1918-ci ilin mart-iyul aylar
ı
nda erməni
quldur dəstələri Azərbaycan
ı
n demək olar
ki, bütün ərazilərində dinc əhaliyə qarş
ı
soyq
ı
r
ı
m
ı
törətmişlər. Beş ay ərzində 50
mindən çox soydaş
ı
m
ı
z erməni faşizminin
qurban
ı
olmuşdur. Bak
ı
da, Quba qəzas
ı
n-
da, Şamax
ı
da, Qusarda, İrəvanda, Naxç
ı-
vanda, Zəngəzurda, Qarabağda, Lənkə-
randa, demək olar ki, bütün Azərbaycan
torpaqlar
ı
nda bizə qarş
ı
soyq
ı
r
ı
m
ı
törədil-
mişdir.
İLHAM ƏLİYEV
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
SOYQIRIMI CİNAYƏTİNİN QARŞISININ ALINMASI
VƏ CƏZALANDIRILMASI HAQQINDA
KONVENSİYA
(
9 dekabr 1948‐ci ildə BMT‐nin Baş Assambleyasının
260 (III)A Qətnaməsi ilə qəbul olunub.
12 yanvar 1951‐ci ildə qüvvəyə minib)
Maddə 2
Bu Konvensiyaya müvafiq olaraq soyqırım hər
hansı milli, etnik, irqi və ya dini qrupun qismən və ya
bütövlükdə məhv edilməsi məqsədilə törədilən aşağı-
dakı hərəkətlərdən biridir:
a) bu cür qrup üzvlərinin öldürülməsi;
b) bu cür qrup üzvlərinə ağır bədən xəsarətlərinin
və yaxud əqli qabiliyyətinə ciddi zərər yetirilməsi;
c) qəsdən hər hansı bir qrupun tam və ya qismən
fiziki məhvini nəzərdə tutan həyat şəraiti yaradılması;
d) bu cür qrup daxilində doğumun qarşısını
almağa yönəlmiş tədbirlərin həyata keçirilməsi;
e) bir insan qrupuna mənsub olan uşaqların zorla
başqa qrupa verilməsi.
. . .
5
ЮН СЮЗ
АЗЯРБАЙЪАН ХАЛГЫНА ГАРШЫ 1918-ЪИ ИЛ
МАРТ СОЙГЫРЫМЫ
Йагуб Мащмудов
АМЕА-нын мцхбир цзвц
Ямякдар елм хадими,
Dövlət Mükafatı Laureatı
Zəngin arxiv materiallarına əsaslanan tədqiqatlar birmənalı
şəkildə sübut edir ki, Birinci dünya müharibəsinin gedişində bütün
Azərbaycan torpaqlarında,
o cümlədən Cənubi Azərbaycanda,
həmçinin Şərqi Anadoluda türk-müsəlman əhaliyə qarşı dəhşətli
soyqırımları həyata keçirilmişdir.
Böyük dövlətlərdən, xüsusilə Rusiyadan
hərtərəfli kömək
alan erməni cəlladları Azərbaycan və Şərqi Anadolu torpaqlarını
aborigen türk-müsəlman əhalidən təmizləyərək “Böyük Ermənis-
tan” dövləti yaratmağa cəhd göstərmişlər.
Daşnaksütyun partiyası Bakı komitəsinin üzvü,
bolşevik şi-
neli geyinmiş Stepan Şaumyanın başçılıq etdiyi daşnak-bolşevik
rejiminin qabaqcadan düşünülərək planlı surətdə Bakıda və Bakı
quberniyası ərazisində
həyata keçirməyə başladığı soyqrımları 1918-
ci ilin 29 mayında İrəvan və ətrafındakı Azərbaycan torpaqlarında
yaradılmış Ararat-Ermənistan Respublikası tərəfindən daha
amansızlıqla davam etdirilmişdir.
Soyqrımları 1914-1918-ci illərdə bütün
Azərbaycan torpaqla-
rını və Şərqi Anadolunu əhatə etmiş,
yüz minlərlə dinc türk-
müsəlman əhali xüsusi qəddarlıqla qətlə yetirilmişdir.
1918-ъи илдя Азярбайъан халгына гаршы кцтляви сойгырымы ъина-
йяти щяйата кечирмиш «26 Бакы комиссарлары» адландырылан ъинайят-
кар групун фяалиййяти иля баьлы Милли Елмляр Академийасынын Тарих
Институтунда апарылмыш тядгигатлар нятиъясиндя чохсайлы йени фактлар
ашкар олунмушдур.
2009-ъу илин йанвар айында Prezident İlham Əliyevin göstərişi
ilə
Бакы шящяринин Сащил баьындакы «26-лар»а мяхсус мязарлар шящяр
гябристанлыьына кючцрцляркян мязарлыгда
26 дейил,
23 ъясядин галыьы
ашкар олундугдан дярщал сонра Тарих Институтунда хцсуси елми-
тядгигат групу йарадылмыш вя елми арашдырмалара башланылмышдыр.