Bolmıs tolık adamda sonın menen akırgı soraular yagnıy dunya xakkında, rux
xakkında, kuday xakkında ilimge kol jetpegen xalda payda bolıp barlıgı ulıuma
sheshilmeytugınlıgı menen juzege kelmeydi. İsenim jardeminde onı sheshiuge boladı.
Oytkeni isenim bilimnen tıskarı ne jatkanın bilsek boladı xam katnasık arkalı
trantsendentsiyaga adam ozinin negizgi bolmısın jaratıuı mumkin. Sonın ushın
filosofiya ayrıksha uyreniu turi sıyaklı Yaspers penen pikirlesedi. Oytkeni uyrenilgen
funktsiya xesh kanday baxalıklarga iye bolalmaydı,al sonın ushın ol filosofiyalık
xakıykattı ekzistentsiyalık yagnıy kaytalanbas xam bir xareketli dep esaplaydı. Ol
ulıuma tusinikli xam xarakter eriksizligine iye bola almaydı. İlim sıyaklı alle sonın
xesh kanday rezultat alıp kelmeydi. Yasperske tiykarlanıp filosofiyalastırıu
xakıykatka iye emesligin anlatadı. Al onın izleui karsı uakıyadaol dogmatizmge
kulagan bolar edi. Yagnıy ulıuma pitkerilgen baslangısh bolim bergen bolar edi. Bul
tuurıdan tuurı juz bermeydi, sebebi filosofiyalastırıu Yaspers ushın «Jolda bol» degen
manini anlatadı. Bul ayrıksha metod bolıp trantsentirleniu predmet tobesi oytkeni
akırgı esapta tolık dunya bolmıs filosofyaida predmetinde bar. Ya joklıgı kanshama
aytkanda bull tusinikler predmetti anlatpaydı. Yaspers dunya juzlik tariyxıy protsesti
dauirlerge boliudi 3 izbe-izlik penen almasıp turıushı fazaga bolgen xam sheshedi.
Tariyxka shekemgi tariyxtı dunyalık tariyxtı usı dauirde boliudi olshem menen tolık
oz-ozine xam shegarasına adam bolmısı tusinigi yamasa negizgi xadiyse ornına
aylanadı.
Yaspers ozinin dunya juzlik tariyxtagı ulıumalık korinisin anık sumanikalık manisli
mazmunlı bolıuı menen ornatpa tusinigi dogereginde balans etilgen xamde sxeması
rauajlangan jamiyetine kirgen xam usınıs etedi.
(9 tema 5-soraw)
P.A.Sorokinnin’ tarıyx filosofiyası.
Adamzat tariyxının’ tsivilizatsiya, yag’nıy sotsial – ma’deniyattın’ izbe – iz
o’zgeriwinin’ original teoriyasın P.A. Sorokin (1889 – 1968 jj) usındı.
Sotsial ma’deniyat dep Sorokin adam ta’repinen jaratılg’an jan’a du’nya
suporganikalıq du’nyasın ataydı. Sotsial ma’deniyat to’mendegi bo’limlerden ibarat.
-
til, ilim, din, filosofiya, h’uqıq, etika, a’debiyat, jivopis,
skulptura, arxitektura, muzıka, ekonomika, siyasat, sotsial teoriyalar h’.t.b.
sistemasına birlesken bay ideologiyalıq ma’niler;
-
a’pwayı miynet qurallarınan baslap quramalı u’skenelerge
shekemgilerdi o’z ishine alatug’ın, usı ma’nilerdi zatlıq tu’rinde ju’zege
shıg’aratug’ın materiallıq ma’deniyat;
-
Ma’niler jıynag’ının’ jeke yamasa toparlıq qollanıwdı ishine
alatug’ın barlıq h’a’reketler, da’stu’rler, ilajlar.
Sarokinnin’ aytıwınsha, sotsial ma’deniyat o’zinin’ mentallıg’ına, o’z filosofiyasına
h’a’m ko’z – qarasına, o’z dinine h’a’m a’wliye u’lgisine, h’uqıqtı wa’m bolmawı
kerek bolg’an na’rseni ju’zege shıg’arıwına, o’z so’z h’a’m iskusstvo formasına, o’z
h’uqıqı h’a’m nızamlarına, h’ulıq – h’a’reket kodeksine, sotsiallıq baylanıslar
formasının’ basım keliwine, o’z ekonomikalıq h’a’m siyasıy sho’lkemlesiwine,
sonday – aq tek g’ana o’zine ta’n mentalitet h’a’m minez – qulıqına iye.
Sarokinnin’ pikirinshe sotsial ma’deniyattın’ tiykarı h’a’m fundamenti oraylıq
printsipti anıqlastıratug’ın qa’diriyatlar bolıp tabıladı. Qa’diriyatlar tu’sinigin Sarokin
orta a’sirlerdegi batıs ma’deniyatı mısalında tu’sindiredi. Bul ma’deniyattın’ bas
printsipi h’a’m bas qa’diriyatı – Quday. Onın’ baslı bo’limleri usı fundamental
qa’diriyattı jırlaydı. Arxitektura yaki ma’deniyat – tastag’ı bibliya boldı. Jivopis,
muzıka, a’debiyatqa dinnin’ ta’siri sin’dirildi. İlim bolsa og’an xızmet etti. Ha’tteki
semya muqaddes diniy awqam boldı. Baslı da’stu’rler, u’rp - a’detler, jasaw obrazı
h’a’m pikirlew Quday menen birlikke tayandı, al seziw du’nyası adamnın’ qudaydın’
ma’n’gi du’nyasına alıp baratug’ın waqıtsha makan sıpatında qaraldı.
Qanday ja’miyet bolsa da usıg’an ta’n qa’diriyatlar sisteması menen xarakterlendi.
Ol adam is – h’a’reketinin’ tiykarg’ı retlestiriwshisi boldı. Sorokin, ma’deniy
sıpatlardı (a’h’miyetin, normasın, qa’diriyatlardı) individlerdin’ an’ında jasırıng’an
h’a’m is – h’a’rekette (ma’deniy u’lgilerde) ashılatug’ınlıg’ın izertley otırıp, uzaq
adamzat tariyxı da’wirlerinin’ qa’diriyatlarına, yag’nıy tu’rli ma’deniyatlarg’a
tayanatug’ınlıg’ı ashılatug’ınlıg’ın ayttı. Bul ma’deniyatlardın’ h’a’r biri
ta’krarlanbas, ol tuwıladı, gu’llenedi h’a’m son’ınan o’ledi. Onın’ ornına basqa
ma’deniyat – jan’a qa’diriyatlar sistemasına tayang’an, adam o’mirinin’ o’z aldına
du’nyasın jaratatug’ın ma’deniyat keledi. Ma’deniyat tariyxıy pu’tinliktin’ o’zine ta’n
tipi sıpatında o’zinin’ tiykarında bir neshe ko’z – qaraslarg’a; ta’biyiy reallıq
tu’sinigi, adamnın’ tiykarg’ı tutınıw (talap) ta’biyatı h’a’m olardı qandırıw metodları
h’aqqında tu’siniklerge iye. Unikal ma’deniyatlardın’ izbe – izligi tariyxıy protsessti
na’zerde tutadı.
Sarokin adamzat tariyxındag’ı du’nyag’a ko’z – qarastın’ yag’nıy ma’deniyat
tiplerinin’ u’shke bo’linetug’ınlıg’ın ideatsional (ideational), idealistlik (idealistic)
h’a’m seziw (sensate) bo’linetug’ınlıg’ın aytadı. So’zbe – so’z awdarıw Sarokin
terminleri ma’plerin tolıq bermeydi. V. Serbin olardı «diniy», «aralıq», h’a’m
«materiallıq» ma’deniyat dep awdarıwdı usınadı. Tiykarg’ı ma’deniyatlardın’ h’a’r
biri qa’diriyatlar ulıwma fundamental shkalasına tiykarlang’an bir ulıwma
fundamental printsipke bag’ınadı.
Diniy ma’deniyat tiykarın adamnın’ jerdegi jasawı bag’ınıshlı qudaydın’ h’a’mme
na’rsege kirip barıwı h’aqıyqatlıg’ı h’aqqında tu’sinik. Bunday ma’deniyatqa mısal
orta a’sirdegi Batıs Evropa bola aladı. Materialistlik ma’deniyat pu’tkilley qarama –
qarsı printsipke tiykarlanadı:
Tek g’ana seziw organları arqalı qabıl etiletug’ın na’rseler h’aqıyqatında da bar.
«Zattın’ barlıg’ı» printsipine usı ma’deniyattın’ barlın’ ta’repleri de tayanadı – onın’
siyasatı h’a’m ekonomikası, iskusstvo h’a’m a’debiyatı, etikası h’a’m h’uqıqları.
Materialistlik ma’deniyat da’wirinde din jalg’an din bolıp qaladı, yag’nıy aspandag’ı
emes, al jerdegiler menen qatnasta bolatug’ın. Ma’selen AQSh ta milionlag’an
adamlar qudaydın’ bayıwg’a, karerasına, konkurentlerdi jen’iwge egerde shın kewli
menen sıyınsa ja’rdem beriwine isenedi. Aralıq ma’deniyat o’zinde diniy
ma’deniyattın’ da, materialistlik ma’deniyattın’ da elementlerin biriktiredi. Onın’
tiykarg’ı printsipi: h’a’zirgi reallıqtın’ bir bo’legi seziw organları arqalı, basqa bo’legi
intuntsiya arqalı qabıl etiledi.
Adamzattın’ barlıq tariyxın Sarokin usı tiplerdegi ma’deniyatlardın’ izbe – iz orın
almasıwı dep sanaydı. Antik Gretsiyada bizin’ eramızg’a shekemgi IV a’sirge
shekem diniy ma’denit basım boldı. Onın’ ornına bizin’ eramızdın’ IV a’sirine
shekem jasag’an grek, rim materialistlik ma’deniyatı keldi. Bul da’wir xristian diniy
ma’deniyatı menen almastı.Son’ınan,onsha uzaq emes bolg’an aralıq ma’deniyattan
son’ materialistlik ma’deniyat h’u’kim su’rdi. Ha’zir bul ma’deniyat teren’ krizis
h’alında, yag’nıy bul jan’a jetilisken formadag’ı diniy ma’deniyattın’ payda
bolıwınan derek beredi. Sarokinnin’ aytıwınsha, o’tiw da’wirinin’ tu’ni bizin’
u’stimizge jabıldı, onın’ qorqınıshları, qorqıtıwshı sayaları, quyqanı juwlatatug’ın
qorqınıshlı h’a’diyseleri menen. Onın’ pitiwi menen jan’a ullı ideatsional ma’deniyat,
keleshek adamları bolg’an jas a’wladtı qollawshı tan’ atadı.
Ha’r bir ma’deniyattın’ qulawı ja’miyet o’mirinin’ barlıq sferalarında krizis h’alatı
menen keshedi. Ma’selen, grek – rim materialistlik ma’deniyatının’ juwmaqlawshı
da’wirinde moral h’a’m u’rp - a’detlerdin’ buzılıwı, semya baylanıslarının’ buzılıwı,
ja’miyettin’ ekonomikalıq qurılısının’ buzılıwı, zorlıqtın’ keskin o’siwi baqlandı. Sol
waqta jasawshılarg’a du’nyanın’ aqırı jaqınlastı keleshek joqtay bolıp ko’rindi.
Sarokin h’a’zirgi zaman materialistlik ma’deniyatının’ kriziske ken’ toqtaladı.
Onın’ baslanıwı qayta tuwılıw da’wiri boldı. Orta a’sir asketizmi h’a’m aspan
o’mirinin’ artıqmashlıg’ı h’aqqında tu’sinikten keyin adamlar jerdegi du’nyanın’
h’a’m o’mirdin’ go’zzallıg’ın, qorshag’an ta’biyattı u’yreniwdi
- geografiya, ilim h’a’m ruwxıy ko’z – qaraslardı ashtı. Biraq a’ste – aqırın
materialistlik ma’deniyattın’ tvorchestvalıq energiyası a’zziley basladı, onın’
qa’diriyatları qa’dirsizlendi, idealları go’nerdi. Bul krizis XIX a’sirdin’ aqırında
baslandı h’a’m h’a’zir ele de ku’sheymekte. Ha’zirgi zaman ma’deniyatının’
iskusstvası du’nyag’a belgili xudojniklerdi berdi, biraq h’a’zirgi ko’rinisi
turg’anınday o’z o’liminin’ zarodıshın o’zi menen alıp keldi. Orta a’sirlerde iskusstvo
adamdı quday menen biriktirdi, materialistlik ma’deniyatta ol xudojniktin’
tamashago’y menen so’ylesiw quralına aylandı h’a’m bazar tovarına aylandı.
Kubizm, abstraktsionizm h’.t.b. İskusstvonın’ tozg’an formasına qarsı ko’terilis bolıp,
ol biraq keleshek iskusstvosı emes. Joqarı texnikalıq jetiskenliklerdi ta’miynlegen
ilimde materialistlik usıllardın’ ku’shli krizisi baqlandı. Enshteynnin’ salıstırmalılıq
teoriyası, kvant mexanikası, anıqsızlıq printspleri payda bolıwı menen materiya
tu’sinigi, energiya tu’sinigi menen salıstırıp ketti. İlimde h’u’kim su’rip atırg’an anıq
emeslikke bo’liniw du’nyada fizikalıq jaqtan qabıl etiw mu’mkin emes bolg’an
h’a’mmesin baslawshı ku’sh bar degen ideyag’a alıp keledi. Etika h’a’m h’uqıq
tarawındag’ı krizistin’ ko’rinisi etika h’a’m h’uqıq normalarının’ to’menlewinde
ko’rinedi. Morallıq qa’diriyatlar ratsionallasadı utilitar ma’ni bildiredi. Negativ
morallıq qa’diriyatlar tu’sinigi menen almasadı h’a’m nızam menen
quwdalanbaytug’ın na’rsenin’ ba’ri ruxsat etiletug’ın bolıp qaladı. Moral h’a’m
h’uqıqtı utilitar beriw jinayattın’ ko’beyiwine, zorlıq h’a’m terrorizmnin’ o’siwine
alıp keledi. Krizis h’alat semyag’a, siyasıy sho’lkemlesiwge, ekonomikalıq
strukturag’a, xalıqaralıq qatnasıqlarg’a da ta’sirin tiygizdi. Adam o’zinin’
h’a’reketlerin ko’terin’ki idiologiya menen an’laytug’ın, tu’siniw qıyın bolg’an
h’aywan da’rejesine shekem morallıq degradatsiyag’a ushıradı. Du’nya
kataklizmalar, urıslar ko’terilisler, revolyutsiyag’a tolıp ketti. Eki da’wir
aralıg’ındag’ı h’a’zirgi zaman adamı eskeksiz qayıqqa uqsap, o’zinin’ h’aywanıy
qızıg’ıwların a’melge asırıw ushın h’a’reket etip atırg’an ratsional h’a’m joqarı
ratsional ku’shler ta’sirinde ol jaqtan bul jaqqa urıladı. Biraq du’nya ma’deniyatı
ma’n’gi h’a’m o’tmishke ketip baratırg’an materialistlik ma’deniyattın’ ornına jan’a
jetilisken ma’deniyat keledi. Ha’zirgi waqıtta h’a’m jaqın keleshektegi qaran’g’ıdan
o’tip, adamzat ja’ne jarıqqa shıg’adı, bunday jaqalanıwlar du’nya tariyxında bir neshe
ma’rte bolg’an.
Sarokin materialistlik ma’deniyattan diniy ma’deniyatqa o’tiwdin’ ulıwma
formulasın keltiredi: krizis – qulaw – tazalanıw – qa’diriyatlardı qayta bah’alaw –
qayta tuwılıw (tikleniw). Qayta tuwılıw degende jan’a dinnin’ payda bolıwı yamasa
burıng’ısının’ qayta tuwılıwı tu’siniledi.
«Qulaw» - materialistlik usıldın’ boslıg’ı h’a’m biykarlıg’ı, bul qa’diriyatlardı qayta
bah’alaw h’a’m jan’a o’mir filosofiyasının’ payda bolıwı menen keshedi.
Sarokin ta’repinen rawajlandırılg’an du’nya tariyxı kontseptsiyası og’ada sxemalı.
Egerde diniy h’a’m materialistlik ma’deniyatlar aralıq ma’deniyattı shetke shıg’arıp
qoysaq, onda kontseptsiya yaki ma’deniyat bir – biri menen gezeklesip keledi. Solay
etip din adamzat o’miri h’a’m adamzat tariyxında ma’n’gi faktor bolıp qaladı.
Dinnin’ formaları o’zgeredi, biraq diniy ma’deniyattın’ tili ma’n’gi h’a’m ol barqulla
materialistlik ma’deniyattın’ ornına keledi. Bul ideya Sarokinnin’ tariyx maqsetleri
h’aqqındag’ı ko’z – qaraslarına tuwrı keledi: adamnın’ tariyxıy missiyası shegarasız
do’retiwshilikten, h’aqıyqatlıqtı jetilistiriwden, go’zzallıq h’a’m jaqsılıqtan ibarat
bolıp adamdı qudayg’a jaqınlastıradı, onı qudaydın’ balası dep esaplaydı. Biraq,
tariyx aldında adamnın’ a’ste aqırın qudayg’a usap barıwı degen maqset guman
tuwdıradı. Sonday – aq dinnin’ adam menen barqulla birge bolıwı da onsha anıq
emes. Ol adamzat tariyxı dereklerinde tuwıladı h’a’m a’yyemgi h’a’m orta a’sirler
ma’deniyatlarının’ ajıralmas xarakteristikası bolıp esaplanadı, biraq kapitalizmnin’
payda bolıwı menen ekinshi plang’a o’tedi. O’zinin’ ta’biyatı boyınsha ateistlik
bolg’an totalitar ja’miyetlerde dinnin’ ta’siri bilinbeydi. Adamzat jan’a ullı dinge
qaram emes, al dinnin’ qulawının’ aldında tur dep oylawg’a tiykar bar. Bunday
dinnin’ tuwılıwının’ h’esh bir belgileri joq.
Sarokinnin’
sxeması diniy h’a’m materialistlik ma’deniyattı gezeklestiriwi Batıs
Evropa tariyxına baylanısadı da, du’nyanın’ basqa regionları sırtta qalıp qoyadı.
Ha’zirgi zaman materialistlik ma’deniyatı du’nya ju’zlik bolıwı mu’mkin be?
Ko’rinip turıptı, joq. Ol tek g’ana rawajlang’an kapitalistlik ma’mlektlerdi o’z ishine
aladı. Du’nyanın’ basqa ta’repleri sayada qalıp qoyadı.
Sarokinnin’ pikirlerinde belgili ishki izbe – izlik joq. Aldın ma’deniyat pu’tkil
ruwxıy h’a’m materiallıq ma’deniyattı o’z ishine alatug’ın quramalı ko’p aspektli
h’a’m differentsiyalang’an pu’tinlik dep qaraladı. Biraq, son’ınan ma’deniyat a’pwayı
tiykarın salıwshı printspke keltiriledi, al ma’deniyatlardın’ almasıwı – usınday
printsplerdin’ almasıwına. Biraq h’a’zirgi zaman kapitalizmin bir printspke yamasa
onsha ko’p bolmag’an fundamental printsplerge keltiriw mu’mkin be eken? Bul
kapitalizm teoriyasın aksiomalastırıw bolg’an bolar edi. Biraq, ulıwma qabıl etilgen
usınday teoriya joq, al eger bar bolg’anda da aksiomatikalıq qurılıwg’a jol
qoyılmag’an bolar edi. Orta a’sir ma’deniyatı ma’selesi de usınday quramalı, onın’
tiykarın salıwshı printsipi sıpatında qudayg’a keltiriw ju’da’ qıyın. Orta a’sirler
ma’deniyatının’ basqa belgilerin qudayg’a iseniw anıqlap bermeydi, al usı
ma’deniyattın’ sisteması bul dindi o’z elementlerinin’ biri dep esaplaydı.
Sarokin ta’repinen krizis h’a’m o’tiw da’wiri dep esaplaytug’ın XX a’sir onın’
dıqqatın onshelli tartpaydı. Na’tiyjede totalizm h’a’m kollektivistlik h’a’m
individualistlik ja’miyetlerdin’ qarama – qarsılıg’ı shette qalıp qoyadı. Al bul usı
a’sirdin’ siyasiy tariyxının’ ma’nisin quraydı.
Haqıyqattan da Sarokin jarqın sa’wlelendirgen h’a’zirgi zaman ja’miyeti teren’
krizisti bastan keshirip atırma? Zamanago’y kollektivlik ja’miyetinin’ problemaları
shette qalıp ketkende so’z h’a’zirgi zaman kapitalizminin’ krizisi h’aqqında bolıwı
kerek. Keyingisinin’ rawajlanıwı shınında da gu’manlı, biraq onın’ jaqın keleshekte
qalıwına alıp keletug’ın teren’ krizisi h’aqqın aytıwg’a tiykar joq. Sarokin XIX
kapitalizminin’ gu’llengen da’wiri h’a’m endi bunnan bılay qulawı h’a’m shiriwi
ku’tiledi dep esapladı. Biraq keyingi ju’z jıllıq tariyx sonı ko’rsetti, kapitalizm o’z
potentsialın endi an’lay basladı h’a’m onın’ qulawı h’aqqında h’a’tteki usı a’sirdin’
aqırında da aytıw erte. Kapitalizmnin’ ekonomikalıq krizisi de, siyasiy krizisi de joq.
Ha’zirgi zaman ilimi sezilerli da’rejede qıyınlastı h’a’m ta’biyattın’ barlıq sırların
tu’sinip jetiw h’aqqındag’ı absolyut a’rmanınan waz keshti. Biraq ilimde de, h’a’m
onın’ menen baylanıslı texnikada da krizis h’aqqında ga’p bolıwı mu’mkin emes,
h’a’tte individlerdin’ avtonomiyası h’a’m ja’miyet turmısında kollektivlik
baslanıwlardın’ a’zzilewine qaramastan sonı da isenimli tu’rde zamanago’y
iskusstvoda (XIX a’sirdin’ realistlik iskusstvosınan parq etetug’ın) krizistin’ ayırım
belgileri bar dep ayta alamız.
10-Tema: G’a’rezsiz O’zbekstanda tariyx filosofiyası
2 saat lektsiya, 4 saat a’meliy.
İ.A.Karimovtın’ miynetleri «Ka’mil insan»dı qa’liplestiriwde tariyxtın’
tutqan ornı. Tariyx - xalıq yadı. Tariyxtın’ milliy ideya h’a’m milliy ideologiyanın’
qa’liplesiwinde tutqan ornı. Tariyx h’a’m milliy rawajlanıw ma’seleleri.
G’a’rezsizlik h’a’m tariyxqa jan’asha ko’z-qaras. Tariyxtı obektiv u’yreniw
ma’seleleri. Milliy g’a’rezsiz h’a’m ideyalıq siyasiy du’nyaqaras «Watansu’yiwshilik
ideyası h’a’m tariyx.
Milliy o’zlikti an’lawda tariyxtın’ tutqan ornı. Tariyxıy h’a’m filosofiyalıq
miyras ma’seleleri. Tariyx h’a’m milliy pikirlewdin’ qa’liplesiwi.
Tariyx h’a’m ma’na’wiyat. Milliy h’a’m ulıwma insanıy qa’diriyatlar.
İnsanıylıq ideyası h’a’m tariyx. Du’nyalıq pikirlew h’a’m milliy qa’wipsizlik.
A’debiyatlar dizimi:
I. Tiykarg’ı a’debiyatlar:
1. Karimov İ.A.-Wzbekistonning wz istiqloli va taraqqiёt ywli. T., «Wzbekiston» 1992..
2. Karimov İ.A.-Wzbekistonning siёsiy-ijtimoiy va iqtisodiy istiqbolining asosiy
tamoyillari. T.»Wzbekiston». 1995.
3. Karimov İ.A. –Wzbekiston Milliy istiqlol, iqtisod, siёsat, mafkura. T., «Wzbekiston».
1996.
4. Karimov İ.A. –Tarixiy xotirasiz kelajak ywq. T., «Sharq. 1998.
5. Karimov İ.A.-Yangicha fikrlash va ishlash-davr talabi. T., «Wzbekiston». 1998.
6. Karimov İ.A. –Jamiyatimiz mafkurasi xalqni-xalq millatni-millat qilishga xizmat
etsin. «Tafakkur» jurnal bosh muxarrirning savollariga javoblar. T., «Wzbekiston».
1998.
7. Barg M.A. Epoxi i idei. Stanovlenie istorizma. M., 1987.
8. Blok M. Analogii istorii ili remeslo istorika. M., 1986.
9. Boling Brok. Pisma ob izuchenii i polze istorii. M., 1978.
II. Qosımsha a’debiyatlar:
1. Burjuaziya filosofskaya antropologiya XX veka. M., 1986.
2. Bekon F. Sochineniya v 2-x tomax. O.M. 1977-1978.
3. Veber M. İzbrannıe proizvedeniya. M., 1990.
4.Viko Dj. Opisanie novoy nauki ob obshey prirode natsiy. L. 1940.
5.Gaydenko P.İ. Davıdov Yu.N. İstoriya i ratsionalnost. Sotsiologiya Maksa Vebera i
«veberovskiy reneseans». M., 1991.
6.Gerodot İstorii. L., 1972.
7.Gubman L. Smısl istorii. Ocherki sovremennıx zapadnıx kontseptsiy. M., 1991.
Dostları ilə paylaş: |