Mühazirə 5 İstedadlı şagirdlərin yaradıcılıq qabiliyyətlərinin aşkar edilməsində "Məhlullar" mövzusunun tədrisi

Cavab: 34,5 %
4. Məhlulun molyar qatılığı
Molyar qatılıq 1000 ml, yaxud 1 ℓ məhlulda olan maddənin qram mollarla miqdarına deyilir. 1000 ml məhlulda olan maddəni qram –mollarla ifadə etsək,onda molyar qatılıq alarıq. Bu məqsədlə şagirdlərə bir neçə məsələ tipi öyrədilir. Molyar qatılıq M ilə işarə edilir.
Məsələ 1: 300 ml 2,5 M H₂SO₄ məhlulu hazırlamaq üçün nə qədər H₂SO₄ götürüldüyünü hesablayın.
Həlli: 1. Sulfat turşusunun nisbi molekul kütləsi tapılır.
1 mol H₂SO₄= 98q Mr( H₂SO₄) = 98

2. 2,5 mol H₂SO₄-ün kütləsi tapılır, tənasüb qurulur:

1mol H₂SO₄ ——— 98 q x= 245 q H₂SO₄
2,5 mol H₂SO₄ —— x
3. 300 ml məhlul hazırlamaq üçün maddənin kütləsi tapılır:
1000 ml məhlulda ——— 245 q H₂SO₄ varsa x= 73,5 q
300 ml məhlulda ——— x q H₂SO₄ olar
Cavab: 73,5 q H₂SO₄
Məsələ 2: 30 q Na₂CO₃ duzu suda həll edilərək 300 ml məhlul hazırlanmışdır. Alınmış məhlulun molyar qatılığını tapın.
Həlli: 1. 1000ml məhlulda olan Na₂CO₃-un kütləsi tapılır. Onda belə tənasüb qurulur:
300 ml məhlulda ——— 30 q maddə varsa x= 100 q
1000 ml məhlulda da ——— x q olar
2. Na₂CO₃-ın nisbi molekul kütləsi tapılır.
Mr ( Na₂CO₃) = 106 1mol Na₂CO₃= 106 q
3. 100 q Na₂CO₃-ün neçə mol olduğu tapılır:
106 q Na₂CO₃ ——— 1 mol edirsə x= 0,94 molyar
100 q Na₂CO₃ ——— x edər
Cavab: 0,94 molyar Na₂CO_3.
5. Məhlulun molyal qatılığı
Məsələ 1: 2 molyal sulfat turşusu məhlulu hazırlamaq üçün nə qədər H₂SO₄ lazımdır?
Həlli: Şagirdlərə izah olunur ki, molyal qatılıq 1000q həlledicidə həll olan maddənin mollarla miqdarıdır. Deməli, təkcə həlledicinin miqdarı 1000 q-dır. Ona görə də 1000 q həlledicidə (suda) nə qədər maddə həll olduğu tapılır və qram-mollarla ifadə edilir. Əvvəlcə maddənin nisbi molekul kütləsi tapılır;
Mr ( H₂SO₄)= 98; 1mol H₂SO₄= 98 q
Tənasüb qurulur:
1mol H₂SO₄ —— 98q x = = 196
2 mol H₂SO₄ —— x

Deməli, 2 molyal sulfat turşusu məhlulu hazırlamaq üçün 196 sulfat turşusu götürüb, onu 1000 q suda həll etmək lazımdır.