Microsoft Word bank ishi-son interaktiv vasait doc
Yüklə 0,86 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MÖVZU 10. BANKALARIN VAS T ƏÇ L K ƏM ƏL YYATLARI
- Maliyy ə lizinqinin əm əli lizinqd ən f ərql əri Müqayis
53
MÖVZU 10. BANKALARIN VAS TƏÇ L K ƏMƏL YYATLARI Kommersiya banklarının aktiv və passiv əməliyyatları içərisində maliyyə xidmətləri xüsusi yer tutur. Bu xidmətlərə daxildir: lizinq, faktorinq, forfeytinq, trasf. Belə maliyyə xidmətləri xalis bank əməliyyatı hesab edilmir. Bu əməliyyatları kredit təşkilatı olmayan ixtisaslaşmiş təşkilatlarda yerinə yetirə bilərlər və yetirirlər. Bank üçün bu əməliyyatlar vasitəçilik-kamission əməliyyat kimi çıxış edir. Çünki bank bu əməliyyatlardan gəliri faiz formasında deyil komission mükafatı kimi əldə edir. Müstəsna hal kimi lizinq əməliyyatlarında bank gəliri lizinq ödənişi kimi əldə edir. Lizinq əməliyyatı ənənəvi maliyyə xidmətidir. Bu xidmət həm geniş, həm də dar mənada nəzərdən keçirilə bilər. Lizinq geniş mənada avadanlığın icarəyə verilməsi mənasını daşıyır. Müddət baxımından lizinq: qısa müddətliyə (bir gündən bir ilədək) – reytinq, orta müddətliyə (bir ildən üç ilədək) – xeyrinq və uzun müddətli icarə (üç ildən iyirmi ilədək) - xüsusilizinqə bölünür. Dar mənada lizinq icarəyə verənin icarəyə götürən üçün satın aldığı maşın və avadanlığın uzun müddətə icarəyə verilməsi deməkdir. Bu zaman bütün müqavilə müddətində icarəyə verilmiş əmlaka icarəyəverənin sahiblik hüququ saxlanılır. Bu əməliyyat nəticəsində icarəyəverən icarə haqqı alır, icarəyə götürən isə avadanlıq əldə edir.
Lizinq obyekti kimi müəssisələr, binalar, qurqular, avadanlıqlar, nəqliyyat vasitələri digər daşınan və daşınmaz əmlak çıxış edə bilər: Lizinq əməliyyatlarının aparılmasında üç iqtisadi obyekt iştirak edir. 1.
Lizinq verən – bank və ya lizinq kompaniyaları, eləcə də lizinq fəaliyyəti ilə məşğul olan fərdi sahibkarlar. 2.
icarəyə əmlak ala bilər. 3.
Satıcı lizinq əşyasını satan. Lizinq sövdələşməsinin sxemi olduqca sadədir. Adətən lizinq alanın özü müvafiq avadanlığı istehsal edən satıcını müəyyənləşdirir. Həmin avadanlıqları almaq imkanına malik olmayan lizinq alan həmin avadanlığın satın alınması üçün banka və ya lizinq kompaniyalarına müraciət edir. Bank həmin xahişi yerinə yetirərək əldə etdiyi avadanlığı müvəqqəti istifadə üçün lizinq alan verir.
54
Bu proses müqavilə ilə rəsmiləşdirilir. Lizinqə götürülmüş əmlakın təsadüfən məhvi və ya xarab olmasına görə risk əmlakın icarəyə verildiyi gündən lizinq alanın üzərinə düşür. carəyə götürülmüş əmlakın orta və cari təmiri, texniki xidməti, lizinq alan tərəfindən onun hesabına aparılır. Əsaslı təmir isə lizinq verən tərəfindən həyata keçirilir. Lizinqin maliyyə və əməli lizinq formaları mövcuddur. Maliyyə lizinq zamanı lizinq verən lizinq alan tərəfindən nəzərdə tutulmuş avadanlığı əldə edərək onu lizinq alana müəyyən muzdla, şərt və müddətə müvəqqəti istifadəyə verilməsi öhdəliyini qəbul edir. Bu zaman lizinqin müddəti lizinq predmentinin tam amartizasiyası müddətinə müvafiq və ya ondan yüksək olmalıdır. Müqavilə müddəti başa çatdıqdan sonra icarəyə götürülən obyekt lizinq alanın mülkiyyətinə keçir. Əməli lizinq zamanı lizinq verən öz hesabına əmlakı satın alaraq onu müəyyən müddətə müəyyən haqla və şərtlə lizinq alana verir. qtisadi məzmununa görə lizinq birbaşa investisiyaya aid edilir. Sövdələşmənin icrası zamanı lizinq alan lizinq verənə maddi və pul formasında həyata keçirilən investisiya xərclərini ödəməklə yanaşı əlavə muzd da verməlidir.
stehsalçı
av ad an lı q Lizinq verən
Lizinq alan L iz in q öd ən iş i av ad an lı q
55
Maliyyə lizinqinin əməli lizinqdən fərqləri Müqayisə aspektləri Maliyyə lizinqi Əməli lizinq 1. Lizinq verən tərəfindən lizinq predmentinin əldə edilməsi təşəbbüsü Lizinq alanın göstəricisi ilə Sərbəst öz riski ilə 2. Müqavilə müddəti Tam amortizasiya müddəti ilə ondan yuxarı Lizinq
əşyasının tam
amortizasiya müddətindən əhəmiyyətli dərəcədə aşağı 3.Müqavilənin başa
çatması Lizinq
predmeti lizinq
alanın mülkiyyətinə keçir Lizinq predmenti lizinq verənə qaytarılır. Mülkiyyət yalnız alqı-satqı yolu ilə keçə bilər 4. Lizinq müqaviləsi üzrə hüququn
lizinq alan
tərəfindən üçüncü şəxsə keçməsi
Mümkündür Mümkün deyil 5. lizinq müqaviləsi üzrə öhdəçiliyin üçüncü şəxsə verilməsi Mümkün deyil Mümkündür
Lizinq əməliyyatı mahiyyətcə kredit əməliyyatına uyğun gəlir və kommersiya krediti xarakterinə uyğundur. Lakin lizinq kreditə nisbətən müəyyən üstünlüklərə malikdir. -lizinq 100% kreditləşmədirsə, kreditləşmədə avadanlığın bir hissəsi kreditləşir. -lizinq zamanı ödəniş vaxtı uzadıla bilər və müəssisə ödənişi mənfəət əldə etdikdən sonra edə bilərsə kredit zamanı ödənişlər hər ay aparılır. -lizinqdə vergi güzəştləri nəzərdə tutulur, belə ki, lizinq üzrə ödənişlər kreditə görə faizdən fərqli olaraq mənfəətin vergiyə cəlb edilən hissəsini azaldır. Lizinq kreditdən bahadır, maliyyə lizinqi zamanı köhnəlmiş avadanlığa görə də müqavilənin sonunadək ödəmək lazım gəlir. Yüklə 0,86 Mb. Dostları ilə paylaş:
|