Mövzu Turizm resurslarının öyrənilməsinin elmi-nəzəri əsasları Plan: 1
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
7 Sahilyanı rekreasiya – turizm ehtiyyatlarına isə abrazion relyef formaları, dəniz sahili meşə və cəmənlik landşaftları, narın qumlu cimərlikləri, dəniz suyunun mövsüm dövründə temperaturu, su hövzələrinin fauna, flora zənginliyi, iqlim komfortluğu aid edilir. Dağ ekosistemlərinə daxil olan əsas komponentlərə təbiət abidələri, ekzotik landşaft, meşəlik əraziləri və s. aiddir. Avropa ölkələridə turizm ehtiyyatlarının öyrənilməsində ümumiləşdirilmiş meyar resurs potensialından turizm – istirahət məqsədilə maksimum istifadə olunması və ərazi mənisənilməsi ilə bağlıdır. Turizm sənayesinin yüksək inkişaf etdiyi cənubi Avropa ölkələrində turizm ehtiyyatlarının tədqiqatı ərazi üzrə təminat səviyyəsindən, turizm mərkəzlərinə yaxınlığından, cimərləklərdən istifadə imkanlarından və s. üzrə aparılır. 3.Turizm ehtiyyatlarının təsnifatı və bölgü prinsipi. Turizm ehtiyyatlarının öyrənilməsi ölkəşünaslığın tərkib hissəsi olduğu üçün onun yayılması, təsnifatı, dinamikliyi və istifadə xüsusiyyətləri əsas tədqiqat mövzularından sayılır. Turizm ehtiyyatlarının öyrənilməsinin nəzəri və metedologi əsasları konstruktiv coğrafiyanın tərkib hissəsindən sayılır. Turizm ehtiyyatlarının nəzəri, metedoloji xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi Avropa, Amerika alimləri ilə yanaşı, Rusiya və Polşa alimlərinin də rolu olmuşdur. Turizm ehtiyyatlarının nəzəri əsaslarının öyrənilməsi aşağidakı xüsusiyyətləri önə çıxarır: 1. Ehtiyyatın təsnifatı və ərazi üzrə bölgü prinsipi; 2. Ehtiyyatın sosial – iqtisadi baxımından qiymətləndirilməsi və ərazi rekreasiya sistemlərinin formalaşmasında rolu; 3. Ərazinin təbii turizm resursları ilə təminat səviyyəsi və ondan istifadəni xüsusiyyətləri; 4. Regional inkişafda təbii ehtiyyatlardan istifadənin rolu, həmçinin ərazi mənimsənilməsi üzrə bu ehtiyyatın qiymətləndirilməsi; Turizm ehtiyyatlarının təsnifat prinsipində aşağıdakılar əks olunur: 1. Ehtiyyatın yayıldığı ərzinin coğrafi şəraiti; 8 2. Ehtiyyatın turizm sənayesində olunması; 3. Ehtiyyatdan istifadənin iqtisadi qiymətinin müəyyən olunması. Turizm ehtiyyatlarının yayılması və ərazi üzrə təminat səviyyəsi sosial - iqtisadi xarakter daşıdığı üçün təbii antropogen amillərin təsirindən asılıdır. Turizm ehtiyyatlarının ərazi üzrə yayılması ehtiyyatların təxmini hesablanmış miqdarı ilə müəyyənləşir. Turizmdə ehtiyyatlar inteqral qiymətləndirmənin əsas göstəricisi sayildığına görə burada riyazi hesablamalar ehtiyyatlardan istifadənin müddətinə görə aparılır. Hər bir ehtiyyatın yayıldığı ərazinin coğrafi şəraiti, iqtisadiyyatın digər sahələri ilə birgə istifadənin sosial xarakteri buraya daxil edilir. Yəni hər bir təbii,antropogen komponentin miqdarı, dəyəri onun digər istehsal sahələrində istifadə olunduqdan sonra qiymətləndirilməsi əsasında aparılır. Ə gər turizm ehtiyatların da ərazi üzrə təminat səviyyəsi onun digər resurslarla birgə istifadəsi ilə bağlıdırsa, antropogen turizm ehtiyatında bölgü prinsipi və təminat səviyyəsi ayrı-ayrı kompanentin xüsusiyyətlərindən asılı olaraq dəyişir. Turizm ehtiyatının təminat səviyyəsində sosial-iqtisadi göstəricilər xidmətlərin təşkili ilə bağlı olduğuna görə istehsalat və sosial obyektlərdən turizmdə istifadə olunması mümkündür. Kommunal, məişət, iaşə xudmətlərindən istifadə birbaşa turizm ehtiyyatlarindan istifadə ilə bağlıdırsa, turizmdə təminat sahələri maddi – istehsalın müxtəlif növləri ilə birgə aparılır. Iqtisadi təminant səviyyəsi infrastrukturla yanaşı kənd təsərrüfatı, tikinti, yüngül, yeyinti sənayesinin inkişafına da təsir etmiş olur. Turizm ehtiyyatlarının öyrənilməsində digər xüsusiyyətlərdən biri də cəmiyyətlə təbiət arasındakı qarşılıqlı əlaqədən yaranan müxtəliflikdir. Bu da ekoturizmin inkişafını təmin etmiş olur. Bu baxımdan insanların təbii mühitlə bağlı olan əlaqəsi aşağıdakı kimi qruplaşdırılır: Turizmin ətraf mühitlə təsiri müsbət və mənfi mənada ola bilər. Yəni ekoloji mühitdə yüklənmə səviyyəsi çox olarsa ətraf mühitə mənfi təsir güclənir. 9 Bu da mövcud turizm ehtiyyatlarının azalmasına səbəb olur. Turizm sənayesi ə traf mühitlə birbaşa bağlı olduğuna görə onun dəyişdirilməsi turizm tılıbatına mənfi təsir göstərir. Xarici mühitin insanların sağlamlığına, psixoloji və fiziki yorğunluğun bərpasına əsas təsir vasitələrindən olduğuna görə ətraf mühitin qorunması turizmdə mühüm yer tutur. Bütün hallarda ətraf mühütin saflığı turizm tələbatında ə sas yer tutur. Texnoloji inkişaf insanların sağlam ətraf mühütə tələbatını artırır ki, bu da turizm vasitəsilə təmin olduğuna görə onun təbiiliyinin qorunması turizmin əsas məqsədlərindən sayılır. Elmi – texniki inkişafın sürətlənməsi insanların sağlam ə traf mühitə tələbatın artırır. Turizm ehtiyyatlarının öyrənilməsində sosial – iqtisadi xarakter daşıdığına görə ərazinin mənimsənilmə səviyyəsi, infrastruktur sahələrin inkişafı ehtiyyatlardan istifadənin bazasını təşkil edir. Buna görə də turizm ehtiyyatlarının yayıldığı ərazilərin infrastruktur, kommunukasiya, nəqliyyat sahələri inkişaf etdikdən sonra mənimsənilməsi aparılır. Turizm sisteminin formalaşmasında mövcud ehtiyyatlardan istifadənin aşağıdakı xüsusiyyətləri də vardır: 1. Mövcud ehtiyyatların turizm sənayesinin maddi bazasını təşkil etməsi. Burada estetik qavrama və rahatlıq baxımından turistlərin istirahəti üçün mövcud təbii iqlim elementləri, memarlıq abidələrindən istifadə olunması daxildir. Rekreasiya ehtiyyatları turizm sənayesinin maddi bazasını təşkil etdiyinə görə ondan istifadə mövcud tələbatların təmin olunmasına imkan verir. Buna görə dəturizm ehtiyyatlarının müəyyən bir bölgədə cəmlənməsi istirahət və turizmin inkişafında əsas vasitə sayılır. 2. Turizm ehtiyyatlarının keyfiyyəti, qiymətləndirilməsi və mövsümi differensiyası tirizm sistemlərinin formalaşmasında əsas rol oynayır. Burada keyfiyyət ətraf mühitin sağlamlığı ilə yanaşı turizm məhsuluna qatıla biləcək tarixi mədəniyyət, etnoqrafik və təbiət abidələri daxil edilir. Burada Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|