Microsoft Word 09 Drilling eia final az
Yüklə 0,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Cədvəl 9.16 Reseptorların həssaslığı (suitilər və balıqlar)
- Cəmi 2
- Cədvəl 9.17 Reseptorların həssaslığı (plankton)
- Cəmi 2 Bentik onurğasızlar
- Cədvəl 9.19 Təsirin əhəmiyyəti
- Hadisə Hadisənin miqyası Reseptorun həssaslığı Təsirin əhəmiyyəti
- Cüzi mənfi
Şahdəniz 2 Layihəsi Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin Qiymətləndirilməsi Fəsil 9
Qazma və tamamlama işləri üzrə ətraf mühitə təsirin qiymətləndirilməsi, azaldılması və monitorinqi
Noyabr 2013-cü il 9/25
Yekun variant
Davamlılıq Növlərin qazma işlərindən meydana çıxan atqıların təsirinə müvəqqəti məruz qalması mümkündür, lakin həmin təsir qısamüddətli və məhduddur və ekoloji funksionallıq qorunub saxlanılacaq. 1 Mövcudluq Miqrasiya dövrləri ərzində mövcud olan digər növlərlə yanaşı, il boyu ərzində Müqavilə sahəsində kilkə və kefal kimi balıq növləri də mövcud olacaq. Lakin Müqavilə sahəsi bu növlər tərəfindən müstəsna şəkildə istifadə edilmir və bu növlər üçün başlıca əhəmiyyətə malik yer hesab olunmur. 1
Qazma işlərindən meydana çıxan atqıların plankton ilə mümkün əsas qarşılıqlı təsiri, balıqlarda və suitilərdə olduğu kimi, vaxtaşırı mövcud olan qısamüddətli bulanıqlıq şleyfləri vasitəsilə baş verə bilər. SDQQ-dan həyata keçirilən atqılar, adətən, 10 metr dərinlikdə baş verəcək ki, bu dərinlik də planktonların yaz, yay fəsillərində və payız fəslinin əvvəllərində mövcud olan məhsuldar zonası daxilində yerləşir. Buna baxmayaraq, qazma şlamları sürətlə dəniz dibinə çökəcək və sözügedən məhsuldar zonanın böyük həcminə təsir etməyəcək. Balıqlardan və suitilərdən fərqli olaraq, zooplankton bulanıqlıq şleyflərindən yayına bilmir, lakin şleyfin ölçüsü kifayət dərəcədə kiçikdir. Belə ki, ayrı-ayrı orqanizmlərin şleyf daxilində “qalma müddəti” əhəmiyyətli ziyana səbəb olmayacaq dərəcədə kiçikdir. Hazırda və ya vaxtilə mövcud olmuş plankton növlərindən heç biri regionda nadir və ya unikal deyil və Müqavilə sahəsinin ətrafında heç bir regional dəyişkənlik müşahidə edilmir.
Planktonlar yaz, yay və payız mövsümləri ərzində yüksək reproduktivliyə malikdir və lokallaşmış (yerliləşmiş) populyasiyalar qidanın mövcudluğuna cavab olaraq müəyyən konkret sahələrdə artmağa meyllidir. Talaların inkişafı həm yerli qidalandırıcı maddələrin mövcudluğu ilə, həm də zooplanktonun yosunlarla qidalanması ilə məhdudlaşır. Ona görə də, fitoplankton növləri sürətlə dəyişən şərtlərə yaxşı uyğunlaşır. Sonra isə yerli qida resursları tükənərkən bu sahələr azalmağa başlayır. Nəticə etibarilə plankton qazma işlərindən meydana çıxan atqıların təsirlərinə yüksək dərəcədə davamlıdır (yaşama qabiliyyətlidirlər).
Cədvəl 9.17-da Aşağı Reseptor Həssaslığını əks etdirən 2 qiymətinin təyin olunması əsaslandırılır.
Davamlılıq Növlər, yaxud toplumlar təsirə məruz qalmamış və ya minimal dərəcədə məruz qalmışdır. 1 Mövcudluq Növlər regional miqyasda nadir, yaxud unikal deyil. Növlər yalnız toplum səviyyəsində qiymətləndirilir. 1
NF və WF manifoldlarının yerinin yaxınlığındakı bentik onurğasızların toplumları Müqavilə Sahəsinin qalan yerlərində və Cənubi Xəzər hövzəsinin Azərbaycan sektoru boyunca mövcud olan bentik onurğasızların toplumlarına oxşardır. Nadir, unikal və tükənmə təhlükəsi altında olan növlər mövcud deyil.
Şahdəniz 2 Layihəsi Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin Qiymətləndirilməsi Fəsil 9
Qazma və tamamlama işləri üzrə ətraf mühitə təsirin qiymətləndirilməsi, azaldılması və monitorinqi
Noyabr 2013-cü il 9/26
Yekun variant
NF və WF sahələrinin dayaz yerlərində bentik toplumlarda yerli yanüzənlər, qarınayaqlılar, çoxqıllılar və azqıllılar kimi növlər üstünlük təşkil edir ki, bunların da əksəriyyəti ildə bir neçə dəfə çoxalma potensialına malikdir. Bəzi ikitaylı molyusklar istisna olmaqla, üstünlük təşkil edən taksonlar çöküntülərdə müntəzəm olaraq təxminən 10sm və ya daha çox dərinlikdə özlərinə yuva salan lilyeyənlərdir (bu səbəbdən də sahə nümunələri 10-15 sm dərinlikdən götürülür). Bu növlər fizioloji cəhətdən qatlarla çökmüş qazma şlamı materialını deşərək yeni yuvalar salmaq qabiliyyətinə malikdirlər (bu yuvalar isə ən azı onların adi yuva salma fəaliyyəti zamanı müntəzəm olaraq deşdikləri dərinlikdədir). EMP çərçivəsində platformada müntəzəm olaraq keçirilən monitorinq tədqiqatları belə bir qənaətə gəlməyə imkan verir ki, yuva salan növlər çökmüş şlamları deşməklə barit konsentrasiyalarının əhəmiyyətli miqdarda şlamın mövcud olduğunu göstərdiyi yerlərdən götürülmüş nümunələrdə bu cür orqanizmlərin mövcudluğunu nümayiş etdirir. Bundan əlavə, qazma şlamları təbii çöküntülər ilə eyni hissəcik ölçüsünə malik olacaq və süzgəclilərdən fərqli olaraq lilyeyənlər qidalanma çıxıntılarının tıxanmasından əziyyət çəkməyəcək.
ES manifoldunun yerləşdiyi sahədə bentik onurğasızlar toplumu əksinə olaraq həm növün müxtəlifliyi, həm də fərdlərin bolluğu baxımından çox məhduddur. Bu, əsas etibarilə həmin sahədə suyun dərinliyi ilə bağlıdır (530-557m). EN və WS cinahın yerləşdiyi sahələr müvafiq olaraq 456-480m və 407-420 m su dərinliyi intervallarında yerləşir. EN sahəsində olduğu kimi, ES sahəsində də bentik toplum növlərin sayının çox az olması və fərdlərin çox az olması ilə demək olar ki, abiotikdir. Bir qədər dayaz WS sahəsində ilkin vəziyyətin öyrənilməsinə dair tədqiqat zamanı 10 takson qeydə alınmışdır, lakin tədqiqat sahəsində yalnız iki növ mövcud olmuş və növlərin bolluğu həddindən artıq aşağı olmuşdur. Üç manifold sahəsinin yerləşdiyi dərinliklərdə çox vaxt oksigen səviyyələri səth sularına nisbətən daha az olur və buna görə də, orqanizm toplumları azqıllıların növləri ilə məhdudlaşır. Burada bu növlər ona görə üstünlük təşkil edir ki, onlar nisbətən gərgin şəraitlərə dözümlüdürlər.
Cədvəl 9.18-da Aşağı Reseptor Həssaslığını əks etdirən 2 qiymətinin təyin olunması əsaslandırılır. Cədvəl 9.18 Reseptorların həssaslığı (bentik onurğasızlar)
İzahı Qiymətləndirmə Davamlılıq Növlər, yaxud toplumlar təsirə məruz qalmamışdır və ya təsirə minimal dərəcədə məruz qalmışdır. 1
Nadir, unikal, yaxud nəsli kəsilmək təhlükəsi altında olan növlər mövcud deyil. Növlər yalnız toplum səviyyəsində qiymətləndirilir. 1
Cədvəl 9.19-da qazma işlərindən meydana çıxan dənizə atqılar ilə əlaqədar bioloji/ekoloji reseptorlara təsirlərin xülasəsi verilir.
Mühitin Təsvirində göstərildiyi kimi, qabaqlayıcı qazma fəaliyyətlərindən və ŞD Alfa Hadisə Hadisənin miqyası Reseptorun həssaslığı Təsirin əhəmiyyəti Dənizə qazma işləri ilə bağlı atqılar Orta
(Suitilər və balıqlar) Aşağı Cüzi mənfi (Plankton) Aşağı Cüzi mənfi (Bentik onurğasızlar) Aşağı
Yüklə 0,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|