Microsoft Word fuattez doc

 
329 
görmekteyiz.
637
  Hellen  sanatında  ve  Etrüsk  mezarlarında  gördüğümüz  güreş  ve  boks 
karşılaşmaları  iki  çıplak  erkek  tarafından  yapılmaktadır.  Güreş  kompozisyonlarındaki 
tek istisna Pelias onuruna düzenlenen cenaze oyunlarında bir kadın olarak sadece erkek 
gibi yetişmiş olan Atalante’nin Peleus ile güreşmesidir. Güreş ve boks karşılaşmalarında 
sahneye  ayrıca  hakem  ve  seyirciler  de  katılabilmektedir.  Kızılbel’deki  sahnenin 
kompozisyonu ile figürlerin duruşları Hellen ve Etrüsk örneklerine benzemesine karşın 
kısa şort benzeri bir giysi giymeleri ile farklılık gösterir.  
Kısmen  en  iyi  durumda  korunduğunu  kabul  ettiğimiz  Kızılbel  (Lev.  10;  a,  b)  ve 
Karaburun  II’nin  (Lev.  30:  a)  resimlerinde  tek  ortak  konu  kline  sahnesidir.  Ancak 
Karaburun  II’deki  kline  sahnesinde  Pers  özelliklerinin  baskın  olduğu  anlaşılmaktadır. 
Mezar  odasının  diğer  duvarlarında  yer  alan  ekphora  ve  savaş  sahneleri  de  Pers 
özellikleri göstermektedir. Kızılbel resimlerinde Pers özellikleri yoktur. Bazı konularda 
ve kompozisyonlardaki  yakınlıklar  her  iki  kültürün  de  aynı  kökenden  beslenmesinden 
kaynaklanmaktadır.  Mellink bu  durumu,  “Elmalı bölgesinin  politik  olarak Xanthos’un 
Harpagos  tarafından  fethedilmesinden  (M.Ö.  545)  itibaren  Pers  egemenliği  altına 
girdiyse de Pers ağırlığı, Miletos’un fethedilmesinin ardından özellikle de Lykia’lıların 
ve Milyas’lıların Hellenlere karşı Perslerin yanında yer aldığı Kserkses’in Yunanistan 
seferi sıralarında daha fazla hissedilmiş olmalıdı
r” şeklinde yorumlamaktadır.
638
 
 
Kızılbel resimlerinde yer alan hediye taşıyıcılar prosessionu, gemi yolculuğu, av ve spor 
sahneleri  saray  yaşantısını  canlandırmak  için  yapılan  Yakın  Doğu  tasvir  sanatına 
bağlanmaktadır.  Karaburun  II  mezar  odası  daha  az  resim  içermesine  karşın  kline, 
ekphora ve savaş sahneleri ile aynı gelenekten gelmektedir. Akhaemenid Dönem mezar 
stellerin  üzerindeki  sahneler  daha  kısa  olsa  da  aynı  geleneğin  ürünleridir.  Kızılbel’in 
resimlerinin tümü özellikle de mezar sahibinin günlük hayatından bir sahne olan kline 
sahnesi onurlu ve başarılı göstermek amacıyla yapılmış olmalıdır.  
                                                 
637
  liada, XXIII, 257-897. 
638
 Mellink 1971, p. 254.  

---

 
330 
Kızılbel Mezar odasının duvarlarını çevreleyen frizler içersinde yer alan figürler, zemin 
çizgisi üzerinde durmaktadırlar. Sadece doğu duvarı II. frizdeki geyik figürleri, içinde 
bulundukları frizde dağınık halde, doğada oldukları gibi betimlenmiştir.  
Kızılbel  resimlerinde  karışık,  iç  içe  geçen  kompozisyonlara  rastlanmaz.  Resimlerinin 
geneline  bir  sakinlik  hakimdir.  Arka  arkaya  ilerleyen  figürler,  ya  sağdan  sola  ya  da 
soldan sağa hareket etmektedir. Av ve spor sahnelerinde ise hareket merkeze doğrudur. 
Figürler  arasında  bir  çakışma  yoktur.  Yan  yana  duran  figürleri,  sadece  batı  duvarı  II. 
frizindeki giyinen savaşçı sahnesinde görmekteyiz (Lev. 11: a). Sahnenin en solunda üç 
kişiden  oluşan  bir  grup,  giyinen  savaşçıyı  izlemektedir.  Yan  yana  duran  bu  üç  figür 
birbirlerinin  gölgesi  şeklinde  yapılmıştır.  Kızılbel    resimlerinde  yer  alan  araba  çeken 
atlar  ve  seyisler  tarafından  götürülen  atlar,  birbirlerinin  gölgesi  şeklinde 
betimlenmişlerdir.  Figürlerin  yapılarında  abartıdan  kaçınılarak  iç  detaylandırmalar 
yapılmamıştır.  Genellikle  profilden  gösterilen  figürler  ayakta,  yürür  ve  oturur  pozda 
çizilmişlerdir. Tek istisna güney duvarı II. frizdeki Perseus’u kovalayan Gorgon (Lev. 
26:  a,  b,  c),  figürdür.  Figürün  çizimi,  M.Ö.  7.  yüzyıl  sonları  ile  6.  yüzyılın  ortalarına 
kadar  Korinth  vazolarında  görülen  yüzünün  iki  yanından  yılan  protonları  çıkan  aslan 
ağızlı Medusa tiplemesi ile benzerlik göstermektedir.
639
 
Kızılbel’in  batı  duvarında  yer  alan  savaşçının  vedası  sahnesi  Amphiaros’un  ayrılışı 
olarak bilinmektedir. Kompozisyonun çıkışı olarak kabul edilen bu sahnenin en yakın 
örneğini Berlin’deki Geç Korinth krateri üzerinde görülür.
640
 Veda sahnesinde yer alan 
arabacı  figürü  (Lev.  8:  a,  b)  öne  doğru  hafifçe  eğilmektedir.  Sürücünün  ileri  doğru 
eğilmesi hareketi çok daha güçlü bir şekilde M.Ö. 550 yıllarına tarihlenen Larisa mimari 
terrakottalarında,
641
  M.Ö.  540  yıllarına  tarihlenen,  Myus’ta  ele  geçen  kabartma 
levhalar
642
  üzerinde görülmektedir.  
Kızılbel kuzey duvarı II. frizdeki prosessionda (Lev. 14: a; 15: a, b, c) yer alan kadın 
figürlerinin bir elleri başlarının üzerine doğru uzanmışken, diğer elleri de eteklerinin ön 
                                                 
639
 J. Floren, Studien zur Typologie des Gorgoneion, Orbis Antiquus, Helft 29 (1977), 21. 
640 Furtwängler- Reichhold 1932, pls. 121-122 (Berlin F1655).;
 
Payne, NC (1931) no 1471  
641
 Kjellberg 1940, Taf. 2:2, 4; 36; 3:36;  4:2.
 
642
 Blümel 1963, 193-211. 

---

 
331 
kısmından bir parçasını tutmaktadır. Eteğinin önünden bir parçasını tutma hareketi M.Ö. 
560 yıllarına tarihlenen Samos’taki Genelaos gurunda görülmektedir.
643
 Daha çok Doğu 
Yunan korelerinde görülen bu poz, Kızılbel örneklerinde beceriksizce yapılmıştır. 
Kızılbel  figürlerinin  el  çizimleri,  diğer  resim  örneklerine  göre  daha  basit  tarzdadır. 
Aktepe  resimlerindeki  eller  zariftir  ve  parmaklar  ince  uzun  bir  şekilde  çizilmişlerdir 
(Lev.  5;  a,  b,  c).  Gordion  Boyalı  Ev  resimlerindeki  eller  de  Aktepe  el  çizimleri  gibi 
zariftir ve parmaklar ince, uzundur (Lev. 38: a, b). Karaburun II’deki figürlerin elleri ise 
anatomik olarak doğru çizilmişlerdir (Lev. 30).
644
 Ancak Aktepe ve Gordion Boyalı Ev 
el çizimleri kadar zarif değillerdir. Parmaklar dolgun  ve kısadır. Tatarlı figürlerinin el 
çizimleri ise Kızılbel örneklerine benzemektedir.  
Kızılbel  mezar  odasının  içinden  küresel  formlu  bir  taş  alabastron ait  parçalar,  kırmızı 
firnisli  bir  lydiona  ait  ağız  kenarı-boyun  parçası,  çeşitli  metal  parçaları  ve  işlenmiş 
kemik parçaları ele geçmiştir.
645
 Bunların dışında 50 yaşlarında bir erkeğe ait iskelet ele 
geçmiştir. Yukarıda ele alınan veriler yardımıyla Kızılbel resimlerini M.Ö. 6. yüzyılın 
ortalarına tarihlemek uygun olacaktır. Diğer yandan Kızılbel duvar resimlerinde hiçbir 
ş
ekilde  Pers  etkisinin  görülmemesi  ve  baskın  on  etkisi  mezar  odasının  Perslerin 
Anadolu’ya gelmesinden (M.Ö. 547/6) hemen önce inşa edildiğini düşündürmektedir.   
Tarihleyici  herhangi  bir  malzeme  ele  geçmeyen  Karaburun  II,  resimlerindeki  Pers 
öğleler nedeniyle Mellink tarafından M.Ö. 5. yüzyıl başlarına verilmiştir.
646
 Karaburun 
II’nin  savaş  sahnesinin  merkezinde  yer  alan  figürün  yakın  benzerlerini  (Lev.  32:  b), 
M.Ö. 4. yüzyılın ortalarına tarihlenen Elmalı steli ve M.Ö. 390/70 yıllarına tarihlenen 
Nereidler  Anıtı’nın  arşitrav  bloklarındaki  savaş  sahnesinde  bulmaktayız.  Ayrıca, 
Karaburun ekphora sahnesinin en yakın benzerleri M.Ö. 5. yüzyılın ortalarına tarihlenen 
stanbul 5764
647
 stelinde, Ksanthos M.Ö. 460 civarına tarihlenen G Heroonu’nda
648
 ve 
                                                 
643
 Boardman 2001, 78, fig. 91. 
644
 Karaburun II’nin elleri oransal olarak doğru çizilmişlerdir. Fakat sanatçı başka bir hata yapmış; kline 
sahnesinde sağda duran kadın figürünün her iki elini de sol el olarak çizilmiştir. 
645
 Mellink 1998 1 vd. 
646
 Mellink 1972, 268. 
647
 Bernard 1969, 17-29, fig. 1-2. 
648
 Metzger 1963, 49 vd., pl. 38-39. 

---