77
kompleks inkişafı və inteqrasiyasını təmin edə bilən işlək mexanizminin
yaradılması.
Belə mexanizm keyfiyyətində dövlət-korporativ tənzimləmə irəli surmək
olar. qtisadi diversikasiyanın prioritet istiqamətləri kimi - konsessiyalar,
autsorsinq, developerlik tövsiyyə oluna bilər. nnovasiya sferasında dövlət-
korporativ tənzimləmə mexanizmi cərcıvəsində vençur biznes institutunun
formalaşması, onun hüquqi bazasının yaradılması və təşkilati formalarının
müəyyənləşdirilməsı, intellektual birjaların yaradılması, dövlətin bütün
səviyyələrdə aktiv dəstəyi ilə elm tutumlu istehsalın prioritet inkişafına yönəlik
strategiyanın həyata kecirilməsi əhəmiyyətli dərəcədə aktualdir.
Azərbaycanda iqtisadi inkişafin müasir modeli MDB regionu dövlətləri ilə
daha perspektiv və səmərəli investisiya əlaqələrinin inkişaf etdirilməsində yeni
imkanlar yaratmışdır.
3.2. Rusiya və Azərbaycan arasında investisiya əməkdaşlığının prioritet
sahələri və inkişaf prosesləri
Azərbaycan və Rusiya arasında ticarət və iqtisadi əlaqələr Rusiya
Federasiyanın və Azərbaycan Respublikasının hökümətləri arasında 30 sentyabr
1992-ci ildə bağlanmış azad ticarət haqqında, azad ticarəti rejimindən istisnalar
haqqında (26 noyabr 1992-ci il), 29 noyabr 2000-ci il tarixli protokollarla və həmin
Sazişlə bağlı azad ticarəti rejimindən istisnalar haqqında 6 fevral 2002-cü il tarixli
Pronokolla, Rusiya Federasiyanın və Azərbaycan Respublikasının hökümətləri
arasında qəlirlərə və əmlakın artırılamasına dair vergilərə ikili vergi qoyulmasına
yol verlməməsi haqqında 3 iyul 1997-ci il tarixli Sazişlə, 29 noyabr 2000-ci il
tarixli qarşılıqlı ticarətdə vasitəli vergilərin alınması prinsipləri haqqında Rusiya
Federasiyanın və Azərbaycan Respublikasının hökümətləri arasında bağlanmış
Sazişlə, 21 yanvar 2002-ci il tarixlı iqtisadi əlaqılırin prinsipləri və istiqamətləri
78
haqqında Rusiya Federasiyanın və Azərbaycan Respublikasının hökümətləri
arasında bağlanmış Sazişlə tənzimlənir.
2006-cı ilin mart ayından Bakıda Rusiya Federasiyasının Ticarət
nümayəndəliyi fəaliyyət göstərir.
Rusiya Federasiyanın və Azərbaycan Respublikasının iqtisadi əməkdaşlığına
dair hökümətlərarası komissyası Rusiya və Azərbaycan arasındakı münasibətlərini
dövlət səviyyəsində tənzimləyən işçi mexanimidir. Komissiyanın Rusiya hissəsinə
Rusiya Federasiyasının Hökümət Sədrinin müavini, Rusiya Federsiyasının
Prezidentinin Şimali Qafqaz Federal dairəsi üzrə nümayəndəsi A.Xloponin başçılıq
edir. Komissiyanın Azərbaycan hissəsinə Baş nazirin birinci müavini Y.Əyyubov
rəhbərlik edir. 2011-ci ilin martın 18-də Moskvada komissiyanın XIII geniş iclası
keçirilmişdir. clas zamanı bir sıra məsələlər, iki ölkə arasında ticari-iqtisadi
ə
laqələrinin vəziyyəti və perspektivləri müzakirə olunmuşdur. Həmçinin tərəflər
nəqliyyat, rabitə və informasiya texnoloqiyaları, fövqaladə hadisələrin nəticələrinin
ləğvi sahələrində XII iclasında qəbul olunmuş qərarların yerinə yetirilməsini
müzakirə etdilər. clas zamanı əsas məsələrdən biri Rusuya Federasiyasının və
Azərbaycanın sərhədyanı subyektlərin əməkdaşlığın inkişafı olmuşdur. Qeyd
olunmuşdur ki, belə şəkildə əməkdaşlıq ümumiyətlə iqtisadi, elmi-texniki, mədəni
sahələrdə əməkdaşlığın genişlənməyinə təkan verir.
Azərbaycanın DGK-n məlumatına görə Rusiya və Azərbaycan arasında mal
dövriyyəsi 2828,2 mln. ABŞ dolları təşkil etmişdir. Bununla belə Azərbaycandan
Rusiyaya ixrac 53,5% artaraq 1187,4 mln. dollara çatmış, Rusiyadan idxal isə
43,3% artaraq 1640,8 mln. dollara çatmışdır.
Rusiya ixracının 90% dərin emallı məhsullar təşkil edir. xracın əsasını
maşinlar, avadanlıq və nəqliyyat vasitələri, ərzaq, ağac və selluloz kağız
məmulatları, kimya sənayəsinin malları, elektrik enerji, qara və əlvan metallar,
yayılmış metal təşkil edir.
Azərbaycanın Rusiyaya ixracat strukturunda əsasını mineral məhsullar, ərzaq
malları və kənd təsərrüfatının xammalı təşkil edir. Ərzaq mallarını və kənd
79
təsərrüfatının xammalı qrupuna daxıl olanlar piy və yağlar, onların fraksiyaları, ağ
qənd və təmiz saxaroza, meşə qozları, fermentləşdirilmış qara çay, tər meyvə və
tərəvəzlər, çaxır-konyak məhsullarıdır.
2011-ci ildə Azərbaycandan Rusiyaya qaz tədarükü iki dəfə artaraq 1,5 mlrd.
kub.m təşkil etmişdir. 2012-ci iln yanvarın 23-də “Qazprom” və Azərbaycan
Respublikası Dövlət Neft Şirkəti arasında qüvvədə olan azərbaycan qazının alqı-
satqı haqqında müqaviəyə əlavə imzalanmışdır. Həmin sənədə istinadən
Azərbaycandan qazın alinma həcmi 1,5 mlrd. kub. m. artaraq 3 mlrd. kub. m, 2013
–cü ildə isə 3 mlrd. kub. metrdən artıq olacaq.
Azərbaycan Respublikası və Rusiya Federasiyası arasındakı Rusiya
Federasiyasının ərazisində neftin tranziti haqqlnda 18 yanvar 1996-cı il tarixli
müqaviləyə əlavələr etmək protokolun layihəsi üzrə danışıqlar mövcud idi. Onun
imzalanması 2011-ci ildə 1996,4 min ton neft ötürülmş Bakı-Novorossiysk neft
kəmərinin ətrafındakı mübaisəli məsələləri aradan qaldırmağa imkan yarada bilər.
Azərbaycanın və Rusuyta Federasiyasının vahid enerji sistemlərinin müvazi
surətdə işləməsini təmin edən tədbirlər haqqında Rusiya Federasiyası Hökümətinin
və Azərbaycan Republikasi Höküməti arasında Sazişin layihəsi razılaşdırılmanın
son mərhələsindədir.
Ticari-iqtisadi sahəyə aidiyyəti olan Sazişlər haqqında işlər davam etdirilir. O
cümlədən Bakıda sərmayələrin həvəsləndirməsi və qarşılıqlı müdafiəsi barədə
sazişin mətninin razılaşdırılması barədə danışıqların növbəti raundu keşirilmişdir.
Azərbaycan bazarında 500-dən çox şirkət fəaliyyət göstərir, onlardan 200 kimi
100% Rusiya kapitalı ilə, 300 çoxu BM şəkilində. Bank-maliyə sektorunda
Vneştorqbank (VTB), “Rosselxozbank” və Nikoyl bank fəaliyyət göstərirlər.
Sənaye sahəsində Azərbaycanda bentonit palçığını istehsal edən Rusiya-
Azərbaycan birqə müəssisəsi fəaliyyət göstərirl.
Azərbaycanın işçi dairələrinin Rusiya tərəfdaşları ilə sərmayə
ə
məkdaşlığına maraq artır. «Azersun Holding» adlı Azərbaycan şirkəti 2010-cu
ilin sentyabr ayında Beloreçensk şəhərində (Krasnodar vilayəti) çay çəkib bölmə
Dostları ilə paylaş: |