Mavzu 1 : Elektr energetika tizimlarining elementlari. Elektr energetika tizimi va tarmoqlari holatlari va unda kechadigan jarayonlar. Elektr energetikaning asosiy masalalari va ularni kompyuterda yechishni tashkil etish

M I= J


N =(Z_BI - E) =0


I =(I_i), i =1, 2,…….m – tarmоq tоklar ustuni; J =(J_j), j = 1,2,…….n-1 tugunga berilgan tоklar ustuni; Z_n= a_{ing =}(Z_vj), i= 1, 2,…….m – tarmоqlar qarshiliklar diоganali matritsasi;

E=(E_i), i=1,2,……m – tarmоq e.yu.k lari ustuni.

Elektr energetika tizimining umumlashgan hоlat tenglamsi quyidagi ko`rinishda bo`ladi

A x I = F
Bu yerda
elektr energetika tizimi almashtirish sxemasi parametrlarini matritsasi
elektr energetika tizimi berilgan parametrlari va kattaliklari matritsasi.
Nazorat savollari

1. 
   Elektr zanjir prinsipial sxemasi.
   
2. 
   M va N ulanishlar matritsasi.
   

7-mavzu. Ikkinchi bog‘lanishlar matritsasi va uning qo‘llanilishi. Bog‘lanishlar matritsalarini birgalikda qo‘llanilishi.

Maqsad: Tugun kuchlanishi tenglamalari qurushni o`rganish
Reja:
1. Tugun potentsiallar usuli.
2. Tenglamalar tuzish
Tayanch so`zlar:tugun ,tarmoq. kontur, tok, kuchlanish, kontur tok, tugun potentsial
Tugun potentsiallar usuli.
Usulni qulayliklari. Elektr sxemasini istalgan tarmog`idagi tokni tarkibida EYUK bo`lgan zanjirning qismi uchun Om qonunidan aniqlash mumkin. Om qonunini qo`llash uchun sxema tugunlaridagi potentsiallarni bilish kerak. Elektr sxemalarini hisoblashda noma’lumlar sifatida sxemadagi tugun potentsiallari qabul qilinsa, bu usulga tugun potentsiallar usuli deyiladi. Elektr sxemasida n ta tugunlar bo`lsin. Sxemaning istalgan tugunini yerga ulash mumkin, bu vaqtda sxemada tok taqsimoti o`zgarmaydi, ya’ni ixtiyoriy tugunni fikran yerga ulash va potentsialini nolga teng deb olish mumkin.Bu vaqtda n noma’lumlar soni n - 1 ga qadar kamayadi. Bu usulda noma’lumlar soni Kirxgofning birinchi qonuni bo`yicha tuziladigan tenglamalar soniga teng bo`ladi. Tugun potentsiallar usuli kontur toklari usuli kabi elektr zanjirini asosiy hisoblash usullari hisoblanadi. Bu usulda mustaqil konturlar sonidan tugunlar soni bitta kam bo`lgani uchun, kontur toklar usuliga nisbatan bu usulda hisoblash qulayroqdir.
5.1 -rasmdagi sxemada 3 - tugunni potentsialini nol deb qabul qilish mumkin. Bu sxemada uchta mustaqil kontur bor. Kontur toklar usulida uchta tenglama tuzish kerak bo`ladi, tugun potentsiallar usulida faqat ikkita tenglama tuziladi.
1 R₅ I₅ 2 I₃
I₁
R₁ E₂
I₂ R₃ E₃
E₁ I_K R₄
I₄
R₂ 3

5.1-rasm