BƏXTİYAR VAHABZADƏNİN PEDAQOJİ GÖRÜŞLƏRİ
––– 101 –––
təxəyyülünün oyanmasında və genişlənməsində çox
böyük əhəmiyyətə malikdir”
1
.
Deyərdim ki, insanları ucaldan, yüksəldən, məşğul
olduqları sahələrin zirvəsinə qaldıran sevgidir. O sevgi
uşaqlıqdan hisslərlə, duyğularla uşağa ötürülür. Təbii ki,
vətənə, ataya, anaya, hər bir kəsə olan sevgi uşaqlıqdan
ürəyə yol tapır. Ona görə də sevgi hisslərini, eləcə də
düşmənə nifrət hissini uşaqlarımıza kiçik nağıllar,
hekayələr, şeir parçaları söyləməklə başa salmalıyıq.
Biz gənc nəslin vətəndaş kimi yetişməsini vacib
sayırıq. Ancaq nəzərə almalıyıq ki, yaxşı vətəndaş həm
də yaxşı insandır, el-obanın, Vətənin övladıdır. Onda bu
duyğunu məhrum etmək robort yetişdirmək deməkdir.
Robortlarda isə isti nəfəs, ruh, duyğular olmur. Məhz bu
cəhətdən də Bəxtiyar Vahabzadə ən böyük dahilərin his-
sdən, duyğudan, vətənə sevgidən ilham aldığını söyləyir.
O yazır: “Cahanşümul alimləri yadımıza salaq. Qaliley,
Cordano Bruno, Nyuton, Nəsrəddin Tusi, Mendeleyev,
Lomonosov, Eynştyen, Nils Bor. Dəqiq elmlər üzrə
mütəxəssis olan bu alimlər necə? Bəli, onları da elmin
yüksək zirvələrinə çatdıran ən böyük duyğu, yenə də
vətən sevgisi olmuşdur. Onlar da vətən naminə yaratmış,
kəşflər etmişlər. lui Paster demişdir: “Elmin vətəni
yoxdur, amma alimin vətəni var”. Gözəl sözdür! Alim
demək istəyir ki, kimya hər yerdə kimyadır. Düsturlar
eyni, məqsəd eyni! Lakin hər ölkənin kimya alimi öz
vətəninə xidmət etmək məqsədi ilə yaşayır, yaradır”
2
.
1
Ana laylası, uşaq dünyası. – Bəxtiyar Vahabzadə. Sənətkar və
zaman. Bakı, Gənclik, 1976, s.210
2
Vətən sevgisi. – Bəxtiyar Vahabzadə. Sənətkar və zaman. Bakı,
Gənclik, 1976, s.214
BULUDXAN XƏLİLOV
––– 102 –––
TƏLİM, TƏRBİYƏ VƏ
TƏHSİLDƏ QƏDİRBİLƏNLİK
Bəxtiyar Vahabzadə harda olmasından asılı olmaya-
raq qeyri-adi, xoşagələn nəyi görmüşsə, onu da təbliğ
etməyi, yaymağı özünə borc bilmişdir. O, öyrəndik-
lərini, gördüklərini, bildiklərini paylaşmağı özünə bir
borc bilmişdir. Yazı-pozularının, məqalələrinin hər
birində bunu görməmək mümkün deyildir. Bu mənada
Portuqaliyaya səfərinin təəssüratları ilə bağlı yazdığı
onun “Döyüşən Portuqaliya” məqaləsində oxuyuruq:
“Noyabrın 11-də qədim Kasambro şəhərinə getdik. Bu
şəhər XIII əsrdə yaradılmış universiteti və Kral Don
Deniş tərəfindən 1723-cü ildə yaradılmış nəhəng kitab-
xanası ilə fəxr edir. Universitetin hər fakültəsi ayrıca
binada yerləşir. Hər fakültə binasının qapı tağı üstündə
həmin fakültənin emblemi həkk edilmişdir. Məsələn,
hüquq fakültəsi yerləşən binanın tağına tərəzi emblemi
(günahı və savabı ölçmə aləti kimi) vurulmuşdur.
Elmi şura iclasları gedən salonun divarlarında XIII
əsrdən bu günə qədər universitetin bütün rektorlarının
şəkli asılmışdır”
1
. Əlbəttə, universitetlərin müasirliyi
vacib məsələdir. Hər bir fakültənin emblemlərinin
olması həmin fakültənin özünəməxsusluğundan xəbər
verir. Eləcə də hər bir fakültənin kitabxanasının, oxu
1
Döyüşən Portuqaliya. – Bəxtiyar Vahabzadə. Sadəlikdə böyüklük.
Bakı, Yazıçı, 1978, s.248
BƏXTİYAR VAHABZADƏNİN PEDAQOJİ GÖRÜŞLƏRİ
––– 103 –––
zalının, muzeyinin, arxivinin olması müasirlikdən və
universitetin geniş imkanından xəbər verir.
Bəxtiyar Vahabzadə Kral Don Denişin yaratdığı
kitabxanadan bəhs edərək qeyd edir ki, kitabxanada X
əsrdən bəri dünyanın müxtəlif dillərində yazılmış
milyon yarım kitab var. “Kitabxana elm sahələrinə görə
müxtəlif şöbələrə ayrılmışdır. Hər şöbənin öz salonu,
hər elm sahəsinin öz emblemi var. Məsələn, həndəsə və
riyaziyyata aid salonun binasında pərgar və xətkeş şəkli
həmin elm sahəsinin emblemi hesab olunur”
1
. Yaxşı bir
nümunə kimi qeyd olunanlardan
faydalanmaq olar və
bunları universitetlərin simasına çevirmək mümkündür.
Əsas odur ki, Bəxtiyar Vahabzadə ona yeni görünən-
lərin hər birindən bəhs edir, yazır və geniş auditoriyanın
marağına çevirirdi.
Bəxtiyar Vahabzadə vətənə, xalqa bağlı olan hər bir
şeyə dəyər verir, ona öz şair, müəllim, vətəndaş mövqe-
yini bildirirdi. Onun fikrincə, dahilər dahilik səviyyəsinə
xalqa, vətənə bağlılıq hissindən yüksəlirlər. Onlar öz
duyğularını, istəklərini vətənin arzu və istəyi ilə
yoğururlar.
Bəxtiyar Vahabzadə müəllimlərin XI qurultayındakı
çıxışını “Əziz və hörmətli müəllimlər!” adı ilə 1978-ci
ildə çap etdirdi. Və “Müəllim bizim ilk dostumuz, mə-
nəvi atamız, anamızdır” dedi. O, müəllim kimdir? sua-
lına cavab verdi. Müəllimi planetimizin hörmət etdiyi,
fəxri sayılan şəxsiyyəti kimi qiymətləndirdi. Müəllim
haqqında dəqiq və konkret fikirlər söylədi: “Bizi hələ
1
Döyüşən Portuqaliya. – Bəxtiyar Vahabzadə. Sadəlikdə böyüklük.
Bakı, Yazıçı, 1978, s.249