Mövzu№ Qədim Şərq fəlsəfəsi Ağalar Qəribov I. Qədim Hind fəlsəfəsi

1. “İn və yan” məktəbi – naturfəlsəfə. Bu məktəb nümayəndələrinin heç bir əsəri dövrümüzə gəlib çatmayıb. Əsas ideyalar qismən “Şi tszin”, “İ tszin” kitablarında əksini tapıb. Məktəbin bütövlükdə ənənəvi Çin mədəniyyətinə təsir göstərmiş əsas ideyasına görə dünyada bir-biri ilə mübarizə aparan iki zidd başlanğıc – in və yan (qaranlıq və işıq, qadın və kişi, aşağı və yuxarı, yer və səma, yumşaq və bərk) mövcuddur. Digər ideya isə beş ünsür – su, od, metal, ağac, torpaq bir-biri ilə qarşılıqlı təsirdədirlər. M.ö. I minilliyin ikinci yarısına qədər bu ideyalar dağınıq şəkildə mövcud olmuş, sonradan məktəbin yeganə nəhəng nümayəndəsi Tszou Yanya (m.ö.IV-III əsrlər) tərəfindən ümumi doktrinada təfsir edilmişdir. O, “beş ünsür” konsepsiyasını tarixi prosesin təfsirinə tətbiq etmişdir. Sonrakı dövrlərdə in və yan məktəbinin inkişafı daosizm və konfusiçiliklə bağlı olmuşdur.