Microsoft Word fuattez doc

 
314 
tarihlenen  stanbul  5764
584
  stelinde,  Ksanthos  M.Ö.  460  civarına  tarihlenen  G 
Heroonu’nda
585
 ve M.Ö. 4. yüzyıl ortalarına tarihlenen Ağlayan Kadınlar Lahdi’nde
586
 
karşımıza  çıkmaktadır. Fakat  Karaburun  II’deki figürleri  yakın  benzerleri  kadar  güçlü 
bir  etkiye  sahip  değildir.  Bütün  bu  veriler  ışığında  Karaburun  II  mezarının  M.Ö.  5. 
yüzyılın ortalarında inşa edildiğini söylemek mümkündür. 
Karaburun  II  gibi  resimlerinde  Pers  öğeler  bulunan  Tatarlı  tümülüsü,  C14  ve 
dendrokronojik  analizler  ile  M.Ö.  478  +4/-7  yıllarına  verilmiştir.
587
  Tatarlı’nın  savaş 
sahnesi  arkaizan  bir  anlayışla  iki  ordu  sağdan  ve  soldan  ortaya  doğru  gelmektedir. 
Ayrıca  yana  yana  duran  insan  ve  at  figürleri,  Kızılbel’de  gördüğümüz,  yandakilerin 
öndekinin gölgesi şeklinde çizilmesi anlayışından kurtulamamıştır. Karaburun II’de ise 
bu durum neredeyse yoktur. Ayrıca Tatarlı resimlerinde  on etkisi yok denenecek kadar 
azdır. Karaburun II mezarını Tatarlı’dan sonraki bir tarihe oturtmak doğru olacaktır. 
Arkaik  tabakada  bulunan  Gordion  Boyalı  Ev’den  ele  geçen  resim  parçalarının 
restitüsyonları  yapılabilmiştir.  Buradaki  prosession  sahnesine  ait  olduğu  düşünülen 
figürler içerisinde grifon protomlu başlık takan figür dikkat çekicidir (Lev. 39: b). Khios 
Emporion’daki  arkaik  tapınakta,  tanrıçanın  ahşap  heykeline  tutturulmuş  dokuz  küçük 
grifon protomu ele geçmiştir.
588
 Muhtemel bir dinsel tören ile ilişkili olan bu başlığın, 
Phryg resminde özel bir yeri ve önemi olmalıdır.  
Harta mezar odasında M.Ö. 6. yüzyılın ikinci yarısına tarihlenen Akhaemenid tip sığ bir 
kaseye ait parçalar ele geçmiştir. Ayrıca, buluntular arasında M.Ö. 4. yüzyıla tarihlenen 
siyah  firnisli  bir  kandil  yer  almaktadır.
589
  Mezar  odasının  içinde  yer  alan  taş  klinenin 
sphinks şeklindeki mermer ayakları geç Arkaik erken Klasik stildedir (Lev. 2: b). Mezar 
odasının duvarlarındaki  on kymationu dizisinin oldukça şişkin alt konturlu yumurtaları 
yaklaşık M.Ö. 500 yıllarını işaret etmektedir. Klinenin üzerine çizilmiş olan figürler de 
aşağı  yukarı  M.Ö.  500  yıllarına  aittir.  Bu durumda  en  geç buluntu  olan siyah firinisli 
                                                 
584
 Bernard 1969, 17-29, fig. 1-2. 
585
 Metzger 1963, 49 vd., pl. 38-39. 
586
 Fleischer 1983, 47 vd. 
587
 Summerer 2005, 145. 
588
 Mellink 1980 92. 
589
 Özgen 1996, 39, fig. 67, 68. 

---

 
315 
kandil ikinci bir gömüyü işaret ediyor olmalıdır. Hartanın mezar yapısı ve ele geçen az 
sayıdaki buluntuları M.Ö. 6. yüzyıl sonlarını işaret etmektedir.
590
 Harta tümülüsüne ait 
resimler (Lev. 3: a, b, c) Pers sanatından tanıdığımız prosession sahnesinin eşya taşıyan 
figürlerine benzemesi nedeniyle en azından M.Ö. 560 yılından sonraya ait olmalıdır. 
Aktepe mezar odasının tahribat dolgusu içinden lydion parçaları, alabasterden yapılmış 
alabastron  parçaları,  demir  objelere  ait  parçalar  ile  fildişinden  çeşitli  süs  eşyaları  ele 
geçmiştir.  Ancak  buluntularla  birlikte  mimari  yapı  M.Ö.  6.  yüzyılın  son  çeyreğine 
tarihlendirilmiştir.
591
 Aktepe’ye ait iki figür (Lev. 4: b; 5: a, b, c), ellerinde mersin dalı 
ile prothesis törenindedirler. Elinde dal tutan Aktepe erkek figürü aynı zamanda diğer 
eliyle  de  lotus  koklamaktadır.  M.Ö.  540-530  yıllarına  tarihlenen  Megakles’in 
Çocukları
592
  adlı  Attika  stelinde  de  benzer  pozda  lotus  koklayan  erkek  figürü 
bulunmaktadır. Aktepe erkek figürünün vücudunu saran ve aşağı kadar uzanan kıyafeti, 
Karaburun  II’nin  kline  sahnesinde  yer  alan  hizmetkarlar  ile  benzerdir  (Lev.  31:  a,  c). 
Benzer  kıyafetler  Persepolis’te  armağan  taşıyıcılar  üzerinde  de  görülmektedir. 
Aralarındaki  tek  fark  Aktepe  örneğinde  elbisenin  yan  tarafında  aşağı  doğru  inen  ve 
elbiseyle  kontrast  renkte  yapılmış  olan  şerittir.  Benzer  tipte  kıyafetler  giyen  figürler, 
Tatarlı ekphora sahnesinde yer almaktadır (Lev. 43: b). Bu sahnedeki üç seyis ve mızrak 
taşıyan  üç  kişinin  düz  bir  şekilde  aşağı  doğru  inene  elbiselerinin  yan  kenarlarında 
ş
eritler  bulunmaktadır.  Ayrıca  Aktepe  figürlerinin  ince  uzun  parmaklı  zarif  elleri 
Gordion Boyalı Ev figürlerinin ellerine benzemektedir.  
                                                 
590
 Özgen 1996, 39.; Dedeoğlu 1996, 206. 
591
 Dinç 1993, 221-230. 
592
 Richter 1974 1-5, Pl. 1-10;  

---

 
316 
9. SONUÇ
 
Anadolu’da Arkaik Dönem kapsamında resim sanatına ait örnekler içeren altı yapı tespit 
edilmiştir.  Bunlardan  Gordion  Boyalı  Ev  hariç,  tümü  mezar  yapısıdır.  Lykia 
Bölgesi’nde Kızılbel en fazla figürlü frizlere sahip olması nedeniyle bu grup içerisinde 
öne  çıkmaktadır.  Karaburun  II  mezar  odasının  resimlerinin  korunma  durumları  iyi 
olmasa da in situ olarak ele geçen nadir bir merkezdir. Lydia Bölgesi’nde yer alan Harta 
ve  Aktepe  tümülüsleri,  mezar  soyguncuları  tarafından  yağmalanmaları  nedeniyle 
resimlerinden ancak bir-iki figür ele geçmiştir.  
Karaburun  II  ve  Gordion  Boyalı  Ev’de  resimler  sıva  tabakası  üzerine  yapılmıştır. 
Aktepe  ve  Kızılbel’de  herhangi  bir  sıva  yapılmadan  resimler  duvar  yüzeyine  direkt 
olarak tatbik edilmiştir. Harta’da sıva yoktur ancak duvar yüzeyinde beyaz astar tespit 
edilmiştir.  Tatarlı  Tümlüsü’nde  resimler  mezar  odasının  ahşap  iç  duvarları  üzerine 
boyama tekniği ile yapılmışlardır. 
Kızılbel
593
,  Karaburun  II
594
  ve  Gordion  Boyalı  Ev’de
595
  tespit  edildiği  üzere  resimler 
yapılmadan  önce  kırmızı  boya  ile  figürler  çizilmiş,  daha  sonra  renklendirilmiştir.  Son 
olarak  da  figürlerin  konturları  siyah  ile  belirlenmiştir.  Sadece  Harta  ve  Aktepe 
resimlerinde taslak çizgilere rastlanmamıştır.
596
 Ahşap zemin üzerine yapılan Tatarlı
597
 
resimlerinde ise taslak çizgiler boyama değil kazıma olarak yapılmıştır. 
ncelemiş  olduğumuz  resimlerin  renk  skalasını  beyaz,  siyah,  kırmızı  ve  mavi 
oluşturmaktadır.  Kullanım  yoğunluğuna  göre  bu  dört  rengi  yeşil  izlemektedir.  Yeşil 
renk sadece  Aktepe  ve  Tatarlı’da  tespit  edilmemiştir.  Aktepe’den boyalı  çok az  parça 
ele geçmiştir. Dolayısıyla eldeki veriler Aktepe resimlerinde yeşil renk kullanılmamıştır 
demek için yetersizdir. Tatarlı’nın ise ahşap üzerine yapılmış olan renk skalası oldukça 
dardır. Burada diğer resimlerde de tespit edilen beyaz, kırmızı ve siyahın yanı sıra açık 
                                                 
593
 Mellink, 1998, 63. 
594
 Mellink 1971, 252. 
595
 Mellink 1980b, 92. 
596
  Mezar  soyguncuları  tarafından  oldukça  ağır  bir  şekilde  rötuşlanan  bu  resimlerde  taslak  çizgilerin 
korunmamış olması normaldir.  
597
 Summerer - Kienlin 2007, 78. 

---