Mavzu: O’zgarmas magnit maydon Reja: Kirish

Asosiy tenglamalar.
2a. Kvazistatsionar soxa uchun Maksvell tenglamalari quydagi korinishni oladi:

Bu yerda

Bu tenglamalardan kvazistatsionar maydonlar soxasida elektr va magnit maydonlarini aloxida qarash mumkin emas degan xulosa kelib chiqadi. Shunday bolsa xam ulardan faqat Faradeyning elektromagnit induksiya xodisasi tufayli yuzaga keladigan asosiy boglanish xisobga olinadi xolos. Bunga qaraganda maydonlar orasida siljish toki tufayli yuzaga keladigan boglanish kamroq axamiyatga ega bolgani uchun kvazistatsianar maydonlarni qarashda xisobga olinmaydi.
Elektr maydoni kuchlanganligini potensiallar orqali ifodasi.
Yarimi yo’q

(18) dagi ikkinchi xad faradeyning elektromagnit induksiyasi qonunini xisobga oladi va kvazistatsionar xolda elektr maydoni potensial maydon bolmasligiga sabab boladi. Shu xadning mavjudligi tufayli, zaryadni ikki nuqta orasida kochirishda bajarilgan ish umuman aytganda, kochish yolining shakliga bogliq bolib qoladi.
Oklyar potensial uchun tenglamalar.
Bir jinsli muxit ni koramiz.Bunda Maksvell tenglamasini quydagicha yozish mumkin boladi.

Bunga (18) ni qo’ysak


Demak skelyar potensial uchun tenglama quydagicha yoziladi.

Bu tenglama statik maydonlar uchun olingan tenglama bilan bir xil. Buning sababi kvazistatsionar maydonlar soxasida kechikish effektini xisobga olinmagani uchun sklyar potensialning vaqtning qandaydir daqiqasidagi qiymati, vaqtning aynan osha daqiqadagi zaryadlarning butun fazodagi taqsimoti bilan aniqlanadi va zaryadlarning xarakati xech qanday rol oynamaydi. Shuning uchun sklyar potensial zaryadlar qozgalmaganda qanday korinishga ega bolsa, shunday korinishni saqlab qoladi.
Vektor potensial uchun tenglama.
Barcha xisoblashlar statik maydon vektor potensial tenglamasini keltirib chiqarishda qanday bolsa aynan takrorlanadigan bo’lgani uchun.

deb yozish mumkin. Vakuum qaralganda bu tenglamadagi demak, xulosa qilish mumkinki kvazistatsionar maydonlar uchun sklyar va vektor potensialining tenglamalari, stansionar maydonlar uchun keltirib chiqarilgan tenglamalar bilan bir xil ekan.


Xulosa.
Xajmiy otkazgichlardagi statsionar toklarning magnit maydoni ifodalaydi. Shu sababali ularni integrallash chegarasi xajm boyicha. Xajm boyicha integrallash oz tarkibiga uchta chiziqli integrallashni olgani uchun yuqoridagi formulalardan foydalanib maydonini xisoblash prinipi jixatdan mumkin bolsa xam ammo matematik xisoblash nuqtaiy-nazaridan anchagina noqulaylik va kop xisoblashlarni bajarish bilan bogliq.
Lekin shu bilan birga amaliyotda malumki statsionar toklar juda ingichka otkazgichlarning kondalang kesimi boylabbir xil zichlik bilan oqadi. Bunday toklar zichlikli toklar deyiladi. Bunday toklarni chiziqli toklar deb atash uchun ulardan maydon aniqlanayotgan nuqtagacha bolgan masofa otkazgichning kondalang kesimini chiziqli olchamidan juda katta bolishi shart.
Turli muhitning o‘tkazuvchanlik mexanizmini o‘rganish o‘ziga xos qiyinchilikka ega. O‘quvchilarga zaryad tashuvchilarning o‘zini ham ular harakatning tabiatini ham ko‘rsatishning imkoni yo‘q. Bu qiyinchilikni o‘quv kinofilmlaridan to‘liq foydalanib yengish mumkin. Kinofilmlarda multiplikatsiya vositasi bilan turli muhitlarda zaryad tashuvchilarning tabiati shartli qilib ko‘rsatiladi. Bundan tashqari filmlarning barchasida bu qonuniyatlarga asoslangan ko‘pchilik asbob va qurilmalarning ishlatilishiga oid ko‘pgina misollar ko‘rsatilgan. Mavzuni o‘rganishda demonstratsion va laboratoriya tajribalariga keng asoslanishi kerak.