`grisida sinus cavernosa bo`lib, kalla ichidagi barcha venalar (sinus transversus, sinus occipitalis, sinus rectus, sinus sagittalis superior, sinus sagittalis inferior, sinus petrosis major, sinus petrosis minor, sinus sigmoidea) dan kelgan qonlar shu yerda yig`iladi. 2) Kalla tashqi tarmoqlaridan --- 4 ta venadan qonni yig`adi va yig`ilgan qonni yelka-bosh venasiga quyadi. a) vena thyroidea superior b) vena lingualis c) vena facialis d) vena retromandibularis Tashqi bo`yinturuq venasi --- vena jugularis externa esa 3 ta venadan qon yig`adi. 1) vena occipitalis 2) vena auricularis posterior 3) vena retromandibularis Tashqi bo`yinturuq venasi yig`ilgan qonni ichki bo`yinturuq venasiga quyadi, ichki bo`yinturuq venasi esa yelka-bosh venasiga quyadi. Til osti suyagining atrofida ikkita vena jugularis anterior birlashib, arcus jugularis ni hosil qiladi. Bu ravoq teri osti yuza venalaridan qonni yig`ib, yig`ilgan qonni tashqi bo`yinturuq venasiga quyadi. U ichki bo`yinturuq venasiga, ichki bo`yinturuq venasi esa yelka-bosh venasiga quyadi. Qo`lning yuza venalari 1) Bosh barmoq ro`parasidan vena qonini yig`adigan vena cephalica --- bilakning oldingi yuzasidagi sulcus radialis da joylashadi. 2) Jimjiloq ro`parasidan vena qonini yig`adigan vena basilica --- bilakning oldingi yuzasidagi sulcus ulnaris da joylashadi. 136 Bu ikkita vena yuqoriga qarab ko`tarilib, tirsak chuqurchasi sohasida vena intermedia cubiti yordamida o`zaro birlashadi. Shu yerdan inyeksiya qilinadi. So`ngra vena cephalica yuqoriga qarab ko`tariladi va yelkaning oldingi yuzasidagi sulcus biceptalis lateralis da joylashadi. Yig`gan qonini vena axillaris ga quyadi. So`ngra vena basilica yuqoriga qarab ko`tariladi va yelkaning oldingi yuzasidagi sulcus biceptalis medialis da joylashadi. Yig`gan qonini vena brachialis ga quyadi. Pastki kovak vena ---- vena cava inferior Qorin aortasining o`ng tomonida joylashadi. O`ng hamda chap umumiy yonbosh venalarining 4-bel umurtqasi ro`parasida birlashishidan hosil bo`ladi. Uzunligi 10-12 sm bo`ladi. Pastki kovak vena quyidagi sohalardan qon yig`adi: 1) Ko`krak bo`shlig`ining a`zo tarmoqlaridan 2) Qorin bo`shlig`ining a`zo va devor tarmoqlaridan 3) Chanoq bo`shlig`ining a`zo va devor tarmoqlaridan 4) Oyoqlardan Pastki kovak vena yig`ilgan qonni yurakning o`ng bo`lmachasiga quyadi. Pastki kovak venaga a`zo tarmoqlari 2 guruhga bo`linadi 1) Parietal tarmoqlari 2) Visseral tarmoqlari Parietal tarmoqlari 1) vena phrenica inferior 2) vena lumbalis --- 4 juft bo`ladi Visseral tarmoqlari 1) vena renalis 2) vena suprarenalis media 3) vena testicularis (ovarica) 4) vena hepatica Darvoza venasi ---- vena portae Qorin bo`shlig`idagi barcha toq a`zolarning vena qonini yig`ib oladi. Darvoza venasi 3 ta venaning qo`shilishidan hosil bo`ladi. 1) vena lienalis 137 2) vena mesenterica superior 3) vena mesenterica inferior Qorin bo`shlig`idagi 4 juft vena lumbalis ning yuqorigi 1 jufti yuqoriga qarab ko`tariladi (vena lumbalis ascendens dextra et sinistra) va diafragmaning bel qismini o`ng hamda chap oyoqchalari orqali ko`krak bo`shlig`ining ichiga kirib, o`ngi vena azygos, chapi vena hemiazygos nomini oladi. Toq vena --- vena azygos ko`krak bo`shlig`ining o`ng tomonidagi vena lardan qon yig`adi. 1) vena mediastenalis 2) vena pericardium 3) vena oesophagus 4) vena intercostalis posterior dextra 5) vena bronchialis Yarim toq vena --- vena hemiazygos ko`krak bo`shlig`ining chap tomonidagi venalardan qon yig`adi. 1) vena mediastenalis 2) vena pericardium 3) vena oesophagus 4) vena intercostalis posterior sinistra 5) vena bronchialis 6) vena hemiazygos accessorius --- yuqoridan keladi So`ngra yarim toq vena chap 7-qovurg`aning to`sh suyagiga birikkan joyida o`ng tarafga burilib, yig`gan qonini toq venaga quyadi. Toq vena esa yig`gan qonlarini yuqori kovak venaga quyadi. Oyoqning yuza venalari 1) vena saphena magna organizmdagi eng uzun vena hisoblanadi. Bosh barmoq ro`parasidan boshlanib, boldir bilan sonning medial sohasidagi barcha vena qon-tomirlaridan vena qonini yig`ib, canalis adductorius dan o`tib, yig`gan qonini vena femoralis ga quyadi. 2) vena saphena parva jimjiloq ro`parasidan boshlanib, boldirning lateral sohasidagi vena qon-tomirlaridan vena qonini yig`ib, yig`gan qonini vena popliea ga quyadi. Vena poplitea esa yig`gan qonini vena femoralis ga quyadi. 138 Vena sistemasida 2 xil anastomoz tafovut etiladi 1) Kava-kaval anastomozlar --- yuqori kovak vena oqimlarining pastki kovak vena oqimlari bilan bog`lanishi. 2) Porta-kaval anastomozlar --- darvoza venasining kovak vena oqimlari bilan bog`lanishi. Kava-kaval anastomozlar: 1) vena epigastrica superior ---> vena thoracica interna ---> vena subclavia ---> vena brachiocephalica ---> vena cava superior vena epigastrica inferior ---> vena iliaca externa ---> vena iliaca communis ---> vena cava inferior 2) plexus venosus vertebralis cervicalis et thoracica ---> vena cava superior plexus venosus vertebralis lumbalis et sacralis ---> vena cava inferior 3) vena lumbalis ascendens dextra et sinistra ---> vena azygos et hemiazygos ---> vena cava superior vena lumbalis (qolganlari) ---> vena cava inferior Porta-kaval anastomozlar 2 ga bo`linadi: 1) Yuqori kovak vena oqimlari bilan darvoza venasi oqimlarining birlashuvi 2) Pastki kovak vena oqimlari bilan darvoza venasi oqimlarining birlashuvi Yuqori kovak vena oqimlari bilan darvoza venasi oqimlarining birlashuvi: 1) vena epigastrica superior ---> vena cava superior vena paraumblicalis ---> vena portae 2) vena oesophagus ---> vena cava superior vena oesophagus (qorin qisminiki) ---> vena portae Pastki kovak vena oqimlari bilan darvoza venasi oqimlarining birlashuvi: 1) vena epigastrica inferior ---> vena cava inferior vena paraumblicalis ---> vena portae 2) vena rectalis media et inferior ---> vena cava inferior vena rectalis superior ---> vena portae Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|