Jismoniy rivojlanish
Jismoniy rivojlanish odam organizmining tabiiy o ‘sishi
natijasida biologik shakl va vazifaning qismlari ( a ’zolar)
o ‘zgarishidir. Jismoniy rivojlanish davrini uch bosqichga bo ‘lish
mumkin: 1) o ‘sish darajasi ortib borishi; 2) m a ’lum darajada
q uw at saqlanishi; 3) kishi jismoniy
imkoniyatlarining sekin-
asta pastlab borishi.
Tez rivojlanish maktab yoshigacha va kichik maktab yoshi
davrida davom etadi. Jismoniy rivojlanish obyektiv biologik
qonuniyatlarga itoat etadi. Bu qonuniyatlardan eng asosiysi,
organizm rivojlanishining yagona jarayoni va muhit ta ’siridan
iborat. 0 ‘quvchilarga taalluqli b o ‘lgan o ‘qish, mehnat, mus-
taqil ishlar va bo‘sh vaqtni tashkil etishni hisobga olish kerak.
Bularning hammasi bolalarning jism oniy
rivojlanishiga olib
keladi. Lekin yuqori sport natijalariga hamma bolalar ham
erisha olmaydilar. Ammo har bir shug‘ullanuvchi vijdonan,
m u n ta z am ravishda maqsadga y o ‘naltirilgan m ashg‘ulot-
lar jarayonida o ‘zini yaxshi rivojlantirishi mumkin.
Jism oniy tarbiya
Jismoniy tarbiya bu — pedagogik jarayon bo‘lib, odam
organizmining, morfologik va funksional holatini,
ruhiy va
iroda tomonlarini tarbiyalab, bilim, ko‘nikma, malaka sifat-
larini yaxshilashga, m ehnat
va Vatan mudofaasida yuqori
natijalarga erishishga qaratilgandir. Jismoniy tarbiyaga taalluqli
bo ‘lgan vazifalardan kelib chiqib, unda ikkita tomonni ko‘rish
mumkin: jismoniy m a’rifat va jismoniy sifatlarni tarbiyalash.
Jism oniy m a ’rifat — o ‘quvchilar to m o n id a n m a ’lum
bilimlarni o ‘zlashtirish, jismoniy mashqlarni bajara bilishlik va
hayotda uni qo ‘llay bilish malakasidir.
Jismoniy sifatlarni tarbiyalashga —
kuch va tezlik nati-
jasining oshishi, chidamlilikning yaxshilanishi, egiluvchanlik va
chaqqonlikni tarbiyalash kiradi.
Shu yagona jarayonning tomonlari o ‘zaro yaqin bog‘lan-
gandir. Masalan, agar o'quvchilar yugurish mashqlarini ko‘p
marotaba takrorlasa, bir vaqtning o ‘zida
kuch va chidamlilik
tarbiyalanadi, ba’zi hollarda esa tezlik ham ortadi. Boshqa
tomondan esa o ‘sha yugurish mashqlarining ko‘p martaba faqat
katta tezlikda bajarilishi (tezlikni tarbiyalash uchun) texnika-
18
ning takomillashuviga va mustahkamlanishiga ta ’sir etadi, ya’ni
m a’rifat vazifasini hal etadi.
Jismoniy mashqlarni bajarish jarayoni insonga faqat jis
moniy tomondan ta ’sir
etib qolmasdan, shug‘ullanuvchining
m a ’naviy dunyosiga, hissiyotiga, irodasiga,
ruhiy tetikligiga
ham ta ’sir ko‘rsatadi. Buning natijasida qo ‘yilgan vazifalarni
hal etish uchun ko‘ngildagidek sharoit yaratiladi.
Dostları ilə paylaş: