144 Щикмят
İ
ranın tanınmış
şə
xsiyyə
tlə
rinin heykə
llə
ri
Birl
əş
miş
Millə
tlə
r Təş
kilatının Vyanadakı
q
ə
rargahının qarş
ısında qoyuldu
19 iyun 2009-cu il tarixind
ə İran tərəfindən hədiyyə olunmuş heykəllər
Birl
əşmiş Millətlər Təşkilatının Vyanadakı qərargahının qarşısında qoyuldu.
Buraya
Əbu Əli Sina, Əbu Reyhan Biruni, Ömər Xəyyam və Zəkəriyya Razinin
heyk
əlləri daxildir və onlar BMT - nin Vyanadakı qərargahının girişində
qoyulmu
şdur .Bu proyekti İranın mədəniyyət və turizm idarəsinin sifarişi ilə
hazırlayan Möhsün Gülüstani demi
şdir ki, həmin layihə iki
ay ərzində ərsəyə
g
əlmişdir. Heykəllərin hazırlanması keçən həftə başa çatmışdır. Birləşmiş
Mill
ətlər Təşkilatının Vyanadakı qərargahının qarşısında Yaponiyadan,
İngiltərədən, Mərakeşdən, Türkiyədən, Çindən, Səudiyyə Ərəbistanından və
ba
şqa ölkələrdən xatirə lövhələri və heykəllər qoyulmuşdur. BMT iki il bundan
əvvəl İranın həmin məkanda heykəllər qoymaq barədə müraciətinə müsbət
cavab vermi
şdir.
BMT
nin protokol
şöbəsindən məsul bir şəxs bu barədə İRNA – ya belə
demi
şdir: “İşlərin gedişinə əsasən BMT üzv ölkələr tərəfindən olan hər bir
h
ədiyyəni məmuniyyətlə qəbul edir və bu məsələ üzrə heç bir məhdudiyyət
yoxdur”. O, “heyk
əllərin qoyulması niyə bu qədər vaxt aparmışdır” - sualının
cavabında dedi ki, biz
İranın müraciətindən bir ay sonra müsbət cavab vermişik
v
ə ola bilər ki heykəllərin hazırlanması vaxt aparmışdır.
BMT-nin i
ş qaydasına görə bu təşkilatın komitəsi üzv ölkələrdən
h
ədiyyələrin qəbul edilməsi və onların yerinə qoyulması işləri ilə məşğul olur.
Щикмят
145
Bakı -
İ
slam mə
də
niyyə
ti paytaxtı
29-31 dekabr 2001-ci il tarixl
ərində Qətər Dövlətinin paytaxtı Dohada
keçirilmi
ş Mədəniyyət Nazirlərinin III İslam Konfransı İslam Təhsil,
Elm və
M
ədəniyyət Təşkilatının (İSESKO) təklif etdiyi “İslam mədəniyyətinin
paytaxtları” ilkin proqramını t
əsdiqləyən qətnamə qəbul etdi. Bu qətnaməyə
əsasən, İslam Konfransı Təşkilatına üzv dövlətlərin təklif edəcəkləri şəhərlər
arasından
İSESKO Ərəb, Asiya və Afrika regionlarının hər biri üçün bir şəhər
olmaqla h
ər il üç şəhər seçəcəkdi. Elə həmin konfransda Səudiyyə
Ərəbistanında yerləşən Məkkə Əl-Mükərrəm şəhərinin İslam mədəniyyətinin ilk
paytaxtı kimi qeyd olunması q
ərara alındı.
Xarici
İşlər Nazirlərinin 29-cu İslam Konfransının
məsələ ilə əlaqədar
q
əbul etdiyi qətnaməyə əsasən İSESKO İslam mədəniyyətinin paytaxtları
proqramının konsepsiyasını hazırladı ki, burada da M
əkkə şəhərindən sonra
Ərəb, Asiya və Afrika regionlarından 30 şəhərin 10 il ərzində İslam
m
ədəniyyətinin paytaxtları kimi qeyd olunması təklif olunurdu. Mədəniyyət
Nazirl
ərinin 15-17 dekabr 2004-cü il tarixlərində Əlcəzairdə keçirilmiş IV İslam
Konfransı 2005-2014-cü ill
ər üçün nəzərdə tutulmuş İslam Mədəniyyətinin
Paytaxtları proqramını t
əsdiqlədi.
Bu proqrama
əsasən, hər hansı bir şəhərin İslam Mədəniyyətinin Paytaxtı
kimi qeydiyyatı üçün h
əmin şəhər ölkə və region səviyyəsində mühüm tarixi
keçmi
şə malik olmalı, həm İslam, həm də bəşər mədəniyyətində elm,
incəsənət,
ədəbiyyat sahəsindəki töhfələrinə görə xüsusi yerə, elmi tədqiqat mərkəzləri,
əlyazma kitabxanaları, arxeoloji təhsil mərkəzlərinə, fərdi və kollektiv şəkildə
m
ədəni tədbirlər təşkil edən mədəniyyət qurumlarına malik olmalıdır. Buna
gör
ə də İSESKO 2005-2014-cü illər üçün mədəniyyət paytaxtlarının siyahısını
hazırladı.
Bu c
ədvələ əsasən: 2006-cı ildə İranın İsfahan, Suriyanın Hələb və Mali
dövl
ətinin Tombokto şəhərləri; 2007-ci
ildə Mərakeşin Fas, Özbəkistanın
Da
şkənd, Liviyanın Trablos; 2008-ci ildə Misirin İsgəndəriyyə, Pakistanın
Lahor, Cibuti respublikasının Cibuti; 2009-cu ild
ə Tunisin Qirvan, Malay-
ziyasının Kualalanpur, Az
ərbaycanın Bakı; 2010-cu ildə Yəmənin Terim,
Tacikistanın Du
şənbə, Kumor adalarının Moroni; 2011-ci ildə Mavritaniyanın
Noak
şot, İndoneziyanın Cakarta, Ginenin Konakori, 2012-ci ildə İraqın Bağdad,
Banqlade
şin Daka, Nigerin Niyami; 2013-cü ildə Livanın Trablos, Azər-
baycanın Bakı, Nigeriyanın Kano, 2014-cü ild
ə Əlcəzayirin Telemsan, Qırğı-
zıstanın Bi
şkek və Burkinafasonun Oaqadoqo şəhərləri İslam mədəniyyət
paytaxtları
elan olunmu
şlar.
146 Щикмят
2007-ci il 21-23 noyabr tarixl
ərində Liviyanın Tripoli şəhərində
M
ədəniyyət Nazirlərinin V İslam Konfransı keçirilmişdir. Həmin tədbirdə Azər-
baycan Respublikasının Bakı
şəhəri 2009-cu il üçün İslam Mədəniyyətinin
Paytaxtı elan olunmu
ş və Mədəniyyət Nazirlərinin növbəti VI Konfransının
Bakıda keçirilm
əsi qərara alınmışdır.
“Bakı –
İslam Mədəniyyətinin Paytaxtı – 2009” qeyd olunması ilə bağlı
Bakıda müxt
əlif tədbirlər keçirilir. Bu tədbirlərin arasında müxtəlif İslam
ölk
ələrinin Azərbaycanda
mədəniyyət günlərinin, Bakının tarixinə və keçmişinə
aid müxt
əlif sərgilərin təşkili, Azərbaycanın tanınmış elm, mədəniyyət, ədə-
biyyat v
ə incəsənət xadimlərinin yubileylərinin qeyd olunması, Azərbaycanda
İslam ənənələrinə və tarixinə aid müxtəlif elmi konfranslar və s. proqramlar
daxildir.