153
kimsə hər gün otağın havasını, döşəkağıları dəyişir, səliqə-səlman yaradırdı. Bu
vəziyyət restoranda da özünü göstərir. Ofisiant gözə görünmür, ancaq o sizin
masanı nəzarətdə saxlayır, əgər sizə bir şey lazım olsarsa, ofisiant o dəqiqə peyda
olur”.
Mehmanxana personalı qonağa xidmət göstərəndə, səy edib “peşkeş” (“çay
pulu”) verməsinə işarə etməməlidir. Qonaq öz arzusu ilə, lazım bilərsə, işçiyə “çay
pulu” verə bilər.
Ə
dəb və mərifət insanın hərəkətləri və davranışında özünənəzarətin,
özünütərbiyənin, yüksək mədəniyyətin təzahürüdür.
Ə
da insanın cəmiyyətdə etiket qaydaları iləözünü idarə etmək üsuludur. Əda
mənəvi anlayışdır. Əda ətrafında olanlara münasibətdə, daxili mədəniyyətdə və
məvi simasında özünü göstərir.
İ
nsanın səliqəli görünüşü, dürüst danışığı, hərəkət və yerişi, yemək qəqul
edərkən masa arxasında özünü aparmaq qaydalarına riayət etməsi və s. yaxşı əda
qaydalarına aiddir.
Mehmanxana personalı bilməlidir ki, o, nəzarət obyektidir və qonaqlar
qarşısında ölkəsini, şəhərini təmsil edir.
Mehmanxanada müxtəlif yaş hədlərində işçilər çalışır. Yaşlı və təcrübəli
işçilər öz hərəkətləri, davranışları ilə cavan işçilərə nümunə olmalıdır.
Mehmanxana peprsonalı öz hərəkətlərinə nəzarət etməlidir. Xidməti vəzifəni
yerinə yetirərkən yersiz hərəkətlərə yol verməməli, stulda əyləşərkən ayağını bir-
birinin üstünə aşırmamalı və yırğalanmamalıdır. Müsahibə apararkən masanın
üstünə barmaqla döyəcləmək, saçlarını tez-tez sığallamaq, dırnaqlarını təmizləmək,
barmaqlarını əzmək, çənəni qaşımaq, əl-qol atmaq və s. ədəbsizlikdir. Birdən
yerindən durmaq və ya oturmaq məsləhət deyil, ehmalca durub və ya oturmaq
lazımdır. Stulun yerini dəyişərkən onu sürüşdürmək deyil, bir yerdən başqa yerə
qoymaq lazımdır. Hər hansı bir yerə daxil olarkən və ya çıxarkən üzünü oturan
insanlara tutmaq münasibdir. Mehmanxana personalı iş vaxtı, dəhlizdə, hollda,
barda oturmamalı, dincəlmək üçün ayrılmış xidməyi otaqda istirahət etməlidir
154
Mehmanxana personalı öz xidməti vəzifəsi ilə əlaqədar ziyafətlərdə,
mərasimlərdə iştirak edir və bu yerlərdə diplomatik protokol qaydalarına riayət
etməlidir. Məsələn, qonaqlarla salamlaşıb təzim edərkən bədən bütünlüklə
ə
yilməməli, çiyinlər və baş ehmalca əyilir.
Mehmanxana personalı masa arxasında etiketin mühit və təlim qaydalarına
riayət etməlidir.
Ziyafətə və ya mərasimə həddən tez gəlmək və gecikmək olmaz.
Ziyafətdə iştirak edən qadınlara diqqətlə yanaşmalı, qulluq göstərilməlidir.
Restoran, bar, kafeyə birinci kişi, sonra qadın daxil olur.
Metrdotel salamlaşıb qonaqların yerini göstərir, menyunu birinci qadına təklif
edir. Menyunu ucadan oxumaq, qiymətləri sadalamaq olmaz.
Nimçələrin sağ və solunda düzülən süfrə ləvazimatlarından (çəngəl, bıçaq,
qaşıq və s.) ardıcıl istifadə etmək lazımdır.
Yeməkdən qabaq salfeti (xörək dəsmalı) açmaq dizin üstünə sərmək lazımdır.
Salfet və ya digər süfrə ləvazimatına aid əşya yerə düşərsə, onu qaldırmaq lazım
deyil və ofisianta yenisini gətirməyi xahiş etmək daha münasibdir.
Salfet ilə üzü, burunu silmək olmaz, yalnız ağzın dodaq hissəsini yüngülcə
silmək lazımdır.
Yadda saxlamaq lazımdır ki, süfrəyə əvvəlcə bufet məmulatı verilir (şərab,
araq, mineral su və s.), sonra soyuq və isti qəlyanaltılar. Daha sonra birinci, ikinci
isti yeməklər və ən axırda desert və çərəz verilir. Yemək yeyərkən tələsmək olmaz,
çörəyi kiçik hissəyə bölüb yemək lazımdır. Bıçaqla yemək olmaz, çəngəllə yeyiləsi
qidanı qaşıqla yemək məsləhət deyil. Əvvəlcə balıqdan, sonra ətdən hazırlanmış
qəlyanaltını yemək məsləhətdir. Bişmiş balığı bıçaqla doğramadan, çəngəllə
yemək lazımdır. Qarnirlə verilmiş əti hissələrə doğramaq deyil, kiçik hissə kəsib
tədricən yemək lazımdır. Bıçaq sağ, çəngəl sol əldə olmalıdır. Qəhvə və ya çay
içiləndən sonra qaşığı fincanda saxlamaq olmaz, onu nəlbəkiyə qoymaq lazımdır.
Spirtli içkilərə həddən artıq aludə olmaq olmaz.
Masa arxasında üzə boya sürtmək, tez-tez güzgüyə baxmaq, saç daramaq
olmaz.
155
Masa arxasından vaxtından əvvəl durarkən ev sahibi və ya ziyafəti təşkil
edəndən üzr istəyib, onların razılığı ilə sezdirmədən getmek lazımdır.
Ofisiantla hesablaşarkən pulu etinasız halda masanın üstünə tullamaq olmaz,
nimçəyə qoyulmuş hesabın altına qoymaq lazımdır.
Siqareti qəhvə və ya çaydan sonra çəkmək məsləhətdir. Masa arxasında qadın
ə
yləşibsə, onun icazəsi ilə siqaret çəkmək olar. Siqaretin külünü nimçəyə və ya
yerə deyil, yalnız külqabıya tökmək olar.
Ziyafətin təşkilatçısı məclisin sona çatmasını nəzərə çatdırır və qonaqlara
iştirak etdikləri üçün təşəkkürünü bildirir.
3. İnsanın xarici görünüşü, onun zövqlə geyinməsi, saçının düzümü, müasir
dəbi, geyimləri bilməsi mehmanxana personalı üçün mühüm şərtlərdən biridir.
Mehmanxana və restoran personalının uniforması onun bu müəssisədə işləməsinə,
rəsmi şəxs olmasına dəlalət edir. Qonaqlar adətən uniformada olan personala
müraciət edirlər. Uniforma estetik olmalı, zövqlə seçilməli, milli və ya klassik
üslubda olmalıdır.
Mehmanxana işçisində zəruri xüsusiyyətlərdən biri də nitq mədəniyyətidir.
Mehmanxana personalı müxtəlif millətlərin nümayəndələri, sənət sahibləri ilə
təmasda olurlar və bu hər bir sualına, müraciətinə cavab verməyə hazır olmalıdır.
Dəqiq, aydın, səlis cavab vermək üçün həm ana dilini, həm də xarici dili yaxşı
bilmək zəruridir. Qonaqlarla danışıq aparan mehmanxana personalı, mühasibinin
yaşını, cinsini, sənətini, vəziyyətini nəzərə almalı, qadına və yaşlı insana hörmətlə
yanaşmalıdır.
Mehmanxana personalı müsahibə apararkən xarakterik və zəruri qaydalara
riyaət etməlidir. Yəni, müsahibinin səsini kəsməməli, sual vermədən axıra kimi
dinləməlidir, cavab verərkən sakit, konkret, dəqiq və xoşsifət olmalıdır, ana dilində
danışarkən xarici dili təlqin etməməlidir, qonağa yersiz suallar verməməlidir,
tabelikdə olanlara göstərişlər sakit tərzdə və aydın verilməlidir, tabelikdə
olanlardan tələb etmək bacarığı olmalıdır. Göstərilənlər mehmanxanalarda
personalın işinin düzgün qurulmasında mühüm şərtlərdəndir
Dostları ilə paylaş: |