Microsoft Word Azerbaycan dili haqqinda doc
Yüklə 4,51 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- D ALEKTOLOG YA Dilin dialektlərini öyrənən dilçilik sahəsinə dialektologiya deyilir. 1.
6 D ALEKTOLOG YA Dilin dialektlərini öyrənən dilçilik sahəsinə dialektologiya deyilir. 1. Yerli-məhəlli danışığa dialekt və ya şivə deyilir. 2. Dialektlər dilimizin tarixini, onun inkişaf mərhələlərini öyrənmək üçün çox əhəmiyyətlidir . 3. Bir çox şivələrimizdə elə qədim sözlər qorunub saxlanılmışdır ki, vaxtilə ədəbi dilimizdə işlənmiş, lakin indi unudulmuşdur. 4. Ayri-ayrı ərazilərdə işlənən yerli-məhəlli söz və ifadələrə dialektizm deyilir. 5. Bədii əsərlərin dilində işlənən məhəlli əlamətlərə - dialektizmlərə rast gəlmək olur. 7 LÜĞƏTÇ L K (LEKS KOLOG YA) Dilçiliyin praktik (təcrübi) sahəsi olub, lüğətlərin tərtibi, yaranma qaydalarını öyrənir. 1. Lüğətlərin tərtibi ilə məşğul olan mütəxəssis lüğətçi-leksikoqraf adlanır. 2 . Lüğətçilik Azərbaycan-türk dilçiliyinin qədim sahəsidir. Mahmud Kaşğarinın “Divani-lüğət-it- türk” (1072) əsəri türk dünyasının ilk ensiklopediyasıdır. Kitabda 9000-dən çox söz var. Yeganə əlyazması XIII əsrdə Azərbaycanda köçürülüb, 1915-ci ildə Türkiyədə tapılıb və nəşr 3. Cəmaləddin ibn Mühənna, Hinduşah Naxçıvani, Hümam Təbrizi (XIII-XIV əsrlər) Mirzə Məhəmmədəli Kazım bəy (XIX əsr) kimi Azərbaycan alimləri də lüğət tərtib etmişlər . 4. XX əsrin əvvəllərində S.M.Qənizadə, Ü.Hacıbəyov, Q.Qarabəyov, Ə.Şıxlinski lüğətlər tərtib ediblər. 5. 1940-cı illərdə Heydər Hüseynovun rəhbərliyi ilə dörd cildlik “Rusca-Azərbaycanca lüğət” nəşr olunub. 6. 1964-1987-ci il, 2000-ci illərdə Əliheydər Orucovun rəhbərliyi ilə “Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti” dörd cildliyi çap olunmuşdur. LÜĞƏTLƏR N NÖVLƏR 2. Tərcümə lüğətləri 1. zahlı lüğət 3. Terminoloji lüğətlər 8 AZƏRBAYCAN D L 1. Azərbaycan dili Azərbaycan Respublikasında, Cənubi Azərbaycanda, bir çox ölkələrdə yaşayan azərbaycanlıların ana dilidir. 3. Azərbaycan dili müstəqil respublikamızın dövlət dilidir . 5. Dövlət idarələrində vəzifə tutan müxtəlif xalqların nümayəndələri öz işlərini Azərbaycan dilində aparır. 2. 35 milyondan çox azərbaycanlı bu dildə danışır. 4. Azərbaycan Respublikasının bütün dövlət orqanlarında yazılı və şıfahi əlaqə işləri Azərbaycan dilində aparılır. 6. Dövlət dilinin vahidliyi demokratizmi ilə səciyyələnir. Respublikamızda yaşayan azərbaycanlıların, etnik qrupların nümayəndələrinin öz aralarında ana dilində ünsiyyət saxlamaq hüquqları var. 9 AZƏRBAYCAN DÖVLƏT D L LƏ BAĞLI FƏRMANLAR 10 . “ A z ərb ay ca n d ilin in q lo ba lla şm a şər ait in d ə z am an ın t əl əb lə rin ə u y ğu n i sti fa d əsi n ə v ə ö lk əd ə d ilç iliy in in ki şaf ın a d air D öv lə t P pr oq ra m ı” nın t əsd iq e dil m əsi h aq qın da A z ərb ay ca n R es pu bli ka sı Pr ez id en tin in S ər ən ca m ı 9. 20 03 -c ü i l y an va rın 2 -d ə “ A z ərb ay ca n R es pu bli ka sın da d öv lə t d ili” h aq qın da f ərm an i m za la nd ı . 8. 20 02 -c i il se nty ab rın 3 0- da 3 f əsi l, 2 0 m ad d əd ən ib ar ət “ D öv lə t d ili ha ın da q an un q əb ul ed ild i . 7 . 2 00 1- ci ilin av qu stu n 9 -d a “ A z ərb ay ca n əlif ba sı v ə A z ərb ay ca n d ili gü nü nü n t əsi s e dil m əsi h aq qın da ” f ərm an v eri ld i. 6. 20 01 -c i il iy un un 1 8- d ə “ ”D öv lə t d ilin in t ətb iq i i şin in t ək m ill ə şd iri lm əsi h aq qın da f ərm an v eri ld i. 5. 19 95 -c i il in 1 2 n oy ab rın da q əb ul ed ilm iş ko ns titu siy ad a d öv lə t d ilin in a dı A z ərb ay ca n d ili ad la nd ırı ld ı . 4. 19 92 -c i il in 2 2 d ek ab rın da v eri lə n f ərm an da d öv lə t d ili tü rk d ili ela n e dil di. 3. 19 36 -c ı il d ən d öv lə t d ili A z ərb ay ca n d ili ad la nd ırı ld ı . 2. 30 -c u i ll ər ə q əd ər d öv lə t d ili tü rk d ili ad la nır dı. 1. 19 19 -c u i ld ə A z ərb ay ca n C üm hu riy y əti tü rk d ilin i r əsm i d öv lə t d ili ela n e td i. Yüklə 4,51 Kb. Dostları ilə paylaş:
|