Microsoft Word Qarabag-folklor-da-tarixdir-9
Yüklə 2,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 37. SƏXAVƏTLİ HATƏM
- 38-42. LOĞMAN
28 Gətirer bir quzu kəsə, bişirə, peyğəmbər yeyə. Deyir: – Çoban, maa elə quzu kəs ki, iç piyinnən maa köynək çıxsın. Gətirer kəser. Çoban ölçör-biçer, görör ki, qolları çatmadı. Gətirer qoyur ortaya. Peyğəmbər deyir: – Bə buların qolları hanı? Deyir: – Peyğəmbər sağ olsun, sən gələndə quzu ürküşdü, piyini tökdü dana, qolu çatmadı. Deyir:
– O qoyunun, o da sən. Get özünə çoban tut, Allah xeyirin versin.
Hatəm Tay çox səxavətdi olur. Gündə nə qədər heyvan kəsərdi, ehsanat eliyərdi, səxavəti həddən ziyadə idi, amma ibadəti yoxuydu. Deyir, Hatəm Tay cənnətə getdi, cəhənnəmə getdi? Dedi, nə cənnətə gedif, nə cəhənnəmə. Cənnətnən cəhənnəm arasında neytral bir yer var, orda qalıf. Çünki səxavəti vardı, ibadəti yoxuydu. İkisi də ol- saydı, cənnətdik olardı. Hatəmin səxavəti bütün dünyaya yayılır. Məmləkətin şahı eşidir ki, belə bir adam var. Deyir: “Mən şah ola-ola, mənnən səxa- vətlidi bu?” Bu qərara gəlir ki, bunu imtahan eləsin, yoxlasın görsün bu həqiqətdi, həqiqət döylü. Deyir, bir gün vəzirini çağırır. Vəzirinə deyir ki, Hatəm Tay deyillər ey, deyillər o çox səxavətli adamdı. Mən şaham, mənnən səxavətli ola bilməz. Örgənin, görün onun ən çox sevdiyi, istədiyi şey nədir. Örgənillər ki, Hatəmin bir atı var, atı çox sevir. Atı bəlkə canından da artıx sevir, heç kimə verməz. Şah vəzirə deyir ki, get o Hatəmnən atı istə. Əgər o atı mənə versə, biləcəm ki, həqiqətən o mənnən səxavətlidi. Verməsə, demək səxavəti yoxdu, onun haqqında deyilənnər yalandı. Vəzir gəlir Hatəmin yerin soruşur. Deyillər ki, Haramıda filan yerdədi. Gedir ora. O vaxt çatır ki, axşamçağı idi. Gün batıf, hava çox soyuğ, qar-çovğun. Girir içəri.
29 – Salamməlöyküm. – Əlöykətsalam. – Hatəm sizsiz? – Bəli, mənəm. Gəlillər oturullar. Ordan-burdan söhbət eliyillər. Vəzir sirri açmır. Deyir, sabah deyərəm. Hatəm deyir: “Ə, mən nağarım, nətər eliyim bu qırğında, çovğunda. Heyvan da çöldədi, yaxınnıxda yoxdu”. Bircə gümanı atına gəlir. Fikirrəşir ki, atdan başqa heş nəyi yoxdu. Bu sevimli atını kəsir, axşama şam yeməyi hazırratdırır. Yeyif qutarannan soora gecəni yatıllar. Səhər vəzir deyir: – Hatəm, heş soruşmursan mən bura nə üçün gəlmişəm. Deyir: – Siz Allah qonağısız, gəlmisiz. Qonağımsız, mən sizdən nə soruşum? Deyərsiz, bilərəm. Deyir:
– Ya Hatəm, hal-qəziyyə belə-belə. Məni şah göndərif. Sizdə bir at var, o ata gözü düşüf. İstiyir ki, o atı ona verəsiz. Deyir: – Çox əfsus. Bu sözü mənə axşam deyərdiz də, səhər-səhər niyə deyirsiz? Deyir:
– Axşamnan indinin nə fərqi var? Deyir:
– Axşam siz mənə qonax gələndə çölə gedif heyvan gətir- məyə imkan olmadı. Hava da çovğun, qar. Gümanın bir atıma qa- lırdı. Atı kəsdim, axşam sizə tam bişirdim. Axşam desəydiniz kəs- məzdim. Vəzir baxır görür ki, doğrudan da, deyilən qədər səxavəti var- mış, qonağı ac yatmasın deyə öz atın kəsib. Gəlir şaha deyir ki, şah sağ olsun, hal-qəziyyə belə-belə. Şah baxır görür ki, həqiqətən, Hatəm səxavətli adammış. Hətta onun bir qardaşı varmış. Anasına deyir ki, ana, Hatəm səxavətlidi, yoxsa mən? Deyir: – Bala, Hatəm sənnən səxavətlidi.
30 Deyir: – Nətər? Deyir:
– Uşaq vaxtı mən Hatəmi əmizdirərdim. Balaca uşax görən- də çağırardı, bu birsi döşümü ona verərdi ki, o əmsin. Amma sən mənim döşümün birin əməndə əlini də o birsinin üsdünə qoyurdun. O uşaqlığınnan səxavətlidi. Hatəmin səxavəti bütün dünyada məşhurdu, amma ibadət elə- mirdi. Ehsanat verirdi, yolnan gedənnər gəlif onun ehsanatınnan ye- yirdi, amma ibadəti yoxuydu. Ona görə cənnətə getmədi, cənnətnən cəhənnəm arasında qaldı. İbadəti də olsaydı, cənnətdik idi Hatəm.
Tərəkəmə camaatı payız dağdan gəlif yataq tikif. Yerdən qa- zıf keçədən öy tikiflər. Yulğunnan çatıflar, orta ojağı qalıyıflar. Loğman belə baxıf deyif: – Hə, yulğunun közü buların gözün kor eliyəjək. Yazda buları müalicə eliyəjəm, pul yığajam. Yazda vədə vaxdı gələndə gəlif görür ki, tərəkəmə qış öyün- dən çıxıf düz yerdə keçəsin tikif. Qoyunun gərməsinnən ojağı qa- lıyıf. Tüstü vurur, gözünnən su tökülür. Deyir: – Ay kopoğlunun tərəkəməsi, loğman sənsən, mən döyüləm. Axı yulğunun ajısın gərmə çıxardır.
Loğmanın yanına bir xəstə aparıllar. Loğman xəstəyə baxır, deyir: – Aparın, bu, beş günə, üş günə getməlidi da. Xəstə yiyəsi yalvarır-yapışır ki, ay Loğman, səni deyif gəlmi- şik, buna bir dərman yaz. Deyir: – Ay kişi, bu o dünyalıxdı, aparın. Deyir: – Yox ey, heç olmasa bir dərman yaz. Naəlac qalır Loğman, deyir: – Aparın buna yonca verin. 31 Bular aparır, bunu tutullar yoncaya. Yoncanı qaynadıb suyunu içirdillər. Aradan beş ay, altı ay keçir, bu oğlan pəhlivan cüssəli oğlan olur. Qəflə-qatırı yüklüyüllər, gəlillər Loğmanın yanına. Loğ- man görür bunun qapısına karvan düşdü. Sorşur ki, bu nədi, kimin karvanıdı? Deyir: – Loğman, sən diriltmisən bu cavan oğlanı. Sənin dərmanın sağaldıb. Əlin qaldırır, deyir: – İlahi, mən başımnan eləmişdim. Deməli, ancaq sənin düşərindi. Demək, gərək Allahın düşəri ola. Allah buyurduğu şeyi heş kim buyura bilməz.
Loğman uzaq səfərə getmişmiş. Səfərdən qayıdıb gələndə nö- kəri gedir bunu qarşılıyır. Loğman soruşur ki, ayləm nejədi? Nökər deyir ki, aylən dünyasını dəyişdi. Deyir: – Hə, yatağım təzələndi. Onnan soora deyir ki, atam nejədi? Deyir: – Atan da dünyasını dəyişdi. Dedi:
– Hə, demək mən artıq atamı əvəz eliyəjəm, onun işini yerinə yetirəjəm. Dedi: – Bajım nejədi? Dedi: – Bajın da dünyasını dəyişib. Dedi: – Övrətim örtüldü. Dedi: – Qardaşım nejədi? Dedi: – Qardaşın da dünyasını dəyişdi. Dedi: – Belim sındı. Yüklə 2,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|