|
Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciencestilshunoslikda-eskirgan-so-zlarning-kelib-chiqishi-va-ularning-qiyosiy-tahliliOriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
VOLUME 2 | ISSUE 11
ISSN 2181-1784
Scientific Journal Impact Factor
SJIF 2022: 5.947
Advanced Sciences Index Factor
ASI Factor = 1.7
557
w
www.oriens.uz
November
2022
anglatuvchi so’z bu – “Shirin” deb atalar ekan. “Soqchilar” bu so’zni hammamiz
eshitganmiz, albatta, tarixiy asarlarda va tarixiy kinolarda. Ushbu so’zning ma’nosi
“tanlangan imtiyozli qo’shinlar; Suverenlik yoki qo’mondonlik uchun xavfsizlik
sifatida xizmat qiladigan harbiy qismlar”. “Geenna” bu “do’zax” ma`nosida kelsa,
“Golome” – “ochiq dengiz” ma’nosini beradi. “Delinkka” – doimiy ravishda band
bo’lgan, hunarmandchilik. “Armaniston” – sukon yoki jun matodan erkaklar tashqi
kiyimi. “Ababa” – “bu tartibda” degan ma’noni anglatgan. Ko’rib turganingizdek,
o’zbek tili juda ham boy til. Tarixga qancha ko’p nazar tashlasak, shuncha ko’p yana
biz bilmagan ma’lumotlar kelib chiqadi. Ayniqsa, tilshunoslik o’zining keng
qamrovli sohalarida bir qancha ma’lumotlarga ega va ularni sanab sanog’iga yeta
olmaymiz.
Shuning
uchun
ham
insonlar
faqatgina
o’zlariga kerakli
ma’lumotlarnigina o’rganishadi, xolos.
Eskirgan so’z terminiga keladigan bo’lsak, uning ahamiyati hozirgi kunga kelib
juda ham muhim bo’lib kelmoqda. Eskirgan lug’at esa xalq tarixi haqidagi bilimlarni
shakllantirish, uni milliy kelib chiqishi bilan tanishtirish uchun qimmatli materialdir.
Bu bizni tarix bilan bog’laydigan aniq iplardir. Uni o’rganish ajdodlarning tarixiy,
ijtimoiy, iqtisodiy faoliyati haqidagi ma’lumotlarni qayta tiklash, xalqning turmush
tarzi haqida bilim olishga imkon beradi. Eskirgan so’zlar – bu nutqni diversifikatsiya
qilish, unga hissiyot qo’shish, muallifning voqealikka munosabatini ifodalash
imkonini beruvchi vositadir
9
.
XULOSA
To’plangan barcha ma’lumotlardan shunday xulosaga kelishimiz mumkinki,
eskirgan so’zlar har bir millat uchun birdek zarur va muhim hisoblanadi. Negaki, har
qanday yangi kirib kelgan so’z bo’ladimi yoki eskirgan so’zmi bu o’sha millatning
tarraqiyotini, rivojlanish bosqichlarini va shuningdek, qanday tarixga ega ekanligini
ko’rsatib beradi. Shuning uchun ham biz eskirgan so’zlarga past nazar bilan qarab, u
endi bizga kerak emas, axir biz undan foydalanmaymizku deyishimiz noto’g’ri.
Chunki, tilshunoslikdagi har bir soha, har bir yo’nalish o’zining ma’lum bir vazifasi
borligi tufayli ham hozirgacha yashayapti va o’rganilyapti. Eskirgan so’zlar ham
xuddi shunday, o’zining vazifasi va o’rniga ega. Demak, eskirgan so’zlar, arxaizmlar,
istorizmlar, tarixiy so’zlar, neologizmlar va yana shunga o’xshash terminlardan biz
ma’lum bir sohalarda va ma’lum bir jarayonda foydalanishimiz mumkin ekan.
Ularning tahliliga nazar tashlaganimizda ham ular turli xil vazifalarni bajarishini va
9
Optolov.ru
|
|
|