mərKəzlərindən
b irin ə çevrilm işdir. Cəlil M əm m ədqulu-
zadə, Q urbanəlibəy Şərifzadə, C üm şüd-Paşa S ultanov,
M irzə N ə sru lla Əmirov, Əbülqasım S ultanov, M irzə Cəlil
Ş ürbi, M irzə ƏləKbər Süleym anov və b aşq aları b u rad a
S idq in in elm i-ədəbi söhbətlərinə qulaq asm ış, şerlərin i
dinləyib müzaKİrə etm iş, R usiya, Qafqaz və Şərq m ət-
b u a tın ı m ü taliə
etməK imKanı
qazanm ışlar. MəKtəbdə
qabaqcıl ziy alaların
iştiraKi
və təşəbbüsü ilə te a tr tam a-
şa la rı g ö stərilm iş, ədəbi m üsabiqələr,
müzaKİrə
və yubi-
ley gecələri
təşKil
olunm uşdur. B una g ö rə d ir
k
İ,
Cəlil
M əm m ədquluzadə
«Tərbiyə»
məKtəbini
«yeniyetm ə
m üəllim və ədiblər ü çü n darü lü rfan »^ Kİmi qiym ətlən-
d irm işd ir. H üseyn Cavid m əK tublarında bu m əşh u r
məK-
təb in y arad ıcısı M .T.Sidqiyə
«böyÜK
u sta d və cəlallı
atamız»®
deyə
m ü raciət
etm işd ir.
N .N ərim anov,
S.M .Q ənizadə, F.K öçərli, R .Ə fəndlyev, Ə .A xundzadə,
Ə.Cəfərzadə
Kİmi
görKəmli m aarifçi ziy alılar M .T.Sidqi
və onun «Tərbiyə» məKtəbinin fəaliy y əti ilə m araqlan-
m ış, ədəbi-pedaqoji id ey aların a rəğbət bəsləm işlər. Ye-
niyetm ə m aarfiçi gəncliyin
böyÜK
b ir dəstəsi «Tərbiyə»
məKtəbindən
çıx m ışd ır. S o n ralar
görKəmli
yazıçı, şair,
alim , p u b lisist,
sənətşünas,
aKtyor
Kİmi
tan ın m ış
H üseyn Cavid, Əziz Ş ərif, Ə liqulu QəmKÜsar, R za Təh-
m asib, ƏləKbər Abbasov, M əmmədəli Səfərov və onlarla
b aşq aları v ax tilə Məhəmməd Tağı Sidqi m üəllim in şag-
ird lə ri olm uşlar.
Pedaqoji fəaliyyətlə yanaşı,
publisistİKa
ilə də
m əşğul olan M .T.Sidqi B ağçasarayda çıxan «Tərcüm an»,
KəİKÜttədə n əşr edilən «H əblül-m ətin», T eh ran d a çap
olunan «Ə xtər», Tiflisdə yayılan «Şərqi-rus», BaKida
fəaliyyət göstərən «Kaspi» qəzetləri ilə y ax m d an əlaqə
saxlam ış, həm in m ətb u at o rq an ların d a m əqalələrlə çıxış
etm iş,
«əsl
m ənada qəzetçi»® Kİmi ta n m m ışd ır. Onun
«Qəzet,
yainKİ
qəzetə nədir?», «Təəssüf, yenə təəssüf»
“ Cəlil M əm m ədquluzadə. Ə sərləri, VI cild. В ак
1
, A zərnəşr,
1985,s ə h .189
®
H üseyn Cavid. Ə sərləri, IV cild.BaKi, 1985, səh.246
® Ə .M irəhm ədov. A zərbaycan Molla N əsrəddini. В ак
1
, 1980,
səh.82
Kİmi m əqalələri
yeni dövr A zərbaycan
publisistİK asının
dəyərli n ü m u n ələrin d ən d ir.
M .T.Sidqi hələ O rdubadda y aşadığı illərd ə buradaK i
«Ə ncüm ənü-şüəra» ədəbi
m əclisinin ən
fəal
iştiraKçıla-
rın d a n və rəh b ərlərin d ən b iri olm uş,
KİassİK
üslubda
yazdığı
lirİK
şe rlə ri ilə ta n ın m ışd ır. XIX ə srin axxrla-
rın d a n etib arən cəm iyyət h əy atın d a m üşahidə olunan
canlanm a, dirçəliş, m əK təbdarlıqla əlaqədar yiyələndiyi
m aarifçi id ey a la r onun qəzəllərinə ic tim a i m əzm un gə-
tirm iş d ir. 0 ,
təKcə
aşiqanə m əzm unu deyil, ic tim a i mət-
ləbləri də
KİassİK
üslubda yazdığı şerlərin d ə m ənalan-
d ırm ağ ı b acarm ışd ır. «D ostlardan b irin ə m ədəniyyətin
yayılm ası h aq q m d a yazılm ış şer» ad lan an qəzəl form a-
sm d ä qələmə ah n m ış b ir şerində deyilir:
Gəzər baği-m aarifdən xəbərsizlər u la q la r təK,
O dur
Kİm,
nəxli-daniş payim al olm uş a la x la r
təK.
... M əcali şerg u lu q qalm ayıb biçarə m illətdə,
Q alıbdır vacib
i ş l ə r
b ir-b ir ü stü n d ə q alaq lar
təK .
...Olub əbnayi m illət fəhləvü, ham m alu, həm m uzdur,
B azarda, çarsu d a dil-dil d o lan ırlar y a la x la r
təK.
A çanda ruznam ə, söyləirlər «beynim i qazm a»,
Qəzet guya q azu x d u r, q ışq ırırla r q azalax lar
təK.
BöyÜK m üəllim ,
g ö r K ə m li
pedaqoq
Kİmi
şö h rə t qa-
zanan M .T.Sidqi həm də tan m m ış u şaq y azıçısıd ır. Onun
qələm indən çıxm ış uşaq ədəbiyyatı n ü m unələrində m ütə-
rəqqi m aarifçi id ey alar Öz
ƏKSİni
ta p m ışd ır. MəKtəbə və
elmə rəğ b ət, m üəllim ə hörm ət, yeni n əslin tərb iyəsi, in-
san ı və cəm iyyəti
dərK
etm əyə çağ ırış m aarifçi yazıçının
əsərlərin d ə qabarıq şəKİldə ifadə o lu n u r. M üəllim-
yazıçının u şaq la r ü çü n m ü x təlif ja n rla rd a yazılm ış bədii
əsərləri onun m aarifçi-pedaqoji id ey aları ilə v əh d ət təş-
Kil ed ir, b ir-b irin i tam am layır.
M .T.Sidqi u şaq ədəbiyyatının m ü x tə lif ja n rla rın d a
m araq lı bədii əsərlər yazm ışdır. M aarifçi şer,
poetİK
öyüdnam ə, m ənzum heKayət və
didaKtiK
heKayələr onun
uşaq əsə rlə rin in əsasm ı
təşKİl
edir. SənətK arm u şaqlar
ü çü n yazdığı şerlər əsasən tərbiyəvi m əzm unda olan
öyüdnam ələrdən ib a rə td ir. Bu öyüdnam ə və n əsihətlərdə
S .Ə .Ş irv aninin m aarifçi şerlərin in
poetİK
ənənələri da-
vam e td irilm işd ir. Seyid Əzim in öyüdnam ələri oğlu Cə-
Dostları ilə paylaş: |